Arnoud Odding neemt afscheid van de Twentse musea

De Twentse Welle kreeg een nieuwe naam in 2018: de MuseumFabriek. Eerder deze maand openden daar een nieuw restauratie-atelier en een vernieuwd depot voor de collectie van beide musea. Er was al een werkplaats ingericht. In de expositie-ruimte. Bezoekers kunnen zien hoe vrijwilligers fossielen of insecten prepareren. Bijvoorbeeld. Voor dat nieuwe restauratie-atelier geldt iets vergelijkbaars: museumbezoekers kunnen de werkzaamheden vanachter een grote glazen wand volgen.

Werk aan de collectie

Achter naamsverandering - van Twentse Welle naar MuseumFabriek - ging dan ook een visie schuil. Was die Twentse Welle de samenvoeging van het Enschedese natuurhistorisch-, cultuurhistorisch- en textielmuseum, de MuseumFabriek moest die afzonderlijke collecties niet alleen samenvoegen maar ook tastbaar maken dat een museum veel meer is dan een bewaarplaats. Aan zo’n collectie wordt voortdurend gewerkt.

Gewaagde en grote exposities

Onder Odding’s leiding programmeerde het ‘klassieke’ rijksmuseum met de regelmaat van de klok relatief gewaagde (en grote) wisseltentoonstellingen met eigentijdse kunst. Meest recente voorbeeld is de huidige expositie ‘So Future’, in samenwerking met GOGBOT.

Ook ‘De Naakte Waarheid’ uit 2018-2019 is zo’n voorbeeld. Museumpubliek van niet zelden (flink) bovengemiddelde leeftijd, schuifelde geboeid en met de handen op de rug langs naakten in alle soorten en maten. Waaronder een joekel van een foto van een een al even grote penis in erecte staat. En naaktselfies van Heleen van Rooyen.

Maar naast anekdotische taferelen, leverde die tentoonstelling vooral een gelaagd verhaal op van de manier waarop de mens zich door de eeuwen heen bloot heeft gegeven, of juist niet omdat dat niet mocht of niet hoorde, kortom: zich tot zichzelf en de ander heeft verhouden.

‘Engelenvleugels’

In 2016 haalde Odding ‘De Engelenvleugels’ naar Enschede, de twee beschilderde luiken van het orgel van de Amsterdamse Westerkerk. Beschilderd door Gerard Lairesse, maar die schilderingen was al drie eeuwen lang door vrijwel niemand echt gezien. De werken hingen te hoog. De luiken, elk van het formaat Nachtwacht-plus, waren onderdeel van de tentoonstelling ‘Eindelijk! Lairesse’.

En recent: ‘Artemisia - vrouw en macht’ was met 45 werken de grootste expositie van het werk van deze kunstenares uit de tijd van de Italiaanse barok. Precies: een vrouw. In de door mannen gedomineerde wereld van destijds.

Kriebelbeestjes

Ook de fusie van ‘het rijks’ en de MuseumFabriek bleek meer dan een prestigeproject. Al in het najaar van 2017 - voor de fusie een feit was - liet een drieluik aan exposities zien wat de bedoeling van die samenwerking was. ‘De Snuffelaer’ toonde het werk van Otto Marseus van Schrieck, die met zijn neus vlak boven de aarde kriebelbeestjes schilderde, iets dat geen schilder in zijn tijd (17e eeuw) deed. Met wetenschappelijke precisie.

Tegelijkertijd bracht de - toen nog - Twentse Welle een tentoonstelling over de wetenschap achter de beweging van die kriebelbeestjes: ‘Van nul-tot-duizendpoot’. Exposities die vrijwel naadloos in elkaar overgingen, inclusief de zo logische link met hedendaags technologisch onderzoek aan de Universiteit Twente. Inclusief een classy magazine ‘Schepselen’, dat voor twee euro te koop was.

De nabije toekomst

In september start de verbouwing van een ander deel van De MuseumFabriek, waar een studiecentrum gevestigd wordt. Het laatste fysieke onderdeel van de metamorfose van ‘bewaarmuseum’ naar ‘doe-museum’, want ook dat studiecentrum wordt toegankelijk voor publiek.

Deze zomer worden alle 300.000 objecten uit de depots van beide musea digitaal vastgelegd, waarmee een complete digitaal museum ontstaat. Een deel van die objecten wordt tentoongesteld in de ‘kamers’ van de grote glazen wand van De MuseumFabriek. Met QR-codes kunnen bezoekers naar de informatie over die voorwerpen surfen. Als die er zijn: inclusief de filmpjes die 1Twente erover maakte.

Odding rondt daarmee iets af dat van een afstandje beschouwd een missie lijkt te zijn geweest. In dat opzicht komt zijn afscheid dan ook niet heel onverwacht. Hij gaat zich weer wijden aan zijn bureau ‘O dubbel d’, van waaruit hij musea adviseert.