Regiotaxi of ziekenvervoer in Twente? De bureaucratie regeert

Dat blijkt uit het feuilleton dat zich aan het ontvouwen is rond het geval van mevrouw Ten Harkel-Nijhof. Haar vervoersbehoefte verzandt in een verhaal dat vooral gaat over wie waar nou precies voor verantwoordelijk is en hoe dat op papier is geregeld.

‘Maatwerk’, maar niemand pakt die handschoen op

Een praktische oplossing wordt niet geboden. Om dezelfde reden: wie moet dat dan doen? De gemeente Hengelo wijst naar de zorgverzekeraar, de zorgverzekeraar naar verzekeringsvoorwaarden en daarmee naar mevrouw zelf. Die blijft met haar behoefte zitten. En betaalt vooralsnog zelf voor een voorziening die toch voor haar was bedoeld.

Beide - gemeente en verzekeraar - schermen met ‘maatwerk’, dat ‘altijd mogelijk is’, maar voelen zich niet geroepen dat dan ook te bieden. Een doekje voor het bloeden. Een doekje bovendien dat niet zijzelf, maar een ander moet aanbrengen.

Pech dat je in Twente woont

Daar komt bij dat Ten Harkel-Nijhof in tal van andere regio’s in het land geen probleem had gehad. Daar had ze gewoon met de RegioTaxi gekund. Mevrouw verblijft namelijk tijdelijk in een Enschedese zorginstelling, maar woont in Hengelo. En in Twente geldt een ‘woonplaatsbeginsel’: ritten met de RegioTaxi moeten beginnen en/of eindigen in je woonplaats.

Dat geldt op veel plekken niet. Daar kun je in- en uitstappen in alle gemeenten die bij de regio horen. Op de vraag waarom dat in Twente anders is geregeld, komt geen antwoord. ‘Dat hebben we in Twente zo geregeld’, stelt een communicatiemedewerker van de gemeente Hengelo. Daarom, dus.

‘Daar gaan wij niet over’

Hengelo lijkt vooralsnog niet van zins om voor mevrouw een uitzondering te maken (dat ‘maatwerk’). RegioTaxivervoer is ‘alleen voor het sociaal recreatief vervoer’, stelt een Hengelose communicatiemedewerker. Het is lastig om dat te controleren en dus, ja, het komt ‘weleens’ voor dat de taxi wordt gebruikt voor een rit naar het ziekenhuis. Maar of dat dan voor bezoek is of voor een afspraak…

De werkelijkheid ligt iets anders, volgens de vervoerder die RegioTaxi in Twente regelt. Ritten naar ziekenhuizen en zorginstelling komen niet weleens maar ‘heel veel’ voor. En het is inderdaad niet te controleren of een RegioTaxi-rit een sociale/recreatieve of een medische reden heeft.

Ziekenvervoer - wat is dat?

In het geval van mevrouw Ten Harkel-Nijhof is dat, stomtoevallig, wèl te controleren. Zij zit tijdelijk in een rolstoel en moet voor controle naar het Almelose ziekenhuis. Dat is ziekenvervoer, zegt de gemeente Hengelo. ‘En daar gaan wij niet over. Dat is aan de zorgverzekeraar’.

Wat nou precies de definitie van ziekenvervoer is, is alleen niet helder. Of die redenering van Hengelo dan klopt, evenmin. Het is namelijk niet een ziekte die mevrouw Ten Harkel-Nijhof belemmert om met een RegioTaxi te reizen. Mevrouw kàn prima met de RegioTaxi, maar ze mag het niet.

Formulieren

Die zorgverzekeraar gaf bij de eerste belletjes niet thuis. Speciaal vervoer naar Almelo was niet mogelijk. Uitgesloten. Wordt niet vergoed.

Inmiddels - nu de RegioTaxi-route geblokkeerd lijkt - is mevrouw bezig een aanvraag in te dienen om een ziekenvervoer-rit tòch vergoed te krijgen. Dat vergde andermaal een paar telefoontjes en ze moet een uitgebreid formulier invullen. Waarvoor ze nogal wat informatie nodig heeft van artsen en behandelingen, inclusief een handtekening van haar huisarts. Die in Hengelo zijn praktijk heeft.

Mevrouw Ten Harkel-Nijhof heeft kinderen die kunnen meedenken en helpen. Maar dat geldt lang niet voor alle Tukkers die in zo’n situatie om hulp verlegen zitten

Theorie en praktijk

Wij leven in een land waarin iedereen mee moet kunnen doen. Van A naar B is geregeld, ook als je buiten je schuld en om welke reden dan ook bent aangewezen op bijzonder vervoer. Daar moet je dan niet zelf voor op hoeven draaien. De kosten daarvoor dragen we gezamenlijk. Via belastingen of verzekeringen.

Dat blijkt in de praktijk niet altijd uit te pakken zoals we dat hebben bedoeld. Beleid maken is ook niet zo makkelijk - die praktijk is altijd weer gekker dan je bedenkt. Vraag is dan wel hoe je alsnog regelt wat we wilden regelen: in dit geval mevrouw Ten Harkel-Nijhof van A naar B brengen.

Creatieve oplossingen

Nou kan zij er zelf een mouw aan passen, natuurlijk. Het zou een optie zijn om eerst met de RegioTaxi naar huis te rijden - om de plantjes water te geven, of zo - en dan door naar Almelo. Misschien ligt er een vriend of vriendin of een vage kennis in het ziekenhuis en kan ze een afspraak met de specialist combineren met een bezoekje. Dan heeft die RegioTaxi-rit ineens ook een sociale functie.

Systeemreflex

Fundamenteler is de vraag hoe het komt dat zo’n mevrouw uit Hengelo verzandt in een moeras van formaliteiten en regels, als zij aanspraak wil maken op iets dat we met elkaar voor haar hebben geregeld.

Waar komt toch die (systeem)reflex vandaan om, als de praktijk anders blijkt uit te pakken dan we wilden, verantwoordelijkheid af te schuiven en dat met regels en even mooie als loze woorden te vergoelijken? Laat de praktijk de leermeester zijn. Dan kun je maatwerk leveren - in het geval Ten Harkel-Nijhof simpelweg de toestemming om tòch voorlopig vanuit Enschede gebruik te mogen maken van die RegioTaxi - en vervolgens kijken of het beleid niet slimmer kan.

Rechtsongelijkheid (ook dat nog)

Zorg is duur. Wij, wij allemaal, hebben er daarom alle belang bij om ervoor te zorgen dat mevrouw Ten Harkel-Nijhof zo makkelijk en zo goedkoop mogelijk naar Almelo kan. Vanuit Enschede.

Met gedoe over wanneer iets nou wel of niet onder ziekenvervoer valt en wie er verantwoordelijk is, schiet je bitter weinig op. Dat is juridische haarkloverij over een voorziening die we - linksom of rechtsom - gezamenlijk betalen. Willen betalen, ook. En we hebben er instanties voor opgezet om dat te regelen.

Daar komt bij dat zij - en anderen met haar - de pech hebben in Twente te wonen. Zij draaien zelf op voor de kosten van speciaal vervoer, waar andere Nederlanders een RegioTaxi kunnen pakken. Dat scheelt - letterlijk - honderden euro’s. En het is rechtsongelijkheid. Formeel.