De Joodse begraafplaats in Hengelo: historische plek, maar de meeste mensen kennen het niet

Laatste rustplaats

Wie een blik werpt door de ijzeren poort ziet meteen het monument onder een grote boom met daarachter de oude graven. Veel Joodse bewoners hebben er hun laatste rustplaats gevonden, waaronder de bekende socialistische grafisch kunstenares Fré Cohen.

De begraafplaats is nog steeds in gebruik en er vinden nog steeds bijzettingen plaats, al is er niet veel plek meer over. Nog een aantal mensen kunnen er begraven worden. Het terrein wordt onderhouden door een handjevol vrijwilligers. Die komen iedere zondagmorgen bij elkaar om lichte onderhoudwerkzaamheden te verrichten. De poort is dan geopend en geïnteresseerden zijn dan welkom om een kijkje te nemen.

Werkzaamheden

Kees van ’t Hoff van Stichting Onderhoud Joodse Begraafplaats raakt niet uitgepraat over het rijksmonument. Hij geeft een korte rondleiding over de begraafplaats om te laten zien wat er de afgelopen jaren allemaal is gerealiseerd, naast het reguliere onderhoud. Zo is een oude betonschutting vervangen door een mooie stenen muur en is er gestart met het restaureren van oude vervallen grafzerken.

De Joodse begraafplaats ziet er goed onderhouden uit dankzij de inzet van een groep enthousiaste vrijwilligers, maar dat is ook weleens anders geweest. "Toen wij hier in 2011 zijn begonnen, zag het er volstrekt anders uit. Er is toen een plan gemaakt met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Het resultaat is dat een groot aantal graven inmiddels is gerestaureerd. Die zien er weer mooi uit en kunnen weer een aantal jaren mee."

Het bestuurslid van Stichting Onderhoud Joodse Begraafplaats laat een deel zien met grafzerken die scheef staan. Sommige zijn kapot en vertonen scheuren. "Na de zomervakantie willen we starten met het herstel van dit deel van de graven." De restauratie wordt mede mogelijk gemaakt door gelden die het Rijk beschikbaar heeft gesteld. Stichting Onderhoud Joodse Begraafplaats is er blij mee.

Vrijwilligers

Eén van de vrijwilligers die meehelpt met het onderhouden van de begraafplaats is Robert: "We doen dit iedere zondag met een vaste ploeg van een man of drie, vier. Daarnaast hebben we nog een flexibele schil van een man of zes die af en toe aanwezig is. We doen er eigenlijk alles voor om dit in ere te houden."

Robert houdt zich onder meer bezig met schoonmaken van het monument die prominent in het zicht staat. "We hebben hier een poort waardoor mensen naar binnen kunnen kijken. Ik vind het belangrijk dat als mensen langslopen en binnenkijken, zien dat het er goed uitziet. De meeste mensen weten hier het bestaan niet van af. Het is dus belangrijk dat dit behouden blijft."

In ere houden

Ook Van ’t Hoff vindt het belangrijk dat de Joodse begraafplaats in ere wordt gehouden. "Joodse mensen hebben in de samenleving in Nederland een hele grote rol gespeeld in de industrie. Belangrijk om deze mensen toch in ere te houden, niet alleen de mensen die hier begraven liggen, maar ook de mensen die hier niet begraven liggen vanwege het feit dat ze gewoon vermoord zijn in de Tweede Wereldoorlog. We zijn als samenleving toch verplicht om deze mensen een waardig monument te geven."