In Enschede ging vorig jaar 1 op de 33 sociale huurwoningen met voorrang naar statushouders
Krijgen vluchtelingen met een verblijfstatus nu wel of geen voorrang op sociale huurwoningen in Enschede? Die vraag beklijft na een discussie in de gemeenteraad, vorige week, tussen de PVV en wethouder Jeroen Diepemaat. De laatste zegt dat er geen sprake is van een voorrangsituatie, maar navraag bij de drie grootste woningcorporaties doet anders vermoeden.
PVV-fractieleider Hidde Heutink stelde in de actualiteitenraad (het wekelijkse vragenuurtje) dat het voorrang verlenen van statushouders op de woningmarkt neigt naar het 'discrimineren' van Enschedeërs die 'ook jaren moeten wachten' op een woning in hun eigen gemeente. Hij riep Jeroen Diepemaat op om te stoppen met voorrang verlenen, ondanks dat minister Hugo de Jonge van Volkshuisvesting gemeenten daarom vraagt.
Al voor de loting voorrang
De VVD-wethouder bestrijdt de woorden van de PVV-fractieleider. Volgens Diepemaat is de gemiddelde wachttijd op een huurwoning in Enschede niet jaren, maar 9 maanden. Ook is er volgens hem geen sprake van voorrang op de woningmarkt, omdat er in het lotingssysteem van de woningcorporaties geen onderscheid wordt gemaakt in de reacties.
Daarin heeft Diepemaat gelijk, al betekent dat niet dat statushouders geen voorrang krijgen op een sociale huurwoning. In een gezamenlijke reactie geven de drie grootste corporaties die in de gemeente actief zijn namelijk aan dat voorafgaand aan de loting huizen aan de markt worden onttrokken voor urgentiegevallen. Hieronder valt bijvoorbeeld een pas gescheiden vrouw met kinderen die op straat dreigt te raken, maar ook vluchtelingen met een verblijfstatus.
Verplichte huisvesting
Gemeenten worden door het Rijk verplicht om een bepaald aantal statushouders te huisvesten. Omdat die doorstroom in veel gemeenten moeizaam verloopt, loopt de asielketen vast met overvolle asielzoekerscentra, noodopvangcentra en het aanmeldcentrum in Ter Apel als gevolg.
Alle gemeenten krijgen een taakstelling, ook Enschede. "Voor 2021 was dat 223 en die hebben we gerealiseerd zonder het verlenen van voorrang", zei wethouder Diepemaat vorige week. "Er worden wel afspraken gemaakt met corporaties om ervoor te zorgen dat we statushouders kunnen huisvesten, buiten het reguliere lotingsysteem."
Jaren wachten op een woning?
Bijna iedereen kent wel iemand die al lange tijd op zoek is naar een sociale huurwoning, maar nooit door de loting komt. Desondanks zeggen is de gemiddelde zoektijd in Enschede 9 maanden, zeggen de corporaties. Dit is op basis van alle huurders die op basis van het lotingsysteem een woning hebben gevonden. 'We berekenen van die groep de gemiddelde tijd tussen de eerste reactie tot de ingangsdatum van het contract', aldus de corporaties in een schriftelijke reactie. 'De ene woningzoekende reageert actiever dan de andere. Iemand die reageert op al het passende aanbod vindt doorgaans eerder een woning dan iemand die reageert op specifiek aanbod in bijvoorbeeld specifieke straten en wijken.' Overigens hebben de corporaties inmiddels belooft om de komende tien jaar 2.000 nieuwe sociale woningen te bouwen.
76 woningen naar statushouders
Dat betekent in de praktijk dat er in 2021 in totaal 76 woningen niet in de loting zijn meegenomen, maar aan statushouders zijn toegewezen: 37 woningen via Domijn, 24 via De Woonplaats en 15 via Ons Huis. Ter vergelijking: in totaal verhuurden de drie grote corporaties vorig jaar 2.074 sociale huurwoningen. Dat betekent dat zo'n 1 op de 33 woningen (ruim 3 procent) met voorrang naar statushouders is gegaan.
Dat is een stijging ten opzichte van 2020. In dat jaar werden door de drie grootste woningcorporaties 1.882 woningen verhuurd en gingen er 26 woningen met voorrang naar vluchtelingen met een verblijfstatus. Oftewel: een kleine 1,5 procent van het totaal.
Minister vraagt meer
Het kabinet wil dat er meer woningen worden toegewezen aan statushouders, om zo de druk op de asielketen te verlichten. In een Kamerbrief stelde minister Hugo de Jonge onlangs dat er landelijk gemiddeld één op de acht (12,5 procent) woningen op de sociale woningmarkt naar statushouders zou moeten gaan om de achterstanden in te halen.
Bij de grote woningcorporaties wordt dat aantal dit jaar tot nu toe bij lange na niet gehaald. Uit navraag bij De Woonplaats, Domijn en Ons Huis blijkt dat zij in de eerste vier maanden van 2022 in totaal 648 woningen hebben verhuurd. In dezelfde periode zijn 9 woningen aan statushouders toegewezen, zo'n 1,5 procent dus. Overigens laten de corporaties weten dat ook De Veste en Stichtingen Jongerenhuisvesting Twente in Enschede actief zijn in de sociale huursector en de gemeente dus ook op hen een beroep kan doen voor huisvesting van statushouders.
Hoe werkt zo'n aanwijzing?
We vroegen De Woonplaats, Domijn en Ons Huis: hoe gaat zo’n toewijzing voor statushouders nu in zijn werk?
Antwoord: 'Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) doet bij de gemeente een aanvraag voor een woning voor een specifiek huishouden. En de gemeente legt die aanvraag op haar beurt neer bij de corporaties. Zij zoeken een passende woning qua inkomen en qua huishoudsamenstelling. Daarbij kijken we ook naar de wijk en omgeving waar die ligt. Is de woning op alle elementen passend? Dan bieden we die aan. Het aanbod is éénmalig. Wordt de woning niet geaccepteerd, dan moet de statushouder zelf op zoek. Het komt soms voor dat statushouders ook zelf reageren op ons woningaanbod. Dan telt de woning ook mee voor de gemeente in de taakstelling.'
Gerelateerd
