Wooncorporaties hebben de komende jaren een enorme opgave als het gaat om verduurzamen van huurwoningen. Nederland zit niet alleen te springen om meer woningen, maar ook om beter geïsoleerde woningen. In Hengelo is wooncorporatie Welbions daar al volop mee bezig. Dan gaat het niet alleen om grootschalige onderhoudsprojecten, maar ook om nieuwbouwprojecten met duurzame circulaire woningen.
Aan de Boekeloseweg is een blok van acht woningen volledig gesloopt tot de fundering en vervolgens helemaal opnieuw opgebouwd met duurzame materialen. "Het waren eerst stenen woningen", zegt Bert Schipper, adviseur strategie en beleid op gebied van duurzaamheid. "Als je het nu ziet, dan zijn ze helemaal in hout opgetrokken in fintihout, duurzaam naaldbomenhout uit Scandinavië."
Ook de binnenkant van de woningen is afgewerkt met hout en gipsvezelplaten. "Ook hier proberen we zo duurzaam mogelijk materiaal toe te passen dat een langere levensduur heeft dan beton en weer herbruikbaar is. Daar gaat het ook om met dit soort concepten", zegt Schipper. Hij wijst op de opdracht vanuit de landelijke overheid dat in 2030 vijftig procent van de bouwmaterialen circulair moet zijn.
De acht woningen aan de Boekeloseweg zijn bijna energieneutraal en voorzien van zonnepanelen en een warmtepomp. De huizen zijn volledig geïsoleerd, zo is er gebruik gemaakt van vacuümglas dat een zeer goede isolerende werking heeft. De vloer op de bovenverdieping bestaat eveneens uit houten platen die hergebruikt zijn. Een klein nadeel is dat de leefruimte boven wel kleiner is geworden. "We zijn van drie naar twee slaapkamers gegaan, omdat we wel een grote installatieruimte nodig hadden."
Het project aan de Boekeloseweg wordt de komende twee jaar gemonitord om te zien of dit soort woningen straks op grotere schaal toegepast kunnen worden. "Uiteindelijk gaat het erom dat we gaan opschalen, zodat we meer woningen op deze manier kunnen gaan verbeteren."
Woningcorporatie Welbions heeft hoge doelstellingen voor de komende jaren als het gaat om verduurzamen van woningen. De vraag is vervolgens wel hoe je de sociale huurwoningen betaalbaar houdt. Volgens directeur-bestuurder Eric Markvoort gaat duurzaamheid en betaalbaarheid tegenwoordig hand-in-hand. In de praktijk kan dat betekenen dat als huurwoningen worden verduurzaamd, de huurprijs iets hoger kan worden, maar daar tegenover staat dan dat de gebruiker weer lagere energielasten heeft dankzij een betere geïsoleerde woning, soms zelf nul op de meter. "We sturen op woonlasten en niet op de huurprijzen als zodanig. We proberen de som van huurprijs en energielasten zo laag mogelijk te houden. Dat betekent dat we dus veel doen aan betaalbaarheid," zei Markvoort in Hengeloos Peil.
Na 2028 moeten de sociale huurwoningen minimaal energielabel E of hoger hebben. Dat betekent dat Welbions nog 1450 woningen moet verduurzamen voor die tijd, een behoorlijk opgave. "Het is wel zo dat wij een groot deel van deze woningen de komende jaren al hebben ingepland voor groot onderhoud. Ik schat dat wij tweederde van deze woningen in 2023, 2024 en 2025 aanpakken, maar dan blijven er nog wel vierhonderd woningen over die we incidenteel moeten oppakken. Daar gaan we nu personeel voor werven en alles op inzetten."
Een manier om op een creatieve en snelle manier bestaande woningen te isoleren is door ze thermisch te compartimenteren. Dit wordt nu door Welbions toegepast bij 120 woningen in de Hasseler Es. "Het komt erop neer dat je ruimtes die je warm wilt hebben, zoals de keuken en de woonkamer optimaal isoleert en dat je andere plekken, zoals de ingebouwde berging of de slaapkamer wat minder. Het klinkt heel logisch, maar is nog wel ingewikkeld, omdat niet iedere woning zich daarvoor leent."
Markvoort zegt dat er veel uitdagingen liggen die belangrijker zijn dan vijftien jaar geleden. 'De urgentie is er nu en dat biedt kans om veel innovatieve dingen te doen." Een voorbeeld is het produceren van flexibele woningen die in de fabriek worden gebouwd en die je in vier dagen tijd monteert."
Frustrerend is wel dat schaarste aan grondstoffen, maar ook tekort aan vaklui ervoor zorgen dat projecten vertraging oplopen. Levertijden van maanden voor materiaal zijn geen uitzondering. Markvoort vertelt te hebben meegemaakt dat dakpannen een levertijd hadden van wel meer dan een half jaar. "De lastigheid is bij grootonderhoud- en nieuwbouwprojecten is dat je van wel twintig factoren afhankelijk bent. "De langzaamste bepaalt daarin altijd het tempo. Heb je één ding niet voor elkaar, dan kun je niet verder."
Wat vaak ook voor vertraging zorgt zijn bezwaarschriften uit de omgeving, vooral bij nieuwbouwprojecten. Markvoort probeert het voorzichtig te formuleren: "Natuurlijk heeft iedereen het recht om bezwaar te maken, maar je hebt niet de plicht om bezwaar te maken. Je hebt ook het recht om er gewoon vanaf te zien en te denken dat die jongeren die daar komen te wonen ook een dochter of kleinkind kan zijn."