Crisisfonds in Enschede: lening voor inwoners die in de knel komen door stijgende prijzen

RTV Oost sprak met Arjan Kampman over energiearmoede in Enschede

Er is, om meerdere redenen, door verschillende partijen uitgekeken naar het voorstel van het college. De gemeenteraad vroeg voor de zomer al om de mogelijkheden van zo’n fonds, bedoeld om de meest ernstige problemen als gevolg van hoge energierekeningen en andere primaire lasten te lenigen, te onderzoeken.

Noodfonds voor dit jaar

Of het voorstel dat nu voorligt voldoende tegemoetkomt aan wat de gemeenteraad wil, staat te bezien. Het voorstel waar maandag voor het eerst over gepraat zal worden bevat, behalve het idee om geld te verstrekken als een lening, nog een aantal opmerkelijke zaken. We zetten ze op een rijtje.

Het fonds wordt ingericht voor dit jaar. Daarmee neemt het college een voorschot op maatregelen die het Rijk in voorbereiding heeft. Het college wil dat niet afwachten; het risico op problemen voor teveel Enschedeërs wordt te groot geacht. Dat het college kiest voor een uitkering uit het fonds als een lening, is onverwacht. Zeker gelet op de doelgroep waarop wordt gemikt.

Hulp bij dreigende uithuiszetting of afsluiting

Het noodfonds zal uitkeren aan inwoners die uit huis gezet dreigen te worden of bij wie water, gas of elektra anders wordt afgesloten. Met het noodfonds kan ook worden voorkomen dat inwoners in de schuldsanering nieuwe schulden opbouwen en uit de schuldhulp worden gezet.

In beide gevallen gaat het om een groep die op het moment van de aanvraag al in financieel zwaar weer verkeert. Met een lening wordt hun financiële positie er niet beter op. Maar het moet in de vorm van een lening, stelt het college, omdat anders toeslagen (zoals huurtoeslag of zorgtoeslag) in gevaar kunnen komen. Een lening wordt namelijk niet gerekend als inkomen.

Kwijtschelding na drie jaar

Eventuele aflossing van de lening start na een jaar, maar alleen voor zover de inwoner het bedrag kan aflossen. Na drie jaar vervalt de restschuld. Hoe gaat worden bepaald wanneer en hoeveel kan worden afgelost, wordt in het voorstel niet genoemd.

Wie een beroep doet op het noodfonds, moet wel naar de Stadsbank voor budgetadvies of begeleiding.

Wie het eerst komt, die het eerst maalt

Opmerkelijk is ook dat aanvragen op volgorde van binnenkomst worden toegekend. Wie het eerst komt, die het eerst maalt dus. Tot de pot leeg is. In dat geval moet er nieuw besluit worden genomen, stelt het college.

Dat toekennen op volgorde van aanvraag lijkt voorbij te gaan aan de vraag waar de nood het hoogst is. Maar gelet op de groep mensen waarvoor het voorgestelde fonds is bedoeld - bij dreigende uithuiszetting en afsluiting van voorzieningen - is de nood in alle gevallen hoog.

Kabinetsplannen in de maak voor dezelfde groep

Het noodfonds is bedoeld voor dezelfde groep mensen waarbij het kabinet de schulden wil overnemen, als huisuitzetting of afsluiting van nutsvoorzieningen dreigt. Dat moet nog dit jaar mogelijk worden. Hoe die kabinetsplannen er precies uit gaan zien, wordt naar alle waarschijnlijkheid op Prinsjesdag bekendgemaakt. Te laat, vreest het Enschedese college.

Het noodfonds moet beschikbaar zijn voor alle Enschedeërs die zelfstandig wonen bij wie het zwaard van Damocles van uithuiszetting dan wel afsluiting van voorzieningen boven het hoofd hangt. Ongeacht hun inkomen. Daarmee kan ook de groep mensen geholpen worden die geen recht heeft op energietoeslag.

Pot van 1 miljoen

Het geld voor het fonds - 1 miljoen euro - komt uit de pot voor inkomensondersteuning en schuldhulp. Dat budget is er omdat in de coronaperiode niet alle beschikbare middelen voor de TONK-regeling (een tegemoetkoming voor noodzakelijke kosten voor zelfstandige ondernemers in de knel) zijn uitgekeerd.

De gemeenteraad debatteert aanstaande maandag over het voorstel. Een dag later - op Prinsjesdag - maakt het kabinet haar plannen bekend. De Enschedese gemeenteraad hakt dan de maandag erop een knoop over het noodfonds door.