Zenderense karmelieten trots op heiligverklaring Titus Brandsma: ‘Hij was echt een bijzonder mens’
Vanaf zondag heeft Nederland er een heilige bij. Pater Titus Brandsma wordt aankomende zondag door Paus Franciscus heiligverklaard. De Friese geestelijke had ook een innige band met Twente. Hij woonde een jaar in het Karmelietenklooster in Zenderen en legde daar ook zijn geloften af. “Hij is hier in zijn leven nog vaak terug geweest”, zegt pastoor Ton van der Gulik.
'Bijzonder mens'
In de kloosterkerk van parochie OLV Onbevlekt Ontvangen in Zenderen is een zogenaamde devotiehoek ingericht voor Brandsma. In het midden prijkt een groot portret van de geestelijke. Mensen kunnen er een kaarsje aansteken. Pastoor Ton van der Gulik is maar wat trots dat ‘hun’ Titus heilig wordt verklaard: “We vinden het fantastisch. Hij verdient het. Het was echt een bijzonder mens.”
Heiligverklaring
Heiligen worden binnen de katholieke kerk eigenlijk als een soort rolmodellen gezien. Aan een heiligverklaring gaat een langdurig proces aan vooraf. Voordat iemand heiligverklaard wordt, moet er volgens de kerk bewezen zijn dat diegene een wonder heeft gedaan. Vaak zijn dit onverklaarbare genezingen. Volgens de kerk heeft Brandsma de Amerikaanse priester genezen van kanker, waardoor hij nu heiligverklaard kan worden.
In het klooster
Het is een klein klooster in Zenderen, waar een zeventiental paters wonen. In de gang staat een rekje met allerlei folders, brochures en tijdschriften over Brandsma: “In deze gang heeft hij ook gelopen als jonge karmeliet”, zegt de pater. In 1902 komt de jonge Brandsma in het klooster te wonen. “In die jaren werd er theologie gegeven in het klooster. Hier heeft hij ook zijn plechtige professie gedaan en zich zo definitief gebonden aan de Karmelietenorde.”
Journalistiek
Na een jaar verhuisde de opleiding naar Oss, maar Brandsma kwam nog vaak terug naar Twente. Zo was Brandsma kartrekker van het Carmel College in Oldenzaal en kwam hij nog regelmatig lezingen geven in de regio. Hij werd uiteindelijk hoogleraar op de net opgerichte Katholieke Universiteit Nijmegen. Ook werd hij geestelijk adviseur voor katholieke journalisten.
Het werk in de journalistiek kostte uiteindelijk Brandsma zijn leven. Tijdens de Tweede Wereldoorlog verzette hij zich tegen de Duitse bezetter en waarschuwde over de gevaren van het nationaalsocialisme. Brandsma ging van redactie naar redactie om journalisten te vertellen dat zij geen propaganda van de NSB mochten plaatsen. Hiervoor werd hij door de Duitsers opgepakt. Via Kamp Amersfoort en Scheveningen kwam de pater in concentratiekamp Dachau terecht. Hier werden relatief veel katholieke geestelijken vastgehouden. "Hij is een martelaar van de vrije pers", zegt Van der Gulik.
Begraafplaats
Van der Gulik wijst op de begraafplaats van het klooster naar één van de sobere stenen kruizen. Op het kruis staat de naam van Rafael Tijhuis. “Hij was ook een pater van onze orde en zat in dezelfde priesterbarak als Titus.” Brandsma had altijd al een broze gezondheid. Pater Tijhuis hielp Brandsma waar het kon. “Hij hielp Titus bij praktische dingen. Zo stopte hij zijn medebroeder eten toe.” Tijhuis schreef na de oorlog een boek over zijn ervaringen in Dachau.
Karmelieten
Orde van de Karmelieten, ook wel karmelieten genoemd, is één van de vele kloosterorden binnen de Rooms-Katholieke kerk. De karmelieten vonden hun oorsprong als kluizenaars op de berg Karmel in het heilige land. De orde heeft in Twente kloosters gehad in Enschede, Hengelo en Almelo en in deze steden hebben zij scholen gesticht. In Zenderen wonen nog steeds zeventien paters in het klooster.
Feestje
Zondag gaat Van der Gulik samen met de andere paters van het klooster de heiligverklaring kijken: “We gaan een groot scherm plaatsen in ons zaaltje. En na die tijd zullen we het glas heffen op Titus. Het is toch beetje een feestje”, zegt Van der Gulik.
