Rijksmonumenten en gemeentelijke monumenten waren al beschermd, vanaf nu zijn ook alle andere karakteristieke panden in Hart van Zuid dat in meer of mindere mate. Dit dankzij het 'Parapluplan Karakteristiek Erfgoed Hart van Zuid' dat vanaf nu ter inzage bij de gemeente Hengelo.
De Wilhelminaschool en de watertoren van Stork (nu onderdeel van de brandweerkazerne) zijn Rijksmonumenten en het ketelhuis van Stork is bijvoorbeeld een gemeentelijk monument. Maar vrijwel al het andere industrieel erfgoed in Hart van Zuid is dat niet, maar verdient wel een zekere status. Dat vindt in elk geval de gemeenteraad, die opdracht gaf voor deze inventarisatie en waardering van karakteristiek erfgoed in Hart van Zuid.
Harm van Egmond, voorzitter van de gemeentelijke Erfgoedcommissie, is er blij mee. Hij zei daar een jaar geleden over: “Op het Dikkersterrein wordt een groot deel gesloopt, omdat de Erfgoedcommissie hierin niet gekend hoefde te worden. Als dat wel was gebeurd, hadden we mogelijk anders geadviseerd. Persoonlijk vind ik het heel erg jammer dat hiermee straks het oudste nog bestaande industriepand (het dateert van 1912, red.) van Hengelo gaat verdwijnen. Eeuwig zonde.”
Met het huidige document kan dit niet meer misgaan, zegt Van Egmond nu: "Hiermee hebben we een goede nulmeting in handen. Alles wat cultureel-historische waarde heeft, is nu vastgelegd. Niets wat waarde heeft, kan nu nog zomaar worden verbouwd of gesloopt."
Uitgangspunt is dat voor het gehele gebied een sloopverbod geldt. Dat sloopverbod kan alleen vervallen als er een plan wordt ingediend dat rekening houdt met 'behoud, herstel en ontwikkeling van de aanwezige cultuurhistorische waarden'. Voordat de omgevingsvergunning voor een plan wordt verleend, wordt advies ingewonnen bij de gemeentelijke Erfgoedcommissie en het Supervisie team Hart van Zuid.
Waar veel bouwplannen in Nederland momenteel in het gedrang komen vanwege de stikstofregels zal dat voor Hart van Zuid waarschijnlijk niet gelden, vertelt een gemeentewoordvoerder: "Gelet op de afstand van Hart van Zuid tot het dichtstbijzijnde Natura2000-gebied (Lonnekermeer ligt op exact 3,5 km, red.) zullen ontwikkelingen hier niet belemmerd gaan worden."
Het Parapluplan is alleen van toepassing op dat wat er in het plan zelf beschreven staat en dus niet op de delen die er net buiten vallen. Hoe om te gaan met nieuwbouw aan de randen van het gebied? Daarop zijn de Welstandsnota en het beeldkwaliteitplan wat voor de betreffende locatie geldt van toepassing. Hans de Gruil, oud-voorzitter van de gemeente Erfgoedcommissie en tegenwoordig lid van de onafhankelijke Stichting Erfgoed Hengelo, ziet de bui al hangen: "Dat had wat mij betreft in dit plan beschreven moeten staan. Hoe zorg je ervoor dat aanpassingen en nieuwbouw zich goed verhouden tot het erfgoed. Daarover maak ik mij wel enige zorgen."
Artikel gaat verder onder de foto
"Daarnaast vind ik het vreemd dat zowel de Hofstede MTS als de koeltorens van Stork niet de maximale score hebben gehaald. Veel meer kan ik er nog niet over zeggen, ik neem de komende dagen even de tijd om me er verder in te verdiepen." De Gruil is overigens niet alléén maar kritisch: "Ik vind het wel een enorme ommezwaai met hoe de gemeente het voorheen aanpakte. Hulde daarvoor."
Pandeigenaren die hun pand willen verfraaien of in oude luister willen herstellen, kunnen voor financiële steun een subsidieverzoek indienen. In het potje 'Stimuleringsfonds (industrieel) erfgoed Hart van Zuid' zit 450.000 euro voor de komende drie jaar. Subsidie kan onder meer worden aangevraagd voor bijvoorbeeld de restauratie van hefconstructies en schoorstenen, gevelverbetering, behoud van bijzondere daken en herstel van historische sierelementen.
Het lijvige rapport is opgesteld door ambtenaren van de gemeente Hengelo in nauwe samenwerking met Het Oversticht.
In december vorig jaar heeft de raad een voorbereidingsbesluit genomen voor de bouwwerken (in en om Hart van Zuid) die als waardevol worden beschouwd. Op deze manier wordt voorkomen dat bouwwerken alsnog worden gesloopt zonder dat er een goedgekeurd bouwplan aan ten grondslag ligt. De bouwwerken krijgen hiermee de status 'karakteristiek'. Naar aanleiding van het voorbereidingsbesluit is het ontwerp bestemmingsplan Parapluplan Karakteristiek Erfgoed, Hart van Zuid gemaakt. Daar is een regeling in opgenomen om karakteristieke bouwwerken en objecten te beschermen (sloopverbod). Sloop kan worden toegestaan als daar een (bouw)plan aan ten grondslag ligt die gericht is op behoud, herstel en/of ontwikkeling van de ter plaatse aanwezige cultuurhistorische waarden. Tevens is een Stimuleringsregeling in voorbereiding op grond waarvan subsidie gekregen kan worden voor behoud, herstel en/of ontwikkeling van karakteristieke bouwwerken en objecten.