‘Twents voor Dummies’: over de rijkdom van het Twents

“Ik denk allebei wel. Er is veel belangstelling op dit moment voor de streektaal. We hopen dat er nog meer belangstelling voor komt. In het boek beantwoorden we vragen als: wat is Nedersaksisch en is Twents ook Nedersaksisch? Wat is nou typisch Nedersaksisch aan het Twents?”

“Precies. Het Nedersaksisch taalgebied is heel Noordoost-Nederland. Van Groningen tot de Achterhoek tot de Veluwe. Maar daarbinnen heb je wel weer verscheidenheid. Dus er is een soort eenheid, maar het is niet gewoon één taal. Er zit wel variatie in het Nedersaksisch. In Twente heb je te maken met de Twentse variant, en binnen het Twents zit ook weer variatie.”

“Het idee is om nou eens duidelijk te maken wat Nedersaksisch en Twents precies is. We willen inzicht geven in hoe het Twents is opgebouwd en waar het historisch gezien vandaan komt. Wat het Nedersaksisch typisch maakt zijn bepaalde klanken. Het Twents kent oorspronkelijk met een driewoordgeslacht (mannelijk, vrouwelijk en onzijdig), net zoals het Duits. Dat is wel wat aan het verdwijnen. Ik zeg altijd dat het Nedersaksisch tussen het Nederlands en het Duits in zit. Qua klanken is het eigenlijk een hele mooie mix van het Nederlands en het Duits.”

“Het komt wel aardig in de richting. Het is bedoeld als een soort leerboekje. Het mooiste is natuurlijk als je een cursus kan doen met iemand die de uitspraak goed kan weergeven, want dat is altijd heel lastig. Ik heb dat wel geprobeerd in dit boekje, maar opschrijven hoe iets precies klinkt, valt nog niet mee.

Het is wel te horen als je in Twente de straat op gaat. Dan hoor je nog vrij veel dialect en de uitspraak van het Nederlands op zijn Twents. In principe is het wel de bedoeling dat je wel wat Twents leert te spreken en de angst om Twents te spreken een beetje kwijtraakt. Ons doel is uiteindelijk toch dat mensen steeds meer mooi Twents gaan spreken.”

“Nee. Dat heb ik ook in het boek geschreven. Voor veel mensen is het een pleziertaal aan het worden en die vinden het ook leuk om af en toe wat in het Twents te zeggen of zelfs te schrijven. Ik hoop dat het ook wel wat verder gaat. Dat laten we ook in het boekje zien. We hebben een heel hoofdstuk over literatuur in het Twents en dat er prachtige dingen in het Twents geschreven zijn. Maar we hebben ook een heel hoofdstuk over onderzoek naar het Twents. Die mensen hebben geen moment gedacht dat het eigenlijk alleen maar voor de gein is. Dat proberen we ook met dat boekje te bereiken, dat mensen beseffen dat er veel meer achter het Twents zit. “

“We dachten: laten we maar klein beginnen. Hopelijk is dit een aanzet tot heel veel boeken, en ook grote boeken. Daar wordt trouwens wel aan gewerkt. Dit is echt een soort kennismaking voor het Twents. Voor bijvoorbeeld mensen die nu alleen nog voor de pret Twents praten en die er wat meer van willen weten en mensen die oorspronkelijk niet uit Twente komen. Maar ik vind het te gek als je hier woont en je kent de taal nog steeds niet en dat je daarvoor dit boekje gebruikt. Daarvoor is het echt bedoeld.”