Wel of geen Noordtak: hoe om te gaan met de goederentrein
Het aantal goederentreinen dat dagelijks door Hengelo dendert, is de laatste jaren flink gestegen. Sinds 2011 is het aantal zelfs verdubbeld. Dit zorgt voor veel overlast bij omwonenden. Om dit probleem op te lossen, pleitten sommigen voor een nieuwe spoorlijn, de zogenaamde Noordtak. Omwonenden van het mogelijke tracé zien dit niet zitten. Hoe moet het verder? In de 1Twente-talkshow Hengeloos Peil waren deze week Nora van der Meulen van actiegroep Geen Noordtak en Hans Heerze van No Rail Hengelo aanwezig.
Dwars door Hengelo
De spoorlijn tussen Deventer en Oldenzaal loopt dwars door Hengelo heen. Vanuit de Rotterdamse haven rijden de treinen al jaren via die route richting de grens met Oldenzaal. En het zijn er nogal wat; in 2021 waren dat er ruim 7.600. Gemiddeld zo'n twintig per dag. Dat worden er in de toekomst alleen maar meer, want de Rotterdamse haven is verder aan het uitbreiden. De bestaande Betuweroute, die speciaal is aangelegd voor goederentreinen, wordt nog niet optimaal ingezet, omdat de aansluiting met het Duitse spoor nog niet voltooid is. Hierdoor moeten veel treinen over bestaande tracés, zoals dus de spoorlijn die dwars door Hengelo loopt.
De Betuweroute
De Betuweroute is een 160 kilometer lange goederenspoorlijn die vanaf de Rotterdamse haven naar de grens met Zevenaar loopt. De spoorlijn zit nog niet op haar maximale capaciteit, omdat de aansluiting met het Duitse spoor nog niet goed geregeld is. Duitsland gaat 70 kilometer aan spoorlijn vernieuwen tussen Emmerich en Oberhausen. Het traject wordt uitgebreid met een derde spoor, zodat de capaciteit van de spoorlijn vergroot kan worden. Naar verwachting zijn de werkzaamheden in 2030 afgerond. Tot die tijd rijdt een deel van de treinen niet via de Betuweroute, maar via bestaande spoorlijnen zoals die van Deventer - Oldenzaal.
Overlast
Voor mensen die aan het spoor wonen geven deze goederentreinen veel overlast. Nora van der Meulen van actiegroep Geen Noordtak woont in de buurtschap Driene, vlakbij de spoorlijn. Ook Hans Heerze woont vlakbij het spoor, maar dan in de stad. Zij merken de overlast dagelijks.
Aardbevinkjes
“Het huis schudt en de schilderijen klapperen aan de muur. Het zijn een soort aardbevinkjes", zegt Van der Meulen. Volgens haar is er een groot verschil tussen passagierstreinen en goederentreinen: “In zekere zin wen je aan de treinen, alleen zijn die goederentreinen zo lang, zo zwaar en met zoveel, dat je het eigenlijk altijd wel merkt.”
Veiligheid
Volgens Heerze is de spoorlijn niet ingericht voor goederenvervoer. De spoorlijn is sinds de aanleg begin twintigste eeuw niet veel veranderd, terwijl er wel meer bebouwing dichtbij het spoor is gekomen. Volgens hem voldoet de huidige spoorlijn niet aan de eisen van deze tijd, waar dat voor de Betuweroute wel geldt. Goederentreinen vervoeren vaak gevaarlijke stoffen en rijden dwars door Hengelo heen, terwijl vrachtwagens met gevaarlijke stoffen de binnensteden niet in mogen. Volgens het Rijk wordt twee procent van het totale transport van gevaarlijke stoffen via het spoor vervoerd. Vervoersbedrijven moeten aan allerlei strenge regels voldoen om te mogen rijden met dit soort goederen. De landelijke overheid stimuleert het gebruik van de Betuweroute voor het transport van gevaarlijke stoffen, echter omdat de spoorlijn niet optimaal gebruikt kan worden, rijden veel treinen via andere routes, zoals dwars door Hengelo dus.
De kans dat er een ongeval gebeurt, is volgens experts klein, maar de gevolgen kunnen groot zijn. Ook Heerze maakt zich daar zorgen over: “Als er bij mij in de tuin een goederenwagon ontploft, dan zijn wij allemaal dood. Maar als dit gebeurt op de Betuweroute, dan gaat er niemand dood.” Bij de Betuweroute is het tracé verlaagd en wordt de bewoonde wereld gemeden. Ook zijn er speciale wegen aangelegd, waardoor de hulpdiensten makkelijk ter plaatse kunnen komen. Hierdoor zijn de effecten van een ongeval kleiner. “Bij mij achter kan geen brandweerwagen of ambulance bij het spoor komen”, vertelt Heerze. Hij ziet een eventuele Noordtak dan ook als een goed alternatief voor de huidige spoorlijn. "Zo'n spoorlijn is state-of-art en kan goed worden ingepast in het landschap", zegt Heerze.
Noordtak
Toch zit niet iedereen te wachten op zo'n nieuw tracé. Volgens Nora van der Meulen zal de Noordtak het landschap in tweeën delen: “Wat er gebeurt is dat er een heel stuk natuurgebied wordt vernield. Ook verwoest het de gemeenschap. Niet alleen in Driene, maar langs het hele tracé van Zevenaar tot Oldenzaal”, zegt Van der Meulen. Volgens haar vormen de goederentreinen wel een duurzaam alternatief voor de vrachtwagen, maar de bijbehorende infrastructuur allerminst.
Volgens haar moet er naar alternatieven gekeken worden. Eén van de alternatieven is transport via de Noordzee, het zogenaamde short sea shipping. “Je kunt via de Noordzee of via de duurzame binnenvaart ook goederen vervoeren.” Ook vraagt zij zich of Nederland wel een zogeheten 'transporthub' moet willen worden: “Waarom moeten wij al die Maasvlaktes aanleggen en alles maar volbouwen? We zijn al zo'n klein landje?"
Gerelateerd
