Alle huishoudens met een lager inkomen (tot 120 procent van de armoedegrens) krijgen een eenmalige tegemoetkoming van 800 euro vanwege oplopende energiekosten. Dat is de bedoeling. Maar de helft van deze doelgroep in Enschede moet daar nog even op wachten. De gemeente keert de zogeheten energietoeslag eerst volledig uit aan de ruim 6.900 huishoudens met de laagste inkomens.
Enschedeërs die een bijstandsuitkering ontvangen, hebben in maart al een voorschot van 200 euro op hun rekening gestort gekregen. De resterende 600 euro van de door het kabinet beloofde energietoeslag werd nog niet uitbetaald. De andere huishoudens met een inkomen tot 120 procent van het sociaal minimum hebben nog niets ontvangen. De gemeente krijgt van het kabinet te weinig geld daarvoor. "Als de minister mij een keiharde toezegging doet dat het geld goedkomt, voor die hele Enschedese groep, handtekening eronder, dan keren we meteen uit", zei wethouder Arjan Kampman daarover bij 1Twente.
Het sociaal minimum is het minimale bedrag dat een huishouden nodig heeft om in het primaire levensonderhoud te kunnen voorzien. Dat verschilt per jaar en per situatie. In 2022 is het sociaal minimum voor meerpersoonshuishoudens vastgesteld op een inkomen van (bruto) 1725 euro per maand, voor alleenstaande volwassenen is dat 1250 euro per maand.
Dit betekent dat om in aanmerking te komen voor de energietoeslag het bruto inkomen maximaal 2070 euro voor meerpersoonshuishoudens en 1500 voor eenpersoonshuishoudens mag zijn.
Die keiharde toezegging met handtekening is er nog niet, maar in een debat in de Tweede Kamer heeft minister Carola Schouten van Armoedebeleid wel de garantie gegeven dat gemeenten genoeg geld krijgen om iedereen die daarvoor in aanmerking komt eenmalig 800 euro uit te keren. Dat zou betekenen dat het 'tekort' van Enschede nog wordt aangevuld. Vanuit het Rijk is tot nu toe 8,5 miljoen euro voor de energietoeslag toegezegd, terwijl er maximaal 10,7 miljoen nodig is.
Deze garantie is voor wethouder Kampman het startsein om met de uitkering van de volledige energietoeslag te beginnen. Eerst wordt aan de ruim 6.900 bijstandsgerechtigden die vorige maand al een voorschot hebben ontvangen de resterende 600 euro uitgekeerd. Deze inwoners zijn bij de gemeente in beeld. Lastiger wordt het om alle andere huishoudens met een lager inkomen te bedienen. "Bijstandsgerechtigden hebben we als gemeente in beeld", aldus Arjan Kampman. "Maar we weten niet van iedereen hoeveel ze verdienen."
Voordat de resterende 6.400 huishoudens met een lager inkomen hun energietoeslag kunnen ontvangen, moet de gemeente eerst beleidsregels opstellen voor de uitkering van de energietoeslag. "Dat is echt nodig", zegt Kampman. "Je moet vastleggen wie wel en niet in aanmerking komt. Sommige mensen verdienen de ene maand meer en de andere maand minder dan 120 procent van het sociaal minimum. En over welke periode reken je eigenlijk?"
De regels zijn nodig om te voorkomen dat er rechtsongelijkheid ontstaat. Als alles rond is, kunnen huishoudens die voor de energietoeslag in aanmerking denken te komen zich via een aanvraagformulier melden. Dat is waarschijnlijk vanaf begin mei. Een beslissing op de aanvraag en de daarbij horende uitkering van de energietoeslag volgen binnen acht weken.
En wat als minister Schouten haar garantie niet wordt nakomt? Dan betaalt de gemeente Enschede het tekort van maximaal 2,2 miljoen euro uit eigen zak, zegt Kampman. "Maar ik hoop dat naar onze oproep is geluisterd. Dit is ook maar zo bij gemeenten over de schutting gegooid."
De wethouder zegt zich overigens zorgen te maken voor de middeninkomens die net niet voor de energietoeslag in aanmerking komen en dus met een opeenstapeling van kosten te maken krijgen. "Ik vrees dat zich een stille ramp voltrekt in de stad. Als gemeente proberen we hier in het armoedebeleid preventief op te reageren. Maar je hebt natuurlijk niet alles in beeld."