In Depot: jaloers op sponzen, de oudste glasblazers ter wereld
Sponzen - de echte, die je vindt in zee - kunnen iets waar de homo digitalis strontjaloers op is. Waar de moderne mens kapitalen kwijt is om de wereld te omspannen met een razendsnel glasvezelnet, breien sponzen al honderden miljoenen jaren skeletten van dat spul. Hoe zij dat doen? We hebben geen idee.
Collectiebeheerder van de Enschedese MuseumFabriek Edwin Plokker heeft fossiele sponzen in zijn depot. En een kistje hedendaagse sponsskeletten, afkomstig uit Japan. Japanners zien in die skeletten een parallel met het huwelijk.
Oudste organismen
Sponzen behoren tot de allereerste levende wezens. Zij waren er al in de periode die geologen aanduiden als het tijdperk waarin ons zonnestelsel ontstond: het precambrium. Toen de aarde nog een proto-aarde was, in de taal van die kenners: het prototype van de bol waarop wij wonen.
Nou omvat dat precambrium een duizelingwekkende tijdsspanne: van 4,6 miljard tot zo’n 538 miljoen jaar geleden. Sponzen zijn dus niet zo oud als de aarde zelf, maar hebben zich wel ontwikkeld in die vroegste periode van de geschiedenis en de bevolking van onze planeet. En ze zijn er nog altijd.
Oudste glasblazers ter wereld
Vrijwel onveranderd. Alsof de tijd geen vat heeft op die dieren - want dat zijn het. De eeuwige jeugd. En uitgerekend deze oerwezens kennen een trucje dat de ultramoderne mens niet beheerst: zij maken glasvezel van zand, vrijwel zonder energie te gebruiken. Onder water, bij koude temperaturen. Al miljoenen jaren.
Wij beheersen dat kunstje nog maar heel kort. En alleen bij heel hoge temperaturen, in een energieslurpend proces.
Zee Europa
Je zou de ouderdom van sponzen misschien een beetje kunnen afmeten aan het aantal soorten. Er zijn er inmiddels bijna 8.500 bekend en daar komen voortdurend nieuwe bij. Sponzen leven vooral in zout water, tot een kleine tien kilometer diep. Maar ze komen ook voor in zoete binnenwateren.
De fossielen uit het depot van De MuseumFabriek zijn afkomstig uit kleigroeves nabij Borne (ruwweg achter waar nu een Zweedse woonaccesoirereus een blauwgele blokkendoos heeft neergezet). Uit de tijd dat West Europa goeddeels zee was, dertig miljoen jaar geleden.
Japanners zien een huwelijkscadeau in de glasvezelskeletten van deze sponzen. Zij noemen ze ‘Venusmandjes’. Wil je weten hoe dat zit? Kijk dan naar het filmpje bij dit artikel.
Gerelateerd
