Coalitie sluit rijen in zaak Ardesch: geen onafhankelijk onderzoek naar langslepend geschil met gemeente

Daarmee is andermaal een patstelling ontstaan, die vooral te wijten is aan diepe voren van wantrouwen in de gemeenteraad en onvoldoende kennis van het dossier. Of van politieke belangen die zwaarder wegen dan de vraag of de raad volledig en juist wordt geïnformeerd.

‘De leugen regeert’

Er vielen grote woorden tijdens de raadsvergadering. “De leugen regeert”, klonk uit de mond van D66’er Vic van Dijk. Wethouder Jeroen Diepemaat verzuchtte: “Als zelfs vonnissen van de rechter in twijfel worden getrokken, dan houdt het op.” In beide gevallen werd ook verwezen naar publicaties van 1Twente over de zaak Ardesch. Ayfer Koç, fractievoorzitter van het CDA, had het over ‘hoe de grote overheid omgaat met burgers en feiten verdraait en geen antwoord geeft op vragen’.

In de kwestie Ardesch heeft 1Twente meermaals vragen gesteld aan het college. Een aantal antwoorden op die vragen bleek niet overeen te komen met stukken uit het dossier. In alle gevallen is die beantwoording dan ook voorzien van een repliek, gebaseerd op die stukken. Met telkens de toevoeging dat er allicht informatie ontbrak, informatie die een ander licht op die feiten zou kunnen werpen. Pas nadat die aanvullende informatie uitbleef, is gepubliceerd.

Geen onafhankelijk onderzoek

Het debat over deze kwestie was aangevraagd door SP, PVV, Enschede Anders, de Groep Versteeg en Democratisch Platform Enschede, en werd door vrijwel de hele oppositie gesteund. Aan het eind van de raadsvergadering werd een motie in stemming gebracht om een onafhankelijk onderzoek naar de zaak te laten doen. Die motie werd door een meerderheid verworpen.

Oude koek, maar wie werd nou door de rechter in het gelijk gesteld? Tijdens de beraadslagingen en in de beantwoording van vragen van diverse fracties door de wethouder, werd door coalitiepartijen en de wethouder oude koek geserveerd. En door een meerderheid van de raad geslikt. In dit artikel serveren we er een paar plakken van.

Zo klonk daar opnieuw de boodschap dat de rechter had gesproken en dat de gemeente in het geschil met Ardesch grotendeels in het gelijk is gesteld. De bodem onder die bewering bleek een rekensom van Vic van Dijk (D66) en René Kreeft (VVD): onder de streep was Ardesch de gemeente ruim 16.000 euro schuldig, dus trok hij aan kortste eind.

Vergeten werd te vermelden dat de claim waarmee de gemeente de rechtszaak inging ruim 34.000 euro was, een claim die tijdens de procedure naar beneden werd bijgesteld, en dat Ardesch vier maanden huur had geweigerd te betalen. Niet omdat hij niet wilde betalen, maar omdat de gevorderde huurbedragen volgens hem niet klopten. Nadat een gesprek over die bedragen en over de stopzetting van een lopende betalingsregeling werd afgehouden, besloot hij tot huurweigering.

Uiteraard heeft de rechter de claim van de gemeente over die maanden niet betaalde huur gehonoreerd. Maar hij rekende daarbij wel de huursom die Ardesch van meet af aan had genoemd. Met de restschuld die was ontstaan als gevolg van de gestopte betalingsregeling, een wettelijke boete èn een claim van Ardesch die werd gehonoreerd leverde dat die 16.000 euro schuld in het eindvonnis op.

Huurverplichtingen niet nagekomen?

Diepemaat stelde tijdens het debat dat ‘Ardesch wel had voldaan aan de betalingsregeling, maar aan andere huurverplichting niet’. Dat is in regelrechte tegenspraak met wat tijdens de rechtszaak bleek. In een van de vonnissen oordeelt de rechter dat Ardesch zijn betalingsverplichtingen nakwam, zowel de afspraken rond de betalingsregeling als de reguliere huurverplichtingen die hij had.

Het kan zijn - maar dat is hem niet gevraagd - dat de wethouder doelde op de vier maanden die Ardesch weigerde te betalen. Maar dan laat hij de context buiten beschouwing. En het vonnis waarin de rechter Ardesch ten aanzien van de hoogte van de huursom in het gelijk stelde.

Betalingsregeling niet nagekomen?

