Kunstenaar Cas Klaver twee jaar niet welkom op AKI-terrein in Enschede

Er gaan al jaren geruchten over een schrikbewind op de Enschedese kunstacademie. Gerenommeerde docenten geven er de brui aan, studenten vertrekken, er lopen procedures bij rechtbanken en de geschillencommissie onderwijs. Klaver roerde ook tijdens zijn studententijd regelmatig zijn mondje over het opleidingsklimaat. “Dit was een mooie aanleiding om me de deur te wijzen.”

Button

Klaver gebruikte, zoals veel oud-studenten, nog regelmatig de werkplaatsen van de AKI. Twee weken geleden maakte hij daar enkele buttons met de illustratie bij een kritisch artikel in TC Tubantia over de vermeende angstcultuur op de school. Als protest. Dat bleek de druppel.

“Het was niet eens mijn eigen idee. Daarbij: ik heb een openbaar krantenartikel gebruikt. Meer niet.” Klaver noemt geen namen, maar wil wel kwijt dat de andere betrokkenen nog studeren aan de AKI.

‘Smaad en laster’

Voor een van de leidinggevenden van de school was die button aanleiding om de kunstenaar de deur te wijzen. “Ze vond het smaad en laster en wilde me er nooit meer zien”, vertelt Klaver. Dat ‘nooit’ werd later omgezet in een toegangsverbod voor twee jaar. Aangezegd middels een formele brief, overhandigd door de politie. “Als ik nu op de stoep van de AKI wordt gepakt, ben ik in overtreding.”

Volgens Klaver worden hem in die brief drie zaken verweten die aanleiding geven voor de schorsing: het verspreiden van haat, het bijdragen aan een onveilige werksfeer en het gebruik van werkplaatsen voor privédoeleinden. Klaver heeft naar eigen zeggen niets anders gedaan dan het maken en dragen van die button.

De school stelt in een reactie dat het om meer ging dan een protestbutton met de illustratie uit een krantenartikel. De naam van een medewerker zou erop hebben gestaan, wat door ‘meerdere medewerkers’ als ‘bedreigend, opruiend, beangstigend, kwetsend en intimiderend werd opgevat’. Klaver - oud-student - had daarbij gebruik gemaakt van machines en mogelijke materialen van de AKI.

Klaver zou zich enkele dagen na het voorval opnieuw in de buurt van de AKI opgehouden hebben en, samen met andere alumni, foto- en filmopnames hebben gemaakt. Een aantal medewerkers heeft zich daarbij genoodzaakt gevoeld om via een andere uitgang het pand te verlaten, zo stelt de school in diezelfde verklaring.

Opleidingsklimaat

In zijn studententijd - hij studeerde anderhalf jaar geleden af - heeft Klaver verschillende keren deelgenomen aan protesten tegen de sfeer op school en het beleid. In 2020 mondden de AKI-Finals, het eindexamenfeestje met werk van alle afstudeerders, uit op een dergelijk protest. “Dat ging over hetzelfde. Alles intern houden. Wat niet goed is, mag niemand weten.”

De button was voor hem niet meer dan een vervolg op de kritiek die al veel langer klonk. En de weerslag van een openbaar krantenartikel, geen eigen bedacht verhaal. “Als dat al niet meer mag… op een kunstacademie!”

Constructieve kritiek

De AKI zelf, onderdeel van ArtEZ met andere vestigingen in Arnhem en Zwolle, zegt kritiek te verwelkomen, maar betreurt het dat het leidt tot protest met een intimiderend karakter. Al voor de zomer zou er een onderzoek zijn gedaan naar de sociale veiligheid binnen de school.

Directeur Nicoline Loeper is inmiddels, mede naar aanleiding van protesten en signalen, in gesprek met studenten en medewerkers, waaronder ook oud-studenten. Dat is een veel betere plek om de kritiek te uiten, zegt de school.

Klaver is bezig met een bezwaarschrift tegen de schorsing.