Giga-klok onderweg van Spanje naar Oldenzaal, 'Oale Grieze’ krijgt vierduizend kilo extra te torsen
Vooralsnog telt de klokkentoren van de Plechelmusbasiliek in Oldenzaal er achtenveertig. Maar dat duurt niet lang meer. Op 19 oktober wordt de negenenveertigste klok de toren in gehesen, een bakbeest van maar liefst vierduizend kilo.
‘De Plechelmus’, zoals de klok gaat heten, is een luidklok en gaat onderdeel uitmaken van het ‘gelui’: het totaal aan luidklokken in een klokkentoren. De basiliek krijgt met de ‘Plechelmus’ het eerste zogenaamde ‘zesgelui’ - en gelui van zes luidklokken - van Overijssel.
Een mooi stel
De nieuwe klok van de Oldenzaalse ‘Grieze’ is meteen ook de grootste. Op nummer twee staat de Mariaklok, die 2.350 kilo weegt en meteen de oudste klok is. De Oldenzaalse Maria is al in 1493 gegoten. Met dat span span van de oudste en nieuwste is nog iets bijzonders aan de hand: de klankkleur van de Plechelmus is afgestemd op die van de Middeleeuwse Maria.
Daartoe is de meer dan manshoge joekel eind vorig jaar gegoten bij een Spaanse klokkengieter. Deze Abel Portilla is de enige die een dergelijke klok met die klankkleur kan maken
Klokken om te luiden en te spelen
Luidklokken hebben van oudsher een signaalfunctie. Ze waarschuwen bij onraad, roepen op tot kerkelijke bijeenkomsten of laten tot in de verre omtrek horen dat er reden is voor feest. De Plechelmus telt nu nog vijf van die klokken, die allemaal namen dragen: Maria, Beatrix, Irene, Everdina en Henriette.
Maar de dames doen ook mee als de beiaard in de toren wordt bespeeld. Ze zijn ‘op toon’ gegoten. In dit geval gaat dat om de tonen C, D, E, G en A. De nieuwe Plechelmus - de eerste man in het gezelschap - zingt straks de laagste toon: een Bes.
Feestelijkheden
Vanaf zondag 12 september staat er een reeks feestelijkheden op de agenda om de komst van Plechelmus te vieren. De laatste keer dat er een klok in de toren werd gehesen was in 1949. Dat zo’n zware klok wordt bijgehangen, is al helemaal uitzonderlijk.
Voordat het hijswerk zal beginnen, wordt de Plechelmus eerst ingezegend. Een ritueel dat vergelijkbaar is met het ten doop houden van een schip op de helling, voordat het te water wordt gelaten en een overblijfsel uit de tijd dat klokken letterlijk het ritme van het gewone en het geestelijke leven bepaalden.
Eerst wijden, dan hijsen
Kardinaal Eijk, aartsbisschop van Utrecht, zal die plechtigheid op zondag 19 september, na de eucharistieviering, voor zijn rekening nemen. Waarmee maar is gezegd dat die klokkenwijding nog altijd een zaak van gewicht is.
Op 19 of 20 oktober - de weergoden moeten mee willen werken - wordt de Plechelmus dan in de gelijknamige toren gehesen. Meer informatie is te vinden op de website van de gemeente Oldenzaal.
De nieuwe klok is een geschenk van de Oldenzaalse stichting Scholtenhaer.
Gerelateerd
