Gemeenten die met cultuurgeld sjoemelen aan de schandpaal

In Enschede is een ondersteuningsplan in elkaar getimmerd ter waarde van ruim 3 miljoen euro. Daar zit 1,7 miljoen aan rijksgeld in. Hengelo heeft bijna acht ton aan rijksgeld voor de sector gekregen, maar hoe die precies verdeeld gaan worden is nog niet duidelijk. Daar zijn raadsvragen over gesteld.

In Almelo - goed voor bijna zes ton vorig jaar en een kleine vier-en-een-halve ton voor de eerste helft van dit jaar - luidde de culturele sector onlangs de noodklok. Het geld verdwijnt in de algemene middelen en noodlijdende cultuurinstellingen en -gezelschappen kloppen voor niets aan. Een aantal is er inmiddels ter ziele, zo blijkt uit artikelen in diverse media.

Over het Enschedese plan voor de verdeling van steungeld over de cultuursector bestaat brede consensus in de gemeenteraad. Enig punt van discussie is een reservering van een miljoen voor de realisatie van een Huiskamer van de stad in het huidige Muziekkwartier. Op 8 maart beslist de gemeenteraad over het plan.

“In essentie gaat het geld hier naar cultuur”, stelt Deniz Dönmetz, woordvoerder uit de PvdA-fractie. “Vraag is alleen: welke cultuur.” De Enschedese PvdA-fractie gaat in beginsel akkoord met die reservering, maar stelt wel een voorwaarde. “Als straks blijkt dat er meer geld nodig is voor de sector, omdat de lockdown verlengd wordt, bijvoorbeeld, dan moet dat miljoen ook kunnen worden ingezet.”

De statenfractie van de PvdA gebruikt stevige taal in haar persbericht over de kwestie. Er moet snel duidelijkheid komen over gemeenten die cultuur-noodgeld op de plank leggen, in plaats van de sector te hulp te schieten. In de aankomende statenvergadering wil de fractie ‘namen en rugnummers’. Creatief boekhoudende gemeenten mogen aan de schandpaal, zo is de strekking.

Aanleiding voor die harde toon is een onderzoek van bureau Berenschot in Utrecht, waaruit bleek dat noodgeld voor cultuurland lang niet altijd op de juiste plek terechtkwam. Wissink kent de signalen uit Almelo, maar heeft verder geen concrete aanwijzingen dat er in Overijssel meer mis is. “We zetten het nu even zwaar aan omdat we zeker willen weten dat dit geld terechtkomt waar het hoort. Ook als er maar een gemeente zou zijn die dat niet behoorlijk doet, vinden we die toon gerechtvaardigd.”

De rijksgelden voor de noodlijdende culturele sector zijn niet geoormerkt. Gemeenten hoeven er dan ook geen verantwoording over af te leggen. Het is dus zaak, aldus Wissink, dat gemeenteraden alert zijn op de besteding van die gelden. Anders zou het - bij wijze van spreken en letterlijk - zomaar kunnen verdwijnen in stoeptegels of lantaarnpalen.