Enschede gaat met de pet langs Twentse gemeenten om faillissement ijsbaan uit te stellen

De financiële problemen rondom de ijshal bij evenemententerrein GoPlanet sluimeren al jaren. Al sinds de opening in 2008 kampt de exploitant, PCH|Groep, met tekorten. Medio 2020 trok de exploitant aan de bel. De boodschap was dat als het contract niet ontbonden zou worden, de IJsbaan Twente failliet zou gaan. Een zoektocht naar een nieuwe uitbater leverde niets op. Per 1 oktober dit jaar is het contract heeft de gemeente het beheer en onderhoud van de ijsbaan overgenomen. Na het seizoen wordt het contract met de exploitant ontbonden en moet er dus ook een oplossing worden gevonden voor het personeel. Er zijn drie scenario's voor de toekomst uitgetekend.

Failliet of nieuwe exploitant

Twee ijsbaanscenario's zijn klip en klaar. De gemeente kan er voor kiezen om de jaarlijkse bijdrage te stoppen en de BV dus failliet te laten gaan. In dat geval zit het gemeentelijke vastgoedbedrijf als eigenaar opgescheept met een ijsbaan, die verkocht of gesloopt moet worden. Een kleine twintig schaats- en ijsverenigingen zijn dan in één keer dakloos. Onwenselijk, vindt het college.

Een andere optie is dat er een contract wordt aangegaan met een nieuwe exploitant. PCH|Groep mag dan stoppen, volgens het college is er een andere marktpartij die interesse heeft. Ook het verzelfstandigde gemeentelijke sportbedrijf Sportaal zou de exploitatie wel over willen nemen. Voor beide partijen geldt dat er 'bepaalde voorwaarden' worden gesteld. In de praktijk kan dit worden opgevat als: extra financiële gevolgen voor de gemeente. Immers, in het hele land is al gebleken dat bij de exploitatie van een kunstijsbaan altijd geld bij moet.

Extra kosten

In het derde scenario, dat het voorstel van het college heeft, wordt de hete aardappel opnieuw doorgeschoven. In dit geval neemt Sportaal voor één seizoen de exploitatie van de ijsbaan over. Voor Sportaal - en als enige aandeelhouder en opdrachtgever dus indirect de gemeente - betekent dit een extra kostenpost van 518.000 euro. De eerder genoemde jaarlijkse subsidie van 100.000 euro is hierin meegenomen. De hoop van het college is daarom gevestigd op hulp van buiten.

Wie betaalt er?

Onlangs heeft wethouder Niels van den Berg met collega-wethouders in de regio gesproken over een bijdrage aan de exploitatie. De komst van de ijshal is ooit mogelijk gemaakt met subsidies uit Den Haag, bedoeld voor (top)sportaccommodaties. Met diezelfde gelden zijn zwembad Het Ravijn (Nijverdal), sporthal IISPA (Almelo) en een renovatie van het FBK-stadion (Hengelo) mogelijk gemaakt.

De gemeente Enschede vindt dat de ijsbaan in Twente een overkoepelende functie heeft. Immers kunnen verenigingen en schaatstalenten uit de hele regio (en daarbuiten) gebruik maken van de faciliteiten. Met de komst van de Sven Kramer Academy is de ijsbaan een heus opleidingscentrum. De gedachte in Enschede is dat andere gemeenten ook een financiële bijdrage kunnen leveren. Op het eerdere (informele) verzoek van wethouder Van den Berg is geen reactie gekomen.

Daarom heeft het college begin oktober een brief gestuurd naar de veertien Twentse gemeenten, met opnieuw de vraag om een eenmalige bijdrage. Ook is de hoop dat het provinciebestuur een duit in het zakje doet en dat een lobby van Vereniging Kunstijsbanen Nederland om een bijdrage van het Rijk positief uitpakt.

Gevaar niet geweken

Bij elkaar moeten deze bedragen optellen tot de benodigde 518.000 euro. "Op het moment dat we dat hebben, kunnen we verder", zei sportwethouder Niels van den Berg vorige week in een commissievergadering. Zo kan het seizoen 2023/2024 worden overbrugd. "Met de andere Twentse gemeenten is al afgesproken dat er onderzoek wordt gedaan naar de gezamenlijke bekostiging van bovenregionale sportaccommodaties." Hij noemt daarbij Het Ravijn, IISPA en FBK. Dat onderzoek moet zijn afgerond voordat het seizoen 2024/2025 begint.

Maar wat als de andere gemeenten de komende weken nul op het rekest geven? Dan kan de ijsbaan na 1 april 2023 alleen open blijven als de gemeenteraad het benodigde half miljoen bijpast. Met alle onzekerheden van de toekomst van dien, want het zal minimaal tot het voorjaar duren voordat er meer duidelijk is over de financiering vanaf april 2024. Daarnaast spelen ook bij de ijsbaan stijgende energielasten een rol en is de verwachting dat de jaarlijkse onderhoudskosten vier keer hoger worden dan de 96.000 euro van nu.

'U bent te laat'

In de gemeenteraad is er ondertussen onrust ontstaan over de perikelen rond de ijsbaan. Enkele partijen vinden het vreemd dat het college zonder terugkoppeling aan de raad heeft besloten om het beheer en onderhoud voor dit schaatsseizoen over te nemen van PCH|Groep, te meer omdat over de periode daarna niets zeker is. Volgens wethouder Jeroen Diepemaat is deze keuze gemaakt uit pure noodzaak, omdat de IJsbaan Twente anders waarschijnlijk het faillissement wachtte. Om diezelfde reden is er geen gebruik gemaakt van de boeteclausule voor contractbreuk ten opzichte van de exploitant.

Met name D66 en EnschedeAnders vinden dat het college zich te makkelijk van het contract heeft afgemaakt. De gesprekken met PCH|Groep worden sinds enige tijd gevoerd in het bijzijn van de huisadvocaat van het moederbedrijf VolkerWessels, die ook de exploitant van de ijsbaan vertegenwoordigt. "U komt veel te laat naar de raad", zei D66-fractieleider in een commissievergadering. "Als u een half jaar eerder was gekomen hadden we een fatsoenlijk gesprek kunnen voeren met de regiogemeenten. Over een paar weken hebben we nul toezeggingen vanuit andere gemeenten."

Wethouder Niels van den Berg bestrijdt dat hij te laat heeft gehandeld. Hij zegt al geruime tijd met collega's in de regio in gesprek te zijn over een oplossing. "Het is alsof we niet goed zouden willen doen. Als we zo niet gehandeld hadden, was de stekker er misschien al uit geweest en was de ijsbaan 1 oktober niet opengegaan." Desondanks staat de raad bij het begrotingsdebat in november mogelijk voor een moeilijke keuze: de ijsbaan sluiten of openhouden tegen een half miljoen extra. "Dit slaat bij voorbaat al een gat in de begroting voor volgend jaar", aldus een getergde Robin Wessels van GroenLinks.