Formatie Enschede nadert cruciale fase: 'Kort na Pinksteren mogelijk coalitieakkoord'

Oud-schooldirecteur Henk Veerbeek en voormalig waarnemend burgemeester Theo Bovens begonnen twee weken geleden, na de meivakantie, aan hun klus als formateur. Dat houdt in dat zij de onderhandelingen tussen de vier beoogde coalitiepartijen begeleiden. Het aanvankelijke streven was om vijf (of zes) wethouders medio juni officieel te in de gemeenteraad te installeren.

Laaghangend fruit

Volgens formateur Theo Bovens zit het eenvoudigste gedeelte van de onderhandelingen er nu op. Dat is de verkenningsfase tussen BBE, VVD, PvdA en ChristenUnie, samen goed voor een minimale meerderheid van 20 zetels in de gemeenteraad. "Dan gaat het om zaken als: wat voor type akkoord wil je sluiten? Wil je bijvoorbeeld ondernemend zijn? En welke bestuursstijl kies je", legt Bovens uit.

Ook over inhoudelijke standpunten is er al het nodige besproken en vastgelegd. "Dat zijn dan meer de thema's waarover alle partijen het wel eens zijn", zegt Bovens. "Het laaghangende fruit is nu geweest. Het echte werk, wat onderhandelen betreft, gebeurt de komende dagen."

Verschillen overbruggen

Om tot een coalitieakkoord te kunnen komen, moeten er nog wel wat hobbels genomen worden. Voor Hemelvaartsdag en het aankomende weekend hebben de onderhandelende partijen daarom wat huiswerk meegekregen. Ze zullen er ook met elkaar uit moeten komen op de thema's waar verschillend over wordt gedacht.

Tenzij er wordt besloten om bepaalde thema's niet in de onderlinge afspraken op te nemen, zodat de fracties tijdens raadsvergaderingen zich vrij kunnen voelen om een ander standpunt in te nemen dan hun coalitiepartners. "Iedereen die de politiek volgt kan weten om wat voor thema's het gaat. Anders moet je wel een vreemdeling in Jeruzalem zijn."

Hoewel Bovens geen inhoudelijke uitspraken doet over de onderhandelingen, is het wel duidelijk waar grote verschillen tussen de beoogde coalitiepartners zit. Die liggen met name op gebied van windmolens (BBE en VVD zijn tegen, PvdA en CU zijn voor) en vluchtelingenopvang (BBE en VVD zijn zeer terughoudend, PvdA en CU willen juist pro-actief zijn). Ook op gebied van wonen zijn er verschillend, al liggen die vooral in de nuance.

Binnen 90 dagen rond?

Als alles volgens planning verloopt, dan wordt de gemeenteraad volgende week ingelicht over de tussenstand. Bovens: "De bedoeling is dat de fracties vervolgens aanvullingen mogen doen of hun mening over de stand van zaken mogen geven." Vervolgens start de laatste fase van de onderhandelingen: het invullen van de wethoudersposten en de bijbehorende portefeuilles. De vraag daarbij is vooral: komen er vijf of zes wethouders? En bij zes, levert BBE er dan drie?

Het streven is om na Pinksteren op z'n minst een 'tussenakkoord' te presenteren. Dat houdt in dat de laatste puntjes nog op de i moeten komen, voordat er handtekeningen worden gezet. Medio juni, rond dag 90 van de formatie, zou het nieuwe college dan geïnstalleerd kunnen worden. Vier jaar geleden duurde de totale formatie 117 dagen.