Draagvlak stadsverwarming wordt uitgehold door enorme prijsstijging

De aanleg van het warmtenet als ‘duurzaam’ alternatief voor verwarmen met aardgas staat al langer ter discussie. In de wijken Nijverheid in Hengelo en Twekkelerveld in Enschede wordt door de gemeenten aanleg van het warmtenet gezien als de beste manier om ‘van het gas af te gaan’. Die opvatting wordt overigens door wijkvertegenwoordigers bepaald niet gedeeld.

Petitie

De petitie tegen Ennatuurlijk gaat misschien daarom ook wel razendsnel rond in de Enschedese zuidwijken waar veel aansluitingen zijn op het warmtenet. Daarin wordt de tariefsverhoging van de variabele kosten met zo’n 88 procent, die Ennatuurlijk per 1 januari hanteert, afgewezen.

Woordvoerder Noud Bex van Ennatuurlijk nuanceert de rekensom van de verontrusten. Hij rekent voor dat de combinatie van vaste en variabel kosten uiteindelijk een verhoging van de kosten met 54 procent betekent voor een gemiddeld gezin. "Dat is bruto 50 euro per maand en door de bijdrage van het Rijk komt dat neer op een prijsstijging van 28 euro per maand. Een verhoging van 88 procent kan niet eens, omdat we in dat geval de wet zouden overtreden."

De levering van een gigajoule warmte gaat van € 22,76 naar € 42,92. “Een verhoging buiten alle proporties die vele huishoudens in geldproblemen kan brengen”, staat in de petitie. En ook: “Onacceptabel! Zeker gezien dat Ennatuurlijk maar gedeeltelijk gas verbruikt voor het verwarmen.”

Waarschuwingen

Laat dat nou precies de reden zijn waarom politieke partijen als BurgerBelangen Hengelo, Lokaal Hengelo en de Enschedese PVV vorig jaar al waarschuwden voor de onwenselijke ontwikkeling en daarover vragen stelden aan hun Colleges van Burgemeester en Wethouders.

“8500 huishoudens zullen in 2022 fors meer gaan betalen voor verwarming en warm water. Dit heeft gevolgen voor veel burgers die nu al te weinig overhouden om de energierekeningen te kunnen betalen. Ennatuurlijk heeft een monopoliepositie en overstappen is onmogelijk. Wat gaat u eraan doen?”, stelt voorman Jan Willem Elferink van de Enschedese PVV.

'Dit zag je aankomen'

Wethouder Jeroen Diepemaat zegt dat zijn en de handen van Ennatuurlijk gebonden zijn door de koppelingen van de gasprijzen aan de tarieven van de stadsverwarming. Hij sprak daarover voor de kerstvakantie nog met de directie van Ennatuurlijk, maar die zag ook geen mogelijkheden om er onderuit te komen.

“Want dit zag je aankomen. Ik vind het pijnlijk en zuur en het zal zeker niet bijdragen om draagvlak voor de aanleg van stadsverwarming te krijgen. Dat is jammer, want op zich is dat best een goede oplossing voor de warmtetransitie.”

Koppeling

De moeilijkheid voor Ennatuurlijk, Twence (die ons de warmte levert) en de gemeenten is dus de koppeling van de aardgasprijzen aan de tarieven van de stadsverwarming. De koppeling kwam ooit tot stand om de leveranciers van warmtenetten in toom te houden.

Die hebben immers een monopoliepositie en zouden onaanvaardbaar hoge tarieven kunnen vaststellen. Daarom werd destijds gekozen de prijzen aan die van het aardgas te binden, want het gebruik van gas was toen nog goedkoop.

Betaalbaarheid

Die situatie is nu compleet anders. De gas- en daarmee de warmtenetprijzen lopen gierend uit de hand. Dat maakt dat nu vragen worden gesteld over de betaalbaarheid van het warmtenet als de koppeling in stand blijft.

Gasloos

Twence meldt op de eigen site dat ‘de opgewekte stoom, warmte en elektriciteit uit onze biomassa-energiecentrale en compostering- en vergistingsinstallatie honderd procent groen zijn’. Dat geluid wordt gestaafd door woordvoerder Ilse Jansink die uitzocht dat zo’n 96 procent van de warmtelevering door Twence gasloos wordt opgewekt.

“Maar op enkele punten in het net zit een soort flessenhals. Daar kunnen we niet bij en op die punten wordt op piekmomenten met gas bijgestookt.”

Schipbreuk

Dat is volgens Ennatuurlijk onder andere de reden dat zijn tarieven ook omhoog moeten. “We worden verder geconfronteerd met directe en indirecte kosten als gevolg van de stijging van de energieprijzen.”

Hoe het ook zij. Het lijkt erop lijkt dat de pogingen van gemeenten om het verwarmen van huizen met gas te vervangen door stadsverwarming schipbreuk lijden. Overigens niet alleen door de prijsverhogingen die in ogen van veel Enschedeërs en Hengeloërs onlogisch is, omdat er nauwelijks of geen gas wordt gebruikt voor de warmteopwekking.

Monopolie

Er zijn meer aspecten die bewoners van in elk geval Nijverheid en Twekkelerveld tegenstaan, omdat die er het eerst mee te maken krijgen. Klanten van Ennatuurlijk lopen aan tegen de monopoliepositie van het warmtebedrijf. ‘Er is geen andere keus, je kunt niet naar andere aanbieders van warmte en bent met huid aan haar overgeleverd’, wordt gezegd. Volgens Diepemaat gaat die redenering niet helemaal op: "Mensen met een gasaansluiting lopen tegen dezelfde moeilijkheden op."

Vastrecht

Ook gaat het over het vastrecht of de aansluitkosten die per maand of jaar afgerekend wordt. Voor stadsverwarming bedragen de kosten € 432,55 en als de bijbehorende warmtewisselaar wordt gehuurd moet € 534,11 worden betaald.

Aandelen

En dan is er nog de rol van de gemeenten. Die zijn aandeelhouder van Twence en hebben er gezien hun positie belang bij dat het goed blijft gaan met de afvalverbrander en dus het warmtenet.

Loslaten

De Enschedese wethouder blijft erbij dat het instrument warmtenet een goede vervanging is in huizen die van het gas af moeten. “Maar de koppeling moeten we loslaten. Er wordt nu aan een wet gewerkt. Maar het is nog niet zover."