Ondernemer Bert Vennik uit Enschede: van straatarme jeugd in Pathmos naar succes met Ergocare

Als het enigszins kan, neemt hij nieuwe personeelsleden mee naar de sfeervolle kantine achter zijn bedrijf. Overal hangen affiches. Langs de muren rijdt een speelgoedtrein. Een simpele druk op de knop is voldoende om een locomotief met twee wagons in beweging te krijgen over de rails die door zijn eigen mensen aan het plafond bevestigd zijn.

Onze specialiteit , zegt Bert Vennik met een glimlach. Wij zijn de spoorwegen van het plafond. Die trein is een perfect beeld van ons bedrijf. Wij bestaan en leven van rails. Zo kunnen we met onze tilliften door de hele kamer en - via wissels - weer naar de volgende kamer. Huizen of instellingen waar wij geweest zijn, veranderen in een spoorbaan. Het leven wordt er gemakkelijker door. Meer verantwoord ook. En, uiteindelijk, leuker.

Ik ben de machinist
Hij is al zeventig, Vennik, al zou je dat niet zeggen. Alleen al de gretigheid waarmee hij over zijn passie praat, doet anders vermoeden. Ik ben, denk en voel nog steeds alsof ik eind vijftig ben. Wijzend op het machinistje dat uit de raam van de locomotief hangt. Zie je dat mannetje? Dat ben ik. Geen directeur of boeman, maar de machinist. De mensen die hier werken, rijden met me mee. Ik probeer ze mee te nemen in mijn enthousiasme. Ik wil dat ze met me meedenken en meegaan. Als ze hier solliciteren, vertel ik ze dat ook. Het doel staat vast. Het is aan mij, de machinist, om dat te bepalen. Maar zonder de steun van al die andere reizigers zullen we dat doel nooit bereiken.

Hart ligt bij Ergocare
Officieel is hij al weg bij Ergocare, gespecialiseerd in plafondliften waarmee een hulpverlener een patiënt makkelijker kan optillen en verplaatsen. Vennik is niet alleen de oprichter maar, nog steeds, de enige aandeelhouder van het bedrijf. Hij heeft er nog altijd een eigen kamer en komt er regelmatig om de huidige bedrijfsleiding van advies te dienen. Mijn hart ligt hier. De mensen, de hele inrichting: het voelt nog steeds als mijn eigen huis.

Thuis zitten doet hij nauwelijks. Sinds hij drie jaar geleden het besluit nam om wat meer op afstand te blijven, leeft hij zich in Duitsland uit in zijn andere bedrijf: Reha Wash Systems in Weisswasser, gespecialiseerd in wasmachines voor de reiniging en desinfectie van rolstoelen en verpleeghuisbedden. Hij liep er twaalf jaar geleden bij toeval tegenaan.

Het gaat om grote cabines waarin we al die spullen reinigen en desinfecteren. Het is een fantastisch product, maar de tijd was er nog niet rijp voor. Machinaal wassen is efficiënter, spaart tijd en kracht van mensen en is bovendien ook hygiënischer. De laatste jaren groeien we enorm, maar de echte bloei gaat nog komen. Dat is een van de redenen waarom ik nog doorwerk: ik wil dat allemaal gewoon nog meemaken.

Straatarm
Vennik komt van ver. Straatarm zijn ze thuis, als hij in de Enschedese wijk Pathmos geboren wordt. Geld om te leren is er niet. Winterkleding voor de vijf kinderen wordt op de bon gehaald. Mijn moeder naaide zich suf om ervoor te zorgen dat we er toch een beetje fatsoenlijk uitzagen. We waren arm, maar ze wilde absoluut niet dat de mensen dat konden zien.

Zijn vader, MS-patiënt, kent hij niet anders dan zittend in de rolstoel. Behalve dan de laatste twee jaar van zijn leven toen hij in een verpleeghuisbed lag. Hij stierf toen ik 17 was. Hij is 48 geworden. Ik heb hem nooit zien werken. In het gezin is hij het vierde kind. Omdat de oudsten al het huis uit zijn, komt veel verantwoordelijkheid op zijn jonge schouders terecht.

Ik heb dat nooit als een probleem ervaren. Ik heb ook zeker geen ongelukkige jeugd gehad. Pas achteraf ga je zien dat je dingen hebt gemist. Aan de andere kant: als ik zie wie ik nu ben, heeft dat alles te maken met de wereld waar ik vandaan kom. Ik ben, met vallen en opstaan, wijs geworden door het leven zelf. Bepaalde uitspraken van mijn vader zal ik nooit vergeten. Dat je op straat een kwartje kunt vinden bijvoorbeeld, maar dat je wel je ogen moet gebruiken om het te zien en je bukken om het op te rapen. Geluk komt nooit alleen maar vanzelf. Je moet het ook afdwingen.

