‘Slava Ukraini!’: internationale solidariteit bij Oekraïne-demonstratie in Enschede

De teneur van het protest tegen de Russische agressie in Oekraïne was evengoed niet primair die van van oorlog en vergelding. In de toespraken van vooral jonge Enschedese studenten van diverse winstreken, werd vooral opgeroepen tot vrede en steun aan het land dat vecht tegen de wurggreep van een veel sterkere agressor.

Blauw-gele vlaggetjes op ernstige gezichten

Talloze jonge, ernstige gezichten. Meisjes - jonge vrouwen - die elkaar zwijgend omarmen, de hoofden dicht tegen elkaar, blauw-gele vlaggetjes op hun wangen geschilderd. Borden, banners en vlaggen met teksten met verwensingen aan het adres van Putin, oproepen aan de Navo om luchtsteun, aan Europa om Rusland van Swift te gooien. Overleg achter het podiumpje, een geïmproviseerd programma met sprekers. Klanken van het carillon, dat Oekraïense liedjes beiert.

De sfeer op de Enschedese Oude Markt is ingetogen, ernstig, vastberaden. De meeste demonstranten zijn jong, maar ook de veel oudere leden van Enschede voor Vrede zijn komen opdagen. Maar jong of ouder: er staat een hele generatie die nooit eerder meemaakte dat de grenzen van Europa - nog geen 1.500 kilometer verderop - worden bedreigd.

‘Wij willen vrede’

Een twintigjarige Japanse student refereert in onberispelijk Brits aan zijn eigen contemporaine geschiedenis. “Je hoopt dat de wereld leert van die geschiedenis. Wij willen geen Derde Wereldoorlog, wij willen vrede.”

Een Chinese studente wijst op vriendschap, die in een zoveel kleiner geworden wereld maakt dat oorlog iedereen raakt. “Het gaat over onze vrienden, over medestudenten, over kamergenoten met wie je koffie drinkt, een drankje pakt. Ik voel me zo machteloos, ik kan alleen maar hier zijn. Maar als wij hier in vrede samenkomen en samen van de zon genieten, doen we dat in de hoop dat volgende generaties vrede zullen kennen. Dit is veel groter dan onszelf.”

Enschede telt - zo vertelt een woordvoerder - minstens vijftig studenten uit Oekraïne. Ook van hen stapt een aantal het podium op. Wat opvalt is dat zij allen maar kort stilstaan bij het lot dat hun families in Kiev of Lviv treft en vooral strijdbaarheid tonen.

‘Slava Ukraini!’

Putin is de nieuwe Hitler. Koop geen gas van Rusland, boycot Gazprom, doe een warme trui aan. Doneer geld, steun het Oekraïense leger, help vluchtelingen. Slava Ukrain! Glorie aan Oekraïne, betekent dat - maar het is tevens een betrekkelijk algemene, dagelijkse Oekraïense begroeting, die nu een heel andere betekenis heeft gekregen.

Contract met Gazprom op de helling

Roelof Bleker, Enschede’s nieuwe burgemeester, kreeg vrijdag de vraag of hij wilde spreken. “Natuurlijk wil je dat.” Hij toont zich getroffen door het aantal jonge, internationale studenten die met een stem roepen om solidariteit, recht en vrede. “Ook Russische, dat raakt me. Net als de beelden van de demonstraties in Rusland.”

Al meteen na zo’n inval, vertelt Bleker, worden risico’s geïnventariseerd, scenario’s uitgewerkt en plannen voor de opvang van vluchtelingen gemaakt. Op landelijk niveau. “Daarover ben ik al snel geïnformeerd.” Veel meer kan hij er in dit stadium niet over zeggen, nog.

“We zijn bezig met een check van de economische banden die wij als stad met Rusland hebben. Dinsdag hebben we college-vergadering. Daar zal dat aan de orde komen.” Een van die economische banden is nogal cruciaal: Enschede koopt gas in van Gazprom. “Dat kun je niet ineens stopzetten, maar we moeten dat toevallig binnenkort opnieuw aanbesteden.”

Bleker loopt niet op de zaken vooruit, maar laat wel doorklinken dat er ook op lokaal niveau gekeken wordt wat de reactie op de Russische invasie van Oekraïne kan en moet zijn.

Oproep om te doneren

Oekraïne heeft steun nodig, ook financiële, zo klonk het zaterdagmiddag veelvuldig. Van de internationale gemeenschap, maar ook van burgers. Op banners waren QR-codes aangebracht, die toegang geven tot verschillende manieren om een bijdrage te leveren.