Wifitellen kost Enschede tot nu toe kwart miljoen, grotendeels juridische kosten

Alle wifi-apparaten zenden een unieke code uit, die door speciale sensoren kan worden opgevangen. Deze code wordt door privacywaakhond Autoriteit Persoonsgegevens (AP) gezien als een persoonsgegeven, omdat deze codes direct te herleiden zijn naar een telefoon en dus ook een persoon.

Nachtelijke wandelaar

Het is de AP bijvoorbeeld gelukt om een code uit de Enschedese telgegevens te filteren die een van de acht sensoren in de binnenstad elke dag tussen 04.00 en 05.00 uur passeerde, hetgeen duidt op een nachtelijke wandelaar. Omdat er door de jaren heen grofweg 1,8 miljoen mensen zijn geteld en de gemeente volgens de AP gewaarschuwd was, is de boete op 6 ton vastgesteld.

Wob-verzoek om kosten

Het complete wifidossier ligt onder geheimhouding (alleen inzichtelijk voor raadsleden) in het stadhuis. Dat heeft alles te maken met de juridische strijd die de gemeente Enschede is gestart tegen de boete van de AP. Afgelopen zomer heeft 1Twente gevraagd welke kosten met deze procedures gemoeid zijn, maar daarop na maanden nog geen antwoord ontvangen.

In januari heeft 1Twente via en Wob-verzoek om openheid gevraagd van alle kosten die met wifitellen in Enschede gemoeid zijn. Ook de lokale fractie van het CDA heeft hier niet lang daarna via schriftelijke vragen om verzocht. Deze vrijdag zijn de antwoorden verzonden, het Wob-verzoek wordt daarom ingetrokken.

Vooral juridische kosten

Uit het kostenoverzicht blijkt dat het wifitellen al met al 247.000 euro heeft gekost. Dit betreft onder meer abonnementskosten bij RMC (de uitvoerder van de tellingen), het vertalen van de tellingen naar bruikbare data voor bijvoorbeeld het werven van nieuwe ondernemers en het plaatsen van informatiebordjes bij de ingang van het stadserf. Dat laatste was al een uitvloeisel van een klacht van Enschedeër en PiratenPartij-lid Dave Borghuis.

Lees verder onder de afbeelding

De klacht van Borghuis over privacyschending leidde uiteindelijk tot het onderzoek van de AP en de boete. Het grootste deel van de kosten van het wifitellen worden dan ook veroorzaakt door de inhuur van juridische expertise sinds de gemeente Enschede op de hoogte is gesteld van de overtreding. In 2020 en 2021 bedragen de juridische kosten al 143.000 euro. In 2022 komen daar waarschijnlijk meer kosten bij.

Gemeente gaat niet akkoord

De juridische kosten zijn opvallend, omdat deze mogelijk hoger zijn dan wat er te winnen valt aan het verlagen van de boete. Uit eerdere rechtszaken blijkt al dat de unieke code in wifisignalen (ook na versleuteling) als persoonsgegevens moeten worden gezien. In dat licht is er dus sprake van een privacyschending. Bij de omvang van de overtreding van Enschede hoort een basisboete van 525.000 euro.

De gemeente Enschede is echter een juridische procedure gestart, omdat zij vindt dat zij niet verwijtbaar is. Ook bestrijdt de gemeente dat er sprake is van persoonsgegevens, omdat de unieke wificodes op een andere wijze in de database terecht zijn gekomen.

Nog geen uitspraak

Tenslotte meent de gemeente dat er hierdoor geen personen traceerbaar zijn geweest. Mocht de gemeente toch schuldig worden bevonden, dan vindt de gemeente dat de boete niet meer moet zijn dan het basisbedrag.

In het najaar is er een hoorzitting geweest over de zaak. De Autoriteit Persoonsgegevens heeft nog geen uitspraak gedaan. Mocht deze komen en in het nadeel van de gemeente uitvallen, dan rest eventueel nog de gang naar de bestuursrechter.