Traditionele paasbroden uit Enschede: 'Matzes zijn het best bewaarde Twentse geheim'

Matzes, eieren en boter, dat zijn eigenlijk wel de producten die met zekerheid present zijn bij een Twents paasontbijt. Dit jaar konden de basisscholen in de streek voor de 60^e keer op rij gratis matzes ophalen bij de fabriek. Ook buiten de basisscholen worden ze tijdens Pasen vaak gegeten met boter en bruine suiker.

Jaarlijks worden er 40 miljoen crackers geproduceerd. Hoewel ze het hele jaar door worden gegeten, stijgt de vraag explosief in de aanloop naar het Paasfeest. Dit zorgt niet voor paniek in de fabriek. “Matzes zijn lang houdbaar, ze blijven ongeveer twee jaar lang goed. In tegenstelling tot andere bakkers kunnen wij onze voorraad gedurende het jaar opbouwen,” zegt Pieter Heijs.

Pesach

We eten ze weliswaar met Pasen, maar oorspronkelijk zijn matzes een belangrijk onderdeel van het Joodse Pesach. Tijdens dat feest wordt het einde van de Joodse slavernij onder de Egyptenaren gevierd. Men eet dan ongerezen broden en dat is hoe de platte matzes oorspronkelijk zijn ontstaan. De fabriek in Enschede is ook opgericht vanuit de Joodse gemeenschap, maar inmiddels ligt daar niet meer de focus.

“De Joodse gemeenschap is tegenwoordig klein, zeker na de Tweede wereldoorlog. Om te kunnen blijven bestaan heeft de fabriek zich gericht op de rest van de Nederlandse bevolking. Nederland is daarom het enige land waar er veel meer matzes worden gegeten door de niet-joden dan door de Joden”.

Spijswetten

Drie weken per jaar is de productie van de fabriek specifiek gericht op Pesach. Joodse gemeenschappen vanuit heel Europa en Israël doen tijdens het feest beroep op de Enschedese fabriek. Deze matzes zou je qua smaak en uiterlijk niet kunnen onderscheiden van de versies in de supermarkt. Toch zijn er grote verschillen. “Ze zijn onder Joodse spijswetten geproduceerd. Zo mag de totale bereidingstijd van de matze niet langer duren dan 18 minuten.”

Gezondste crackers

De missie van Hollandia om dit gistloze brood ook buiten de Joodse gemeenschap aan te prijzen is geslaagd. Maar wat is nou de kracht van een Matze? “Mensen eten het natuurlijk omdat het traditie is, maar tijdens de rest van het jaar wordt het nog steeds best goed verkocht. Dat zijn dan vooral mensen die iets anders willen of met hun gezondheid bezig zijn,” vertelt Heijs.

“We zijn door Universiteit Wageningen en Centraal Bureau Levensmiddelen verkozen tot gezondste cracker. Daarom zijn we naast het paasontbijt ook onderdeel van het Nationale Schoolontbijt in november. Meer dan vijfhonderdduizend basisschoolkinderen krijgen de volkoren variant bij het ontbijt.”

Nieuwe smaak

De originele matzes bestaan uit bloem en water, verder zijn er geen smaakstoffen of ingrediënten aanwezig. De enige variatie in het product zit in het soort meel dat wordt gebruikt. Vandaar dat Hollandia door het leven gaat met de slogan: “Niks is zó lekker.” Er zit namelijk inderdaad bijna niks in de cracker. De consument voegt zelf toe wat nodig is om het beste uit de matze te halen.

Er is sinds kort echter één variant van het product waarvoor dit niet geldt. “We hebben een testproduct die alleen verkrijgbaar is bij twee filialen van de Albert Heijn, bij de Miro en Helmerhoek in Enschede. Dit zijn matzes met een laag chocolade aan de bovenkant. We kijken op dit moment of dit aanslaat bij het publiek. Tot nu toe hebben we behoorlijk wat positieve reacties ontvangen,” aldus Pieter Heijs.