Hypotheekprobleem IJsbaanweg speelt breder: “Voor mij is het heel acuut”

“Ik begrijp niet dat ik dit nu pas hoor”, zegt Podde, hoofdschuddend. Vertwijfeld. We zitten aan een zeventiger-jarentafeltje in de ruime woonkamer. Zijn vrouw hield van spulletjes uit dat tijdperk. Zij overleed op 10 augustus jongstleden.

Podde heeft in de afgelopen jaren wel iets anders aan zijn hoofd gehad. Ruim acht maanden geleden werd zijn echtgenote benauwd. De huisarts werd ingeschakeld, het ziekenhuis. Longembolie en alvleesklierkanker. Met uitzaaiingen. Podde is een man van weinig woorden: “Ze heeft nog acht maanden geleefd. Het was verschrikkelijk.”

Bij ons eerste bezoek stonden er potten verf in de woonkamer. Het huis wordt opgefrist, want het moet in de verkoop. Podde en zijn vrouw zijn vijfentwintig jaar samen geweest, de laatste zestien daarvan in dit huis. Het echtpaar leefde van twee arbeidsongeschiktheidsuitkeringen. “Dat was te doen”, zegt Podde. “Maar nu kan ik dat niet meer opbrengen. Ik heb zitten prakkiseren over de hypotheek, misschien dat ik die iets kan veranderen. Maar dat levert te weinig op. Ik moet verkopen.”

Podde schrok zich een ongeluk toen wij een paar dagen geleden bij hem aanbelden. Zijn huis stond op een lijstje van de gemeente als een van de woningen buiten de IJsbaanweg waarvoor hetzelfde geldt: bestemmingsplan gewijzigd, een andere definitie van het begrip ‘bedrijfswoning’. Hij had de eerdere berichtgeving niet meegekregen en was ook niet via een andere weg geïnformeerd. Anders dan zijn buurman, Cornelis Koopman, die wel precies weet wat er speelt maar daar niet acuut last van heeft.

Koopman wilde zijn buurman, met wie hij een goede verstandhouding heeft, niet belasten met nog meer slecht nieuws. “Hij had genoeg op zijn bord. Maar ik wist dat hij er in zijn eentje niet kon blijven wonen en we hebben wel tegen elkaar gezegd: ‘Vreselijk. Ook dat nog.’” Podde teert nu in op zijn reserves. “Maar dat hou ik niet lang vol.” Hij had een paar weken de tijd willen nemen om het huis wat op te knappen, dan te verkopen en met de overwaarde een beetje inleg te hebben voor de aankoop van een flatje. “Ik ben 56. Dan is een volledige hypotheek niet zo makkelijk.”

Een week of vier, vijf geleden maakte hij een afspraak met een makelaar. Voor een waardebepaling. “Die is langs geweest en hij zou me bellen. Maar dat gebeurde niet. Ik kreeg wel een belletje van een assistent: of ik in een bedrijfswoning woonde.” Podde antwoordde ontkennend. Zijn huis is altijd een woonhuis geweest. Zo heeft hij het gekocht en hij heeft al die jaren ook belasting voor een woonhuis afgedragen. “Ik heb er nog een paar keer achteraan gebeld, maar niks meer gehoord. Vreemd, hè? Ik weet het niet zeker natuurlijk, maar nu vallen er wel puzzelstukjes op zijn plaats.”

Podde schudt even zijn hoofd bij de vraag hoelang hij de hypotheek nog betalen kan. “Een paar maandjes”, zegt hij dan. “Hooguit. Maar dan is het op.” Het blijft even stil. “Ik weet niet wat ik moet… Voor mij is het heel acuut, ja.” En dan is er die andere schuurplek, die onder de praktisch-financiële perikelen ligt. Podde wijst er maar een paar woorden aan. Hij is geen prater, wilde om die reden zijn verhaal ook liever zo doen. Maar de voorbije acht maanden waren de zwaarste uit zijn leven. En dan is daar het verlies. “Daar ben ik ook nog lang niet klaar mee.”

Gemeente en politiek zijn al een klein half jaar met dit dossier bezig. Een dossier dat ongetwijfeld vooral technisch-juridische kanten heeft, maar uiteindelijk maar een kan die er echt toe doet: de menselijke. Achter de schermen wordt, zo stelt de gemeente, gewerkt aan een oplossing. Bewoners verkeren, na initiële contacten met ambtenaren, wethouder en raadsleden, nog altijd in het ongewisse. Wat de kwestie nou zo lastig maakt, is onduidelijk.

Datzelfde geldt voor de omvang van het probleem. Waar aanvankelijk werd gesteld dat het specifiek om de woningen aan de IJsbaanweg zou gaan, heeft de gemeente in een memo aan de raad nog twee straten in het havengebied genoemd waar woonhuizen staan, de H. Ter Kuilestraat en de Josinkstraat. Aan beide straten staat een twintigtal woonhuizen die niet - of niet meer - verbonden zijn aan een bedrijf. Een rondrit door de buurt doet evenwel vermoeden dat datzelfde voor nog veel meer huizen geldt. Ook aan de Kanaalstraat en de Lonnekerbrugstraat staan huizen die vermoedelijk of overduidelijk niet of niet meer bij een aldaar gevestigd bedrijf horen.

In de eerder genoemde memo stelt de gemeente dat de situatie voor deze woningen een andere is dan die geldt voor de woningen aan de IJsbaanweg, verwijzend naar de historie. Waar de huizen aan de IJsbaanweg als woonhuis zijn gebouwd, geldt voor de woningen aan de andere twee straten dat die ooit wel gekoppeld zijn geweest aan een bedrijf. Een technisch-juridisch verschil - ongetwijfeld relevant voor de zoektocht naar een oplossing, maar niet voor de praktijk van bewoners. Die kochten een woonhuis voor een woonhuisprijs, betaalden tot op de huidige dag belasting voor een woonhuis en zijn met een administratieve pennestreek buiten hun schuld of toedoen in een lastig parket gebracht.

De gemeente stelt de zaak in onderzoek te hebben en uiterlijk begin november met een voorstel richting de getroffen huiseigenaren te komen.