Meer dan honderd mensen trokken afgelopen zondag de Enschedese binnenstad in en gisteren Zwolle in. Om te demonstreren, om te rellen of als sensatiezoeker. Het merendeel bestond uit jongeren, tussen de 15 en 25 jaar. Onder hen werden vier minderjarigen in Zwolle aangehouden. Dat de onrust er aan zat te komen was geen verassing. Dat stelt Pascal Dijkman, jongerenwerker bij welzijnsorganisatie Alifa in Enschede.
"Wij zijn zoveel mogelijk in de wijken aanwezig. Als de rellen in het land ook de jongeren bereiken, krijgen wij dat ook mee. Je voelt dat de spanning onder de jongeren groeit."
Dijkman denkt dat de onrust en vernielingen het gevolg zijn van boosheid bij de jongeren. "We zien dat ze ontevreden zijn over het leven nu, of over het beleid dat de regering voert. Als elders in het land mensen hun mening laten horen door te rellen, wordt boosheid bij de jongeren hier ook aan gewakkerd. Maar het is niet alleen corona. De verhardende samenleving, social media, veel prikkels... Alles bij elkaar resulteert nu in deze onrust. Het polariseren van de samenleving is ook erg gevaarlijk."
Hoe voorkom je dan dat ze toch gaan rellen? "We proberen ze te motiveren na te denken over wat rellen uithaalt. En te laten weten het effect van politie-optreden is voor hun toekomst. Een aantekening of strafblad verandert hun leven, vaak voorgoed. Ze overzien vaak nog de gevolgen niet."
Hoewel de jongerenwerkers goed contact hebben met de jeugd, zijn ouders volgens hen bepalend. "Als ouders niet gevaccineerd zijn en er fel op tegen zijn, reageren jongeren zelf ook feller. Jongeren zijn veelal volgend, hebben moeite zich echt te organiseren. In onze ogen zijn het niet de jonge jongens die een oproep-affiche maken om te gaan rellen, zoals je die ziet op Telegram. Jongeren volgen daarin volwassenen."
De jongerenwerkers van Alifa benaderen daarom ook actief ouders. "We zien ook dat ouders soms de verbinding met hun kinderen kwijtraken", vervolgt Dijkman. "Jongeren kunnen ook zwart/wit zijn in hun eigen ideeën. We proberen ook contact met ouders te zoeken. Ouders kunnen ons zelf ook benaderen als ze in een moeilijke gezinssituatie zitten."
De illusie dat jongerenwerkers het rellen kunnen voorkomen, hebben ze bij Alifa niet. "Maar we moeten in gesprek blijven met onze jongeren, met ze praten. Ze moeten niet afgezonderd raken. Jongeren zijn een hele belangrijke groep in deze maatschappij. Veel mensen hebben geen idee wat zich buiten hun eigen kringen afspeelt. We moeten proberen elkaar te zien en contact maken."
Demissionair minister van Veiligheid en Justitie Ferd Grapperhaus reageert op de onrust in Enschede. "Op zondag hebben er ongeregeldheden of zelfs rellen plaatsgevonden in het land, waarbij ook sprake was van ernstige gewelddadigheden, waaronder het gooien van vuurwerk met de kracht van explosieven. Deze rellen onderscheiden zich van die van vrijdagavond, omdat ze volgens de eerste rapportage van de politie (ogenschijnlijk) zonder aanwijsbare maatschappelijke of politieke intentie waren. Uit de diverse contacten en overleggen met de burgemeesters en met de leiding van politie en OM, blijkt mij dat het in sommige steden ging om zeer georganiseerd geweld. Soms is sprake van georganiseerde groepen van volwassenen, maar we zien ook minderjarigen bij de aangehouden personen."