Geen bijzondere bijstand meer voor Enschedeërs die energiekosten niet kunnen betalen

Het Enschedese College van B&W gaf vorige week aan een noodfonds te willen voor inwoners die in de knel raken als gevolg van stijgende (energie)kosten. De gemeenteraad moet daar formeel nog een akkoord voor geven. Het ligt overigens in de lijn van de verwachting dat dat akkoord er wel gaat komen. Hoeveel geld er in dat fonds gaat, is ook nog niet bekend.

Plafond

Inwoners in de (financiële) energieklem kunnen in Enschede dus geen beroep meer doen op de bijzondere bijstand, maar zijn aangewezen op een nog in te richten noodfonds. Verschillende partijen in de gemeenteraad vinden dat problematisch.

Hoe groot dat noodfonds ook wordt, het zal altijd beperkt zijn. Voor bijzondere bijstand geldt geen beperking. Dat is een voorzieningenwet, wat erop neerkomt dat iemand die recht heeft aanspraak maakt. Anders gezegd: de bijzondere bijstand heeft geen plafond, dat noodfonds wel.

Bijzondere omstandigheden, bijzondere bijstand (of niet)

Het Rijk kwam vorige week met een aanvulling van 500 euro op de eerder dit jaar beschikbaar gestelde energietoeslag. In de toelichting bij dat besluit noemde het Kabinet de sterk stijgende energiekosten een bijzondere omstandigheid, waarbij bijzondere bijstand een manier kan zijn om problemen die daardoor ontstaan het hoofd te bieden. Enschede lijkt die weg in het nieuwe beleid nu af te sluiten.

Enschedeërs die door stijgende energieprijzen extra financiële ondersteuning nodig hebben, zijn aangewezen op het aangekondigde noodfonds, dat in alle gevallen uitgeput kan raken.

Juridische grenzen

B&W stelt dat het openstellen van bijzondere bijstand voor problemen rond de stijgende energieprijzen grote financiële risico’s met zich meebrengt. En dat het juridisch nog geen uitgemaakt zaak is dat bijzondere bijstand daarvoor bedoeld is.

Gemeenten staan natuurlijk ook voor een duivels dilemma. De kans dat het aantal inwoners dat in problemen komt hen boven het hoofd gaat groeien, is groot. Want ook de gemeentelijke middelen zijn eindig, net als die van zo’n noodfonds.

Tegelijkertijd - B&W werpt de vraag zelf op - is het de vraag of een gemeente de deur naar bijzondere bijstand dan mag sluiten. En wat een rechter zal beslissen op het moment dat iemand beroep aantekent tegen een afgewezen aanvraag. De kans is reëel dat die de gemeente terugfluit en dat er tòch bijzondere bijstand moet worden toegekend. Daarmee scheert Enschede met haar nieuwe beleid langs het randje van de wet.

Vangnet

Ook om die reden fronzen raadsleden de wenkbrauwen: een voorzieningenwet, zoals de wet op de bijzondere bijstand, is een vangnet. Bedoeld voor wie het echt nodig heeft. Trek je dat net (gedeeltelijk) weg, dan loop je het risico brokken te maken. In het beleid en in de uitvoering moet daarmee rekening worden gehouden: je moet zeker weten dat je aan de ‘goede’ kant van de wet blijft.

Margriet Visser, fractievoorzitter van EnschedeAnders, stelde schriftelijke vragen aan het College. Maar ook andere partijen zijn kritisch. Aanstaande maandag 19 september wordt er in de gemeenteraad over de plannen voor het noodfonds van het College gedebatteerd. Ook over het vraagstuk rond bijzondere bijstand.