Veel in zijn leven hangt ook samen met de levensovertuiging die hij vanuit zijn huis in Pathmos meekrijgt. Z n ouders horen bij het Apostolisch Genootschap. Ze bezoeken samen met hun kinderen de bijeenkomsten in het weekend, dragen de idealen over die het fundament vormen van de kleine gemeenschap. Vennik zelf voelt er zich inmiddels weer thuis, na een periode waarin hij heel bewust afstand nam.

Apostel
Ik zie het niet als een geloof, verre van dat. Het woord apostel suggereert dat wellicht niet, maar we zijn geen kerk, leven niet vanuit de bijbel en schermen niet met een hiernamaals waar je wel of niet inkomt. Wat ons bindt, is het besef dat wij mensen uit hetzelfde voortkomen en fundamenteel bij elkaar horen. Sommigen noemen die kracht God, anders spreken van de oerknal of de oerkracht. Apostolische mensen staan voor een bepaalde levensinstelling, voor het besef dat we er met zijn allen iets van moeten maken en dat iedereen daar ook zijn steentje aan bij moet dragen.

Terug op het spoor
Een gesprek met de Apostel, het hoofd van het genootschap in Nederland, zet hem vijf jaar geleden weer op het spoor terug. , Ik zat met bepaalde dingen. Die hebben we uitgesproken. Wat de doorslag gaf, was dat hij zei dat ze mensen zoals ik nodig hadden. Zo n gemeenschap is er niet alleen om kracht op te doen en te halen, maar ook om iets aan terug te geven. Ik geloof niet in God of een hemel, maar denk wel dat het leven een zin heeft. Ikzelf zal er na de dood niet meer zijn. Maar op het moment dat ik ervoor gezorgd heb dat iemand anders zich beter voelt na een ontmoeting met mij, heb ik al een bijdrage geleverd aan mijn eigen voortbestaan. Hoe klein ook: de wereld na mijn dood zal dan toch een beetje anders zijn.

Over de 100
103 jaar gaat hij worden. Daar is hij van overtuigd. Sinds de dood van zijn oma, 93 jaar oud, draagt hij dat gevoel ook uit. Iedereen weet het. Vraag het maar aan de mensen hier. Als zij 93 kon worden, moet ik met de middelen van nu makkelijk nog tien jaar erbij kunnen krijgen. Het feit dat er nog tijd genoeg is, is een plezierige gedachte. Ik ben een enorme positivo. Het idee dat het snel afgelopen zou zijn, betekent een doem die ik gewoon niet toe wil laten in mijn leven. Al besef ik natuurlijk wel dat het zo maar heel anders kan zijn.

Familiegevoel
Die levensovertuiging, zegt hij, is ook terug te vinden in Ergocare In de teamgeest van de circa 35 mensen die er werken, in het familiegevoel dat er naar zijn eigen zeggen heerst. Het besef om er samen iets van te maken is een voorwaarde om bij ons te werken. Een aantal mensen dat bij ons werkt, is ook apostolisch. We willen iets neerzetten dat blijvend is. Net als in die trein: je moet gemotiveerd zijn, mee willen gaan op reis. Iedereen mag meepraten, maar het mag nooit leiden tot tegenwerken. In dat geval is het beter om uit te stappen of over te stappen in een andere trein.

Vennik komt uit de bouw. Zijn ervaring met de aanpassing van woningen leidt er in de jaren 90 toe dat hij voor zichzelf begint. Bij de aanleg van plafondliften komt veel kijken. Aanvankelijk heeft hij te maken met weerstand. Die liften deden mensen denken aan het slachthuis.

Enthousiasme
Inmiddels is het enthousiasme groot. Begin dit jaar kreeg het bedrijf een grote opdracht voor 1500 tilsystemen in Zeeland. Zo n lift brengt letterlijk verlichting, voor zorgverleners en patiënten. Je hoeft niet meer al die kilo s te tillen. Ik ken een moeder die een gehandicapte zoon heeft van 105 kilo. Dat we dat soort mensen kunnen helpen, maakt me blij.

Buiten, op de gevel van het bedrijf, hangt een metersgrote uitvergroting van het schilderij dat hij onlangs heeft laten maken. Het origineel hangt binnen. Er staat in felle kleuren en abstracte vormen, een anonieme figuur op in een plafondlift. Een bevriende schilder uit Pathmos heeft het voor hem gemaakt. Het komt uit een galerie waar vroeger de Spar zat. We zijn nu meer dan een halve eeuw verder. Als ik terugkijk, kan ik alleen maar ongelofelijk dankbaar zijn.

© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede, foto: Lars Smook