Woonwagens zetten relatie Twekkelo met gemeente wéér onder druk: 'Alsof er telkens een vinger wordt afgehakt'

De woonwagencultuur staat op de UNESCO-lijst van immaterieel erfgoed in Nederland. Dat betekent in de praktijk dat gemeenten zich moeten inspannen voor genoeg standplaatsen voor woonwagens. Omdat er in Enschede een wachtlijst is met potentiële woonwagenbewoners, drong de gemeenteraad enkele jaren geleden aan tempo te maken met nieuwe standplaatsen. Er volgde een onderzoek naar 20 locaties. Het perceel op de hoek Twekkelerbeekweg/Windmolenweg kwam als meest geschikt uit de bus.

Strategische aankoop

Het college wil op het betreffende stuk grond - aan de rand van buurtschap Twekkelo en tegenover de Christinalustvijver - de komst van tien woonwagenstandplaatsen mogelijk maken. Het weiland, met daarop nog altijd een boerderij, is begin deze eeuw door de gemeente Enschede zelf aangekocht voor de 'strategische voorraad'.

Lees verder onder de afbeelding

Dat is logisch te verklaren: destijds werd er nog rekening gehouden met een eventuele uitbreiding van het bedrijvenpark Marssteden, aan de andere kant van de Windmolenweg, in de richting van het Havengebied. Inmiddels is duidelijk dat de Marssteden zich niet in die richting zal ontwikkelen. De gemeente is elders in de stad op zoek naar een locatie voor een nieuw bedrijventerrein. Op het perceel aan de Twekkelerbeekweg kan de gemeente dus andere plannen mogelijk maken.

Bijzondere doelgroepen

Voorzitter Bart Overbeek van de Vereniging Behoud Twekkelo (VBT), de belangenvereniging van inwoners van de buurtschap, beseft zich dat de gemeente iets met de strategische grondpositie wil doen. Maar een locatie voor tien woonwagens, dat zien hij en veel Twekkeloërs niet zitten. "Het zijn tien woningen. In één klap een toename van de woningvoorraad in Twekkelo met 12 procent. Dat is wel erg veel", aldus Overbeek.

Hij zegt niets tegen woonwagenbewoners te hebben, maar vindt dat de standplaatsen niet passen bij de samenstelling van buurtschap Twekkelo. "In de Visie Landelijk Gebied (het plattelandsbeleid van de gemeente, red.) is afgesproken dat er geen woningen aan het buitengebied worden toegevoegd, tenzij het gaat om bijzondere doelgroepen of pilots. Wij dachten daarbij aan een 'knarrenhofje' voor oudere Twekkeloërs."

Lees verder onder de afbeelding

Ook een landgoed in combinatie met versterking van de natuur zou Overbeek nog niet als een onredelijke ontwikkeling zien. Maar uitgerekend het plattelandsbeleid waar VBT eerder lovend over was, wordt nu door het college als argument aangedragen.

"Woonwagenbewoners vallen onder de bijzondere doelgroepen", laat wethouder Jeroen Diepemaat desgevraagd weten. "Een woonwagenlocatie hoort een beetje in het groen of de rand van de stad. Een plek middenin een woonwijk, bijvoorbeeld Boswinkel, is daarvoor minder geschikt."

Maar Twekkeloërs zien hun buurtschap als een park. En daarbij passen geen stedelijke ontwikkelingen. VBT-voorzitter Bart Overbeek vreest dat er opnieuw een stukje van Twekkelo wordt 'opgegeten'.

Twekkelo verliest terrein

Wie de zorgen van Twekkeloërs wil begrijpen, moet naar oude kaarten kijken. Vroeger was Twekkelo een marke, een uitgestrekt buitengebied ten westen van Enschede. Met komst van de wijk Twekkelerveld, de Universiteit Twente en het Twentekanaal, logische gevolgen van de stedelijke ontwikkeling van Enschede, ging er al veel grondgebied verloren.

Maar ook de moderne buurtschap, zowel het gedeelte in de gemeente Enschede als het kleinere deel in de gemeente Hengelo, staat steeds verder onder druk. De A35, zoutcavernes, bedrijventerrein de Marssteden, het Business & Science Park, de afvalenergiecentrale van Twence: allemaal op grondgebied van Twekkelo. En dan dreigt er ook nog de Noordtak van de Betuweroute.

"Dan zijn er nog de plannen voor zonneparken en windmolens. Wordt er opnieuw naar Twekkelo gekeken, terwijl wij met Twence al voor 136.000 huishoudens duurzame energie leveren", aldus Overbeek. "Het is makkelijk om in het geval van de woonwagens te zeggen: het is maar tweehonderd meter in het uiterste hoekje van Twekkelo. Maar zo schuift het steeds verder op."

De voorzitter van de VBT zegt dat de gemeente dan nog beter een streep door Twekkelo kan zetten. "Dan weet je tenminste waar je aan toe bent. Dit voelt als een marteling. Alsof er telkens een vinger wordt afgehakt." In een reactie zegt wethouder Diepemaat best te begrijpen waar het gevoel van Twekkelo vandaan komt. "Maar het is wel heel erg vanuit Twekkelo bekeken. Als college maken we besluiten voor de hele stad en is deze locatie het meest geschikt gevonden."

Relatie onder druk

De recente ontwikkelingen, zoals de inmiddels ingetrokken plannen voor een windmolen aan de Windmolenweg (op steenworp afstand van de beoogde woonwagenlocatie), zetten de relatie tussen de buurtschap en de gemeenten onder druk. Opnieuw.

Overbeek: "Vorig jaar hebben we met de stadsdeelwethouder (Van Houdt, red.) tijdens een diner een goed gesprek gehad. Dat gaf ons weer vertrouwen. Er lopen 6 of 7 zaken bij de Raad van State vanuit Twekkelo, dat kost ook de gemeente geld. We zouden meer bij nieuwe ontwikkelingen betrokken worden." Van die participatie is bij de keuze voor de woonwagenlocatie in ieder geval geen sprake geweest, aldus de VBT.

Waar dan wel?

Als het aan de Twekkeloërs ligt, dan komen er dus geen woonwagenkampje aan de Twekkelerbeekweg. Daarmee krijgen zij automatisch de vraag vanuit de politiek voorgelegd: 'waar dan wel?' Dat vindt Overbeek oneerlijk. "Zo zadel je ons met het probleem op. We snappen ook wel dat de gemeente een locatie moet zoeken, maar vinden alleen dat het niet in Twekkelo past."

Uiteindelijk is het aan de gemeenteraad om de definitieve keuze te maken. Het is mogelijk om voor een reserve-locatie te kiezen. Dat is een perceel aan de Brandemaatweg, tussen de wijk Deppenbroek en nieuwbouwwijk 't Vaneker. In de stadsdeelvergadering West op dinsdag 14 juni wordt het voorstel voor het eerst in de politiek besproken.