Voorstel voor structurele opvang van 500 asielzoekers in Enschede verworpen, maar de zoektocht naar oplossingen niet ten einde

In die zoektocht worden vier landkaarten gebruikt: afspraken uit het akkoord tussen de lokale regeringspartijen en de raad, de mogelijkheid van dwingende maatregelen uit Den Haag, de wetenschap dat de stroom vluchtelingen in de wereld voorlopig niet zal opdrogen en - natuurlijk - de klassieke politieke tegenstellingen over opvang. De een wil, de ander niet (of liever niet).

Oplossing voor overvol Ter Apel

De gemeenteraad debatteerde maandagavond opnieuw over asielopvang. Aanleiding was een gezamenlijk voorstel van vijf partijen om in Enschede vijfhonderd plekken te regelen. Daarbij gaat het om asielzoekers, niet om statushouders. Het verschil: asielzoekers moeten nog ‘door de procedure’. Anders dan statushouders, zijn zij nog niet als vluchteling erkend.

Feitelijk gaat het daarmee om een AZC, een plek waar vluchtelingen tijdelijk worden opgevangen, totdat duidelijk is of zij in Nederland mogen blijven of niet. Met hun voorstel wilden de vijf partijen een bijdrage leveren aan een oplossing voor de overvolle opvang in Ter Apel. Maar de partijen willen ook dwingende maatregelen van het Rijk voor zijn. Dat zit met het vraagstuk in haar maag.

‘Niet of, maar hoe…’

Vooralsnog lijken er vanuit het land weinig reddingsboeien te worden uitgeworpen. Daarmee is de kans groot dat het Rijk gaat komen met een opdracht om asielopvang te regelen. Volt-leider Erik Kemp vatte dat als volgt samen: “Vraag is niet of we in Enschede asielzoekers gaan opvangen, maar hoe.”

Discussie over aantal en omvang

De inhoudelijke discussie in de Enschedese gemeenteraad gaat vooral over het aantal in het voorstel genoemde opvangplekken en de vraag of die opvang groot- of kleinschaliger moet zijn. Dat aantal van 500 is gebaseerd op een rekensom, die de staatssecretaris gemeenten voorlegde: als iedere gemeente voor elke tienduizend inwoners dertig asielzoekers opvangt, is het probleem voor nu opgelost.

Voor nu. Voor volgend jaar wordt een flinke groei van de instroom van asielzoekers verwacht. Daarmee is de kans groot dat de druk op het opvangsysteem voorlopig niet verdwenen is.

Vrijheid op thema asielopvang

Regeringspartijen PvdA en ChristenUnie sloten zich aan bij de vijf partijen die het voorstel voor 500 asielplekken deden, net als EnschedeAnders. VVD wil geen enkele opvangplek voor asielzoekers in Enschede, met PVV en FvD. Ook BurgerBelangen Enschede (BBE), de grootste partij in de stad, was tegen.

De coalitiepartijen in Enschede - BBE, VVD, PvdA en CU - hebben elkaar op een aantal thema’s de vrijheid gegeven om het grondig met elkaar oneens te zijn. Asielopvang is zo’n onderwerp. Ligt zo’n onderwerp op tafel, dan is het aan de gemeenteraad om een meerderheid voor een voorstel te vinden.

Dat wethouder Arjan Kampman de vraag aan het college om met een voorstel te komen teruglegde bij de gemeenteraad is daarom ook niet zo vreemd. Het college gaat geen eensluidend voorstel formuleren, daarvoor liggen de standpunten te ver uit elkaar.

Vraag voorafgaand aan het debat was of de Enschedese coalitiepartijen elkaar die vrijheid in de praktijk ook zouden gunnen, of dat het tot onderlinge spanningen zou leiden. In een eerder debat over de kwestie waren die er achter de schuifdeuren nog wel. Maandagavond leek de lucht geklaard.

De partijen die maandagavond tegen stemden vertegenwoordigen 20 van de 39 raadszetels. Omdat een aantal raadsleden ontbrak, was de feitelijke stemverhouding 19 tegen en 17 voor.