Dreigend zorginfarct in Twente

De daarvan afgeleide boodschap kwam uit de mond van Veiligheidsregio-voorzitter van dienst Arco Hofland, tevens burgemeester van Rijssen-Holten, de gemeente die de hoogste besmettingscijfers in Twente noteert. “Iedereen baalt er onderhand van. Maar doe een beetje lief voor elkaar.”

Stil en minder stil protest

Hofland doelde daarmee onder andere op de oplopende spanning in het land, die ook in Twente voelbaar is. In Enschede werd, net als in andere steden, de onvrede botgevierd op straat. Zorgverleners krijgen in toenemende mate tijdens hun werk te maken met, vaak verbale, agressie. Maar hij doelde ook op het stille protest van de mensen die zich niet aan de maatregelen houden. Het helpt allemaal niet, zo stelde Hofland.

Ook GGD-directeur Samantha Dinsbach legde de nadruk op saamhorigheid. “Hoe je er ook over denkt, of je nou gevaccineerd bent of niet, we moeten er voor zorgen dat de besmettingscijfers afvlakken.” Anders dreigt een rampscenario voor de zorg, is de boodschap. Met alle gevolgen voor mensen die zorg nodig hebben van dien.

Oplopende besmettingen en een slijtageslag

“Niet iedereen heeft dit beeld”, stelde Heidi Witbreuk, lid van de raad van bestuur van Liberein, “wij zitten er elke dag bovenop. Maar wij zitten overvol.” Problemen zijn er ook in de thuiszorg. Ook daar wordt inmiddels alleen de noodzakelijke zorg geleverd en is een beroep op hulp vanuit de omgeving noodzakelijk.

Belangrijke oorzaken voor die toenemende druk in de hele zorgketen zijn het nog altijd oplopende aantal besmettingen en een ongewoon hoog ziekteverzuim in de sector. Er zijn meer thuiszorgcliënten besmet of ziek en dat betekent, zo stelde Witbreuk, meer handelingen. “Medewerkers moeten zichzelf dan beschermen. Handschoenen aan, beschermende kleding, en zo voorts. Dat kost relatief veel tijd.”

Corona hakt er ook in bij de medewerkers van de zorginstellingen zelf. Witbreuk: “Ook zij hebben vaker corona of zijn besmet en zitten in quarantaine. Maar er vallen er ook steeds meer uit omdat de druk al twee jaar lang heel hoog is. Veel medewerkers gaan door, vangen de gaten die vallen door uitgevallen collega’s op, maar daar is een eind aan.”

Dinsbach refereerde aan de periode aan het begin van de pandemie. “Toen stonden we massaal in onze handen te klappen. Medewerkers zeggen nu: ‘Dat hoeft niet, hou je aan de regels.’ Maar ik vind dat we best nog een keer zouden mogen klappen.”

Er wordt naarstig gezocht naar nieuw personeel, zo stelden de verschillende woordvoerders van zorginstellingen. Maar anders dan tijdens de eerste fasen van de pandemie, is dat nu een stuk lastiger. “Toen zat de horeca dicht en hebben we veel horecapersoneel kunnen inzetten, bijvoorbeeld.”

Zorginfarct of beleidsinfarct?

Het dreigende zorginfarct - of: het actuele zorginfarct, het is maar wie je het vraagt - noopt tot acute maatregelen op de korte termijn. Maar uit de signalen vanuit de Veiligheidsregio spreekt ook een dreigend beleidsinfarct. Vaccinaties brachten nog niet de verlossing waar we op hoopten, de spanningen in de samenleving nemen toe, het draagvlak voor maatregelen neemt af en de zorg zat al jaren met een groot tekort aan handjes.

Aan dat laatste is in de afgelopen twee jaar weinig tot niets veranderd, erkennen ook leden van de Veiligheidsregio. “Er is in het publieke domein enorm bezuinigd”, zei Hofland. “Daar worden nu ook wel lessen van geleerd. We voeren dat gesprek over structurele oplossingen voor de lange termijn met Den Haag. Die discussie is terug.”

Het laat, volgens Dinsbach, onverlet dat ‘we nu eerst deze fase doormoeten’. “Daar zijn maatregelen voor nodig. En dat moeten stevige maatregelen zijn. Er moet een kantelpunt komen.”

Vooralsnog is dat kantelpunt niet in zicht. De cijfers stijgen nog altijd en van een afvlakking is nog geen sprake.