Marion uit Enschede doet geen oog dicht door altijd aanwezige bromtoon: €˜Ik weet dat ik niet gek ben €™

Mandy de Jong | Tubantia

Dít is het geluid. Marion zit op de bank in de woonkamer. Haar blik verwachtingsvol. Maar het blijft stil. Oorverdovend stil. En dan: Jij hoort het niet, hè? Marion vergelijkt het geluid met het gedreun van een draaiende wasmachine. Of een stationair draaiende motor. Het is niet monotoon, maar met vervelende onderbrekingen. En het voelt alsof het uit de grond komt. Tegen mensen die mij echt niet begrijpen, zeg ik: jullie zijn zelf gek! Hoe kun je dit nou niet horen?

Bromtoon
Alleen in Twente zijn er al 14.000 mensen zoals Marion die ernstige hinder ondervinden van laagfrequent geluid, schat Dirk van der Plas van de landelijke stichting Laagfrequent Geluid. Het menselijk oor is het meest gevoelig voor frequenties van ongeveer 500 tot 4000 Hertz. Laagfrequent geluid - ook wel LFG - heeft een frequentie lager dan 100 Hertz. Geluid met zo n lage frequente kan klinken als een bromtoon. De bron wordt zelden gevonden.

Drie buurvrouwenMarion zet het kleine, zwarte apparaat op de salontafel weer aan. Een witte ruismachine, zegt ze. Met het vervelende geluid van een ventilator. Hier wen ik ook niet aan. Maar vergeleken met die bromtoon is dit voor mij de hemel. Het helpt niet helemaal, maar het leidt me wel af. Eigenlijk wil ze er niet eens over praten. Over dat stomme, alles doordringende geluid. Dan moet ik elke keer huilen.

Marion hoort het nu bijna een jaar. Zo vanuit het niets was het er. En het ging niet meer weg. Op advies van de gemeente deed ze navraag in de buurt. Waren er meer mensen zoals zij? Ik deed de briefjes op woensdagochtend bij iedereen door de brievenbus en die middag stonden er al twee buurvrouwen bij mij op de stoep. Verder uit de buurt kwamen ook reacties. Van de dertien woningen aan de Bernard ter Haarstraat zijn er drie mensen die dezelfde bromtoon horen en voelen. Kun je je mijn opluchting voorstellen? Ik weet zeker dat ik niet gek ben. Maar ik sta er nu niet meer alleen voor.

Speld in hooibergMathijs Soer van de gemeente Enschede heeft zijn best gedaan Marion en haar buren te helpen. Er zijn in de omgeving van de Bernard ter Haarstraat al diverse onderzoeken gedaan. Maar ik heb de oorzaak helaas niet gevonden. Het is zoeken naar een speld in een hooiberg , zegt Soer. Het probleem is bovendien ook erg lastig vast te stellen wanneer je zelf niks merkt of hoort van laagfrequent geluid. We hebben een collega die er ook last van heeft. Ook daar is geen aanwijsbare oorzaak vast te stellen. De bron kan van heel ver komen. Ook dat maakt het een heel moeilijk traceerbaar probleem.

Voor hoorbare geluiden gelden duidelijke normen, zodat de gemeente daarop kan handhaven. Maar laagfrequent geluid wordt niet getoetst aan de milieuwetgeving. Als er geen normen zijn, dan kunnen wij ook niet toetsen. Slachtoffers zoals Marion worden daarom vaak doorverwezen naar de landelijke Stichting Laagfrequent geluid.

50.000 mensenDirk van der Plas van die stichting spreekt van een sterk toenemend probleem in de afgelopen tien jaar. En dat komt door de economische groei, grotere verkeersdrukte en meer bouwontwikkelingen. Maar de politiek in Den Haag is lange tijd Oost-Indisch doof geweest voor dit probleem.

Van der Plas ziet een kentering. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) heeft onderzoek gedaan naar laagfrequent geluid. En dat is voor het eerst, zegt de voorzitter. Volgens dat onderzoek ondervindt 8 procent van de mensen enige hinder, en 2 procent ernstige hinder. 50.000 en 14.000 mensen in Twente. Dat zijn grote aantallen.

Wetenschappelijk onderzoekDe bromtoon duikt overal op in de media. Door het hele land doen mensen als Marion hun verhaal. Let er dan niet zo op, zeggen mensen haar. Maar dan heb je echt geen idee waar je het over hebt. Het is nooit meer stil in haar huis. En dat is erg. Ik kan aan mezelf zien dat ik eronder lijd. Ik word er oud van. Acht jaar heb ik in dit mooie paradijsje mogen wonen en nu is mijn huis mijn martelkamer.

Van der Plas zet zich landelijk in voor breed wetenschappelijk onderzoek naar laagfrequent geluid. Alleen dan kunnen maatregelen worden genomen. Marion hoopt dat iemand in Enschede haar op de bron van de ellende kan wijzen. En dat door mijn verhaal ook iemand anders kan zeggen: zie je nou wel, ik ben niet gek!

Tips voor thuisHoort u een bromtoon? Drie tips van de Stichting Laagfrequent Geluid:

1 Schakel eerst de elektriciteit uit en luister door het hele huis. Daarna om het huis. Hoort u het geluid ook in andere delen van uw woonplaats, dan kunnen industriële activiteiten verderop de oorzaak zijn.

2 Melden is heel belangrijk. Dat kan onder andere bij de gemeente, de GGD en de stichting.

3 Probeer afleiding te zoeken en laat het normale leven doorgaan, hoe lastig dit ook is, zegt Dirk van der Plas van de stichting.

© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede, foto: Annina Romita