De oude bibliotheek aan de Vondelstraat, een belangrijk historisch gebouw in Hengelo, zal aan de buitenkant grotendeels intact blijven. Dat is goed nieuws voor inwoners die strijden voor het behoud van het erfgoed in de stad. Het gebouw krijgt een woonbestemming. De vraag is wel wat er straks overblijft van originele en historische elementen als het pand grondig wordt verbouwd, zoals de eikenhouten betimmering uit de grote leeszaal. De Erfgoedcommissie roept op om originele elementen zoveel mogelijk te behouden.
Harm van Egmond, voorzitter van de Erfgoedcommissie, laat weten dat forse ingrepen aan de voorgevel en twee zijgevels bij het monument per definitie niet mogelijk zijn. "De inpassing in de Jacob Catsstraat en de Vondelstraat, zoals muurtjes, entree, inritten horen zo te blijven." Die conclusie is ook te lezen in een cultuurhistorisch onderzoek dat in opdracht van de gemeente is uitgevoerd door een onafhankelijk adviseur.
Doel van het cultuurhistorisch onderzoek was 'een herbezinning' van het gemeentelijke monument en het zoeken naar nieuwe functies. De Erfgoedcommissie, die het college van Hengelo gevraagd en ongevraagd van advies voorziet, zegt volledig te staan achter de uitkomsten van dat onderzoek.
Van Egmond laat weten tevreden te zijn over de huidige aanpak. Eerder was bij verkoop van waardevolle panden alleen de opbrengst het criterium. "In de huidige aanpak worden ook inhoudelijke afwegingen meegenomen. Erfgoedwaarde is er daar één van en dat maakt de uitkomst acceptabel."
Wat de impact is van de herbestemming op de binnenkant van het gebouw en wat er intern gesloopt gaat worden is nog onduidelijk. Gezien de omvang van het project mag aangenomen worden dat een verbouwing gevolgen heeft voor de originele elementen die nu nog aanwezig zijn. Projectontwikkelaar van Wijnen is momenteel bezig om het plan verder uit te werken. De gemeente houdt daarbij een vinger aan de pols.
"Hierbij zijn zowel de Erfgoedcommissie als de adviseur monumentenzorg nauw bij betrokken," aldus een woordvoerder. "Dit betekent dat het plan nog verder uitgewerkt wordt in samenspraak met genoemde partijen." In de koopovereenkomst is het bouwhistorisch onderzoek ook als bijlage toegevoegd. Daarin staan alle elementen beschreven die een hoge en positieve monumentwaarde hebben.
De Erfgoedcommissie vindt dat bij een herbestemming de insteek moet zijn zoveel mogelijk die oude structuur als uitgangspunt te hanteren. Dan gaat het om de opzet van de inrichting met entree, een hal en dan de “boekerij” met links en rechts de aanpalende ruimtes. Op schetsen van het plan dat de gunningstraject heeft gewonnen, lijkt een groot deel van de structuur intact te worden gehouden, al is wel te zien dat er een kas is getekend die door het dak van het gebouw steekt.
Een voorbeeld van oude elementen uit de jaren dertig zijn de toiletvoorzieningen met de oude wasbakken en oorspronkelijke tegeltjes, de trappartij aan de kant van de Jacob Catsstraat en een aantal radiatoren vormgegeven in de stijl van de Amsterdamse School. Er wordt in het onderzoek ook gewezen op de betimmering in de Kinderleeszaal. Die is niet gekwalificeerd als waardevol. Dat is niet gedaan, omdat zo’n aanduiding in ernstige mate de gebruiksmogelijkheden kan beperken.
Hoewel de Erfgoedcommissie de resultaten van het cultuurhistorisch onderzoek onderschrijft, moet bij standpuntbepaling soms wel water bij de wijn worden gedaan ten opzichte van het ideaal. Van Egmond geeft een voorbeeld: "Die boekenkasten zitten aan dezelfde muur die vanuit de binnenzijde geïsoleerd moet worden. Die kasten moeten er daarom dus af. De commissie pleit er vervolgens voor om die kasten op een andere manier terug te laten komen in het gebouw."
Het plan van projectontwikkelaar Van Wijnen kwam na een gunningstraject kwalitatief het beste uit de bus volgens de gemeente Hengelo. Inmiddels is het voorlopig koopcontract getekend. Het pand wordt eind deze maand overgedragen aan Van Wijnen. Op 30 juli moet uiterlijk een omgevingsvergunning worden aangevraagd. Na het verstrekken daarvan moeten de werkzaamheden uiterlijk binnen 6 maanden beginnen.