Op vragen over de reden van stopzetting van die betalingsregeling, stelde Diepemaat - in tegenstelling tot wat jij eerder in het debat beweerde - dat Ardesch die niet goed nakwam. De schuld liep op en uiteindelijk moest de gemeente wel overgaan tot stopzetting. Ook daarmee beweert hij iets dat niet strookt met wat de rechter daarover zei. Tijdens de rechtszaak - ook dat blijkt met zoveel woorden uit het vonnis - is het ook de rechter niet duidelijk geworden waarom de betalingsregeling werd stopgezet.

Alles gedaan om gang naar de rechter te voorkomen?

Vragen waren er ook over de contacten die er zouden zijn geweest met Ardesch om een rechtszaak te voorkomen. Diepemaat suggereerde in zijn beantwoording - net als bij eerdere vragen hierover - dat er uitgebreid ambtelijk en bestuurlijk contact is geweest met Ardesch en dat alles is gedaan om de stap naar de rechter te voorkomen. ‘Er zijn al in 2017 gesprekken geweest met onder andere de gemeenteadvocaat’ zei de wethouder tijdens het debat.

Uit de tot op heden verzamelde stukken in het dossier blijkt dat de eerste contacten pas maanden na stopzetting van die betalingsregeling zijn ontstaan, op voorspraak van de toenmalige gemeentelijke klachtencommissaris. Lang nadat het de gemeente had besloten om om naar de rechter te stappen. Dat geldt ook voor die gesprekken met de gemeenteadvocaat. De gang naar de rechter was toen al gemaakt - ‘een ingediende klacht heeft ook geen opschortende werking’, zie de wethouder daarover.

Dat, naast diverse andere pogingen van Ardesch om in gesprek te komen, voor die tijd een CDA-raadslid nog heeft geprobeerd om te bemiddelen maar door de wethouder van destijds werd afgescheept met de opmerking dat de zaak onder de rechter lag, werd nog wel even genoemd door een van de aanwezige raadsleden, maar niet gehoord. Van die rechtszaak was op dat moment nog helemaal geen sprake.

Samen besloten om geen onderzoek te doen?

Andere oude koek is de bewering dat de gemeente in samenspraak met Ardesch zou hebben besloten om af te zien van een door de klachtencommissaris geadviseerd onafhankelijk onderzoek. Ardesch heeft dat altijd ontkend. Volgens Diepemaat is dat gebeurd tijdens een telefoongesprek tussen de directeur van het gemeentelijke Vastgoedbedrijf en de Enschedese ondernemer. Van dat gesprek bestaat allen geen schriftelijke vastlegging, dus dat blijft het ene woord tegen het andere, zo stelde hij.

Maar de desbetreffende directeur heeft destijds, meteen na dat bewuste telefoongesprek, een mail aan Ardesch gestuurd met een weergave van dat gesprek. In die mail voegt hij daar aan toe dat hij zelf besluit om dat advies om de zaak onafhankelijk te laten onderzoeken naast zich neerlegt. Uit mail die Ardesch vrijwel onmiddellijk daarop aan de klachtencommissaris stuurde, blijkt dat hij ontdaan is over dat besluit.

In de dagen erna volgen mails van zowel Ardesch als diens advocaat dat zij blijven vasthouden aan dat advies. Die mails worden door de gemeente voor kennisgeving aangenomen. Ardesch noch diens advocaat worden met geen woord gewezen op een telefonisch gemaakte gezamenlijke beslissing. Ook in de latere motivering van dat niet opgevolgde advies van de klachtencommissaris rept de Vastgoed-directeur met geen woord over een gezamenlijke beslissing.

Die lezing van een gezamenlijke beslissing - ‘in goed overleg’, zoals Diepemaat beweerde - ontstond pas vier maanden later, als antwoord op de vraag van de Nationale ombudsman waarom de gemeente dat advies om onafhankelijk onderzoek te doen naast zich neer had gelegd. Een advies waar de voorganger van Diepemaat destijds nota bene zelf om had gevraagd.

De leugen regeert (reprise)

Wie de dossierfeiten op een rij zet en dan luistert naar het debat, ontkomt niet aan de indruk dat die opmerking van Van Dijk - ‘de leugen regeert’ - hout snijdt. Zij het anders dan hij hem bedoelde.

Maar of het nou echt de leugen is die regeert, of verwarring, of de kloof tussen raadsfracties die een open debat nauwelijks meer mogelijk maakt: het is de waarheid die eronder lijdt. En daarmee is nog maar eens een deuk geslagen het vertrouwen in het functioneren van de politiek, het openbaar bestuur en de democratie.

Het college heeft eerder al in een brief laten weten niet meer op vragen over de zaak Ardesch in te willen gaan - die achtte het college afdoende beantwoord - tenzij er nieuwe feiten worden aangedragen.