Opkoopverbod in Enschede: vanaf 1 januari zijn starterswoningen verboden terrein voor beleggers
Enschede gaat proberen beleggers een poot dwars te zetten bij het opkopen van 'betaalbare woningen'. De gemeenteraad heeft maandagavond ingestemd met de invoering van de zogeheten opkoopbescherming. Dat betekent in dit geval dat vanaf 1 januari 2023 woningen met een WOZ-waarde tot ongeveer 288.000 euro in principe niet meer gekocht mogen worden om vervolgens te verhuren.
Dat beleggers en huisjesmelkers starters of kopers met een kleinere portemonnee de Enschedese woningmarkt uitprijzen, wordt door geen enkel gemeenteraadslid ontkent. In een groot deel van de stad komt 20 procent van de woningen die te koop worden gezet in handen van een investeerder. Dit heeft met name in de lagere prijsklassen een prijsopdrijvend effect, waardoor andere woningzoekers misgrijpen.
Opkoopgrens hoger
Om starters meer ruimte te geven op de woningmarkt, is in het coalitieakkoord een opkoopverbod voor 'betaalbare woningen' beloofd. Het college stelde de gemeenteraad voor om alle woningen met een WOZ-waarde tot 250.000 euro 'op slot' te zetten voor beleggers en investeerders. Maar door een unaniem aangenomen wijzigingsvoorstel van de PVV, ChristenUnie en PvdA wordt die grens verhoogd
In het amendement stellen de partijen voor om de opkoopbescherming toe te passen op de 60 procent goedkoopste woningen. Een rekenmethode die elders in het land al eerder is toegepast. In Enschede betekent dit in de praktijk dat huizen met een WOZ-waarde tot 288.000 euro verboden terrein zijn voor investeerders. "Beleggen doe je op een boterham, niet met een woning", aldus PvdA-fractieleider Yara Hümmels.
De maatregel geldt overigens niet in de wijken Stokhorst-Ribbelt, Glanerbrug en het buitengebied, omdat hier formeel gezien geen sprake is van schaarste aan starterswoningen. Het effect van de maatregel wordt elk jaar gemonitord.
Waterbedeffect
Vrijwel de gehele gemeenteraad stemde voor invoering van het opkoopverbod. Slechts twee fracties, D66 en Forum voor Democratie, konden er hun goedkeuring niet voor geven. "Dit zorgt voor een waterbedeffect", aldus Morgan Brejaart (Fvd). "De kleine investeerder wordt dwars gezet, maar de grote investeerder maakt een rekensommetje en richt zich gewoon op de woningen die net iets duurder zijn." Hij verwacht dat investeerders zich bovendien eerst zullen richten op de wijken die niet in het opkoopverbod zijn opgenomen.
Het opkoopverbod voorkomt ook het oprichten van nieuwe studentenhuizen. Alleen woningcorporaties mogen dat nog doen, of een ouder die voor zijn/haar studerende kind een woning koopt (bloedbandregeling). D66-fractieleider Gertjan Tillema waarschuwde de gemeenteraad om niet 'op emotie' het raadsvoorstel aan te nemen. Hij vreest dat de woningmarkt alsnog op slot wordt gezet. "Langzaamaan begint te markt weer te kantelen, de rente loopt op, de Europese Centrale Bank zet de geldpers minder hard aan. Dat heeft gevolgen."
Er is overigens weinig budget om te handhaven op de regel. Alleen na een melding van een omwonende gaan handhavingsambtenaren op onderzoek uit. Bij een eerste overtreding krijgt de opkoper een boete van 12.000 euro. Buiten dat duurt het nog drie maanden voordat de regel wordt ingevoerd. Tillema: "Wat denk je dat welgesteld Enschede gaat doen, als ze dit lezen? Die gaan nog snel een extra huis kopen. Tot zover de extra kansen voor starters."
