Ondersteuning Huishouden lastig thema: doorgeschoven naar speciale raadsvergadering
De Enschedese gemeenteraad heeft dinsdagavond besloten om het debat over hulp in de huishouding te verschuiven naar een aparte raadsvergadering. Met name bij de oppositie leven zoveel vragen, dat er meer tijd nodig is voor debat. De gemeenteraad wil dat debat voordat er een nieuw college aantreedt.
De manier waarop huishoudelijke hulp in Enschede is georganiseerd, roept vragen op. Al jaren. Bij raadsfracties, maar ook bij maatschappelijke organisaties in de stad. In februari van dit jaar leverde de Enschedese Rekenkamercommissie een rapport op waarin, naast de conclusie dat een aantal doelen is gehaald, een aantal knelpunten wordt benoemd.
Tevredenheid
Eén van die behaalde doelen zou zijn dat een grote groep inwoners die hulp in de huishouding hebben tevreden is over die hulp. Partijen als hulporganisatie het Diaconaal Platform Enschede, maar ook een aantal politieke partijen, twijfelen aan die conclusie. Het onderzoek naar die tevredenheid zou onder een veel te kleine en selecte groep gehouden zijn.
Oud-raadslid Erwin Versteeg, van Verbindend Enschede, riep de gemeenteraad voorafgaand aan het geplande debat in een brief op om een onafhankelijk tevredenheidsonderzoek te laten doen. Versteeg sprak bij een vorig debat over de kwestie in, mede omdat hij er in de vorige raadsperiode bij herhaling aandacht voor heeft gevraagd.
Ook dat Diaconaal Platform stuurde de gemeenteraad overigens een brief. Een tweede, net als Versteeg.
‘Onwettig’
Al die brieven leggen de vinger op nog een zere plek: de rechtszekerheid van inwoners is in het geding, zo wordt gesteld. Daarmee verwoorden zij een thema dat bij een groeiend deel van de raad ook vragen oproept. De belangrijkste: mag de Enschedese werkwijze wel? Tegenstanders van het beleid stellen al jaren dat de stad buiten de wettelijke kaders kleurt. De rechtszekerheid en rechtsgelijkheid van inwoners die thuishulp hebben is in het geding, zeggen zij.
Rechtszekerheid en rechtsongelijkheid
De onduidelijkheid in het Enschedese beleid voor hulp in de huishouding komt voort uit de keus die de stad maakte om het recht op huishoudelijke niet vast te stellen in uren hulp per week, maar in het recht op een schoon en leefbaar huis. Na een tik over de vingers van de hoogste bestuursrechter, worden er sinds begin 2019 weer uren in beslissingen vermeld - een gemiddeld aantal uren op jaarbasis. Maar dat biedt inwoners te weinig houvast om objectief te kunnen vaststellen of zij de hulp krijgen die is vastgesteld. Daarmee wordt hun rechtszekerheid aangetast, zo stellen tegenstanders van het beleid.
Uit het rekenkamerrapport blijkt dat een deel van de zorgorganisaties overweg kan met dat gemiddelde aantal uren - zij zeggen die uren flexibel in te kunnen zetten - maar een deel ook niet. Daarmee verkeren inwoners die bij het het ene zorgbureau thuishulp krijgen in een andere positie dan inwoners die bij een andere aanbieder hulp hebben. Dat komt neer op een verschil in hun rechtspositie.
In het onderzoek van de Rekenkamer is die juridische vraag niet meegenomen. De commissie doet daar dan ook geen uitspraak over. Conclusie in het onderzoeksrapport is wel dat de werkwijze in de praktijk tot veel onduidelijkheid leidt. Bij inwoners, maar ook bij zorgbureaus en ambtenaren. Of inwoners krijgen waar zij recht op hebben, is nauwelijks objectief te controleren.
Versteeg roept in zijn brief dan ook op tot een onafhankelijk juridisch onderzoek.
Struikelstenen
Deze twee thema’s - tevredenheid als belangrijkste toets voor de vraag of het beleid voor inwoners werkt - en de rechtspositie van die inwoners zijn in de kern de belangrijkste struikelstenen voor raadsleden (en partijen in de stad) die kritisch zijn op dat beleid.
Consequenties
In de kern draait de hele kwestie om één kenvraag, die meteen heel gevoelig ligt. Het antwoord op die vraag zou zomaar een drastische breuk met het gevoerde beleid kunnen betekenen. Moet het recht op huishoudelijke hulp, als vanouds, worden vastgesteld in een aantal uren zorg per week? Als de gemeenteraad daar ‘ja’ op zegt, roept dat de vraag op wat te doen met de ‘oude’ beslissingen, genomen in de periode waarin niet het aantal uren maar een schoon en leefbaar huis het criterium was.
Kortom: de raad heeft meer tijd nodig om op de conclusies uit dat rekenkamerrapport te kunnen kauwen en - dat vooral - om de consequenties van keuzes te overzien. En die dan weloverwogen te kunnen maken.
