Wie moeite heeft met de hoge energierekening en tot de groep 'lage inkomens' behoort kan sinds twee maanden de energietoeslag aanvragen. Zo'n 85 procent van de Enschedese huishoudens die hiervoor in aanmerking komt heeft de tegemoetkoming al aangevraagd. De gemeente scherpt de spelregels nu aan. De sterke stijging van de energieprijzen wordt niet als 'bijzonder' gezien en dat heeft gevolgen.
De energietoeslag kan in Enschede sinds 9 mei worden aangevraagd. In principe is de eenmalige bijdrage van 800 euro bedoeld voor huishoudens met een inkomen tot 120 procent van het sociaal minimum (bijstandsnorm). Enschede krijgt van het Rijk 10 miljoen euro om de energietoeslagen uit te keren.
Er zijn inmiddels ruim 11.000 aanvragen binnengekomen, beoordeeld en toegekend. Al met al een bedrag van 9,6 miljoen euro. Naar schatting is daarmee al zo'n 85 procent van de doelgroep in Enschede bereikt. Dat betekent dat als de overige 15 procent alsnog een aanvraag indient, de totale vergoeding op zo'n 11 miljoen euro uitkomt.
Hoewel het bereik van de energietoeslag groot is, constateert het college van B&W wel wat 'knelpunten' in de beleidsregels. Die worden daarom aangepast. Een van de aanpassingen houdt in dat een tegemoetkoming voor energiekosten via de zogeheten individuele bijzondere bijstand wordt geblokkeerd.
Deze wijziging wordt doorgevoerd in de regels van de hardheidsclausule. Die clausule bepaalt in welke mate een ambtenaar mag afwijken van de (dwingende) wetgeving. In dit geval is het mogelijk dat Enschedeërs die niet voldoen aan alle voorwaarden voor de energietoeslag toch een tegemoetkoming kunnen krijgen als die situatie slechts van tijdelijke duur was.
Eerder konden huishoudens voor wie de bijdrage van 800 euro aantoonbaar niet genoeg is aanspraak doen op aanvulling via de bijzondere bijstand van de gemeente. Dat gold ook voor huishoudens net boven de inkomensgrens die toch met energiearmoede te maken hebben. Die passage is nu uit de regels geschrapt. 'Deze alinea zet namelijk de deur open naar recht op individuele bijzondere bijstand', concludeert het college.
Bijzondere bijstand is een tegemoetkoming voor bijzondere kosten, zoals een nieuwe wasmachine of een advocaat. Om in aanmerking te komen voor deze bijdrage moet er aantoonbaar sprake zijn van 'bijzondere omstandigheden', waardoor de kosten niet betaald kunnen worden. De gemeente bepaalt wat die omstandigheden zijn.
'Tot nu toe zijn energiekosten algemene kosten van bestaan en niet bijzonder voor het individu. Iedereen heeft energie nodig en iedereen krijgt immers vroeg of laat te maken maken een sterke stijging van deze algemene kosten van bestaan.'
Opvallend is dat in landelijke wetgeving de weg naar extra bijzondere bijstand wel wordt opengehouden. 'Dit kan grote juridische en financiële gevolgen hebben. Hier is juridisch nog geen landelijke uitspraak over gedaan', aldus het college.
Een andere wijziging in de energietoeslag is dat kamerbewoners in Enschede geen aanspraak meer kunnen doen op de bijdrage van 800 euro. In een kamerpand - zoals een studentenhuis - delen meerdere huishoudens de keuken, badkamer en de voordeur. Onzelfstandige bewoning wordt dat ook wel genoemd.
Door een ruime omschrijving van het begrip 'huishouden' konden alle kamerpandbewoners een aanvraag voor energietoeslag doen. 'Het is onwenselijk dat we meer dan één keer de eenmalige energietoeslag toekennen op één adres', aldus het college. Die mogelijkheid wordt nu uitgesloten.