Hoofdverdachte in de fraudezaak, waarvoor de rechtbank Amsterdam maar liefst zeven zittingsdagen heeft uitgetrokken, is vastgoedondernemer Klaas Hummel (58), oud-zakenpartner van Willem Endstra. Laatstgenoemde werd in mei 2004 voor zijn kantoor aan de Apollolaan in Amsterdam geliquideerd.
Dik Wessels
Endstra was samen met Hummel eigenaar van Go Planet in Enschede. Het duo had de amusementshallen gekocht van de ABN Amro, die het complex in eigendom had met investeringsmaatschappij Reggeborgh uit Rijssen. Go Planet, geopend in 2000, was één van de weinige zakelijke mislukkingen van de in 2017 overleden vastgoedmagnaat Dik Wessels. De Rijssenaar verloor zelf, naar verluidt, 9 miljoen euro op het project. Wessels had een club Twentse zakenvrienden warm gemaakt om in Go Planet te investeren, maar stelde zijn Twentse relaties schadeloos toen het project bouwkosten 110 miljoen gulden op een mislukking uitdraaide.
John Mieremet
Voordat Endstra in mei 2004 werd vermoord, had Klaas Hummel al laten weten hun gezamenlijke vastgoedbedrijf de Museum Vastgoed Groep te willen ontvlechten. Hummel wilde zich zakelijk distantiëren van Endstra, nadat crimineel John Mieremet (vermoord in 2005) via De Telegraaf had laten weten dat Endstra de bankier van de onderwereld was. Endstra zou via investeringen in vastgoed crimineel verkregen vermogen witwassen voor gangsters.
De erven van Endsta hadden na diens dood recht op hun deel van de vastgoedportefeuille van de Museum Vastgoed Groep. Bij de waardebepaling zou Klaas Hummel de taxateurs van DTZ Zadelhoff echter hebben gevraagd zo laag mogelijk te gaan zitten. Om goede klant Hummel te plezieren zouden de taxateurs onder wie Van der M. uit Rossum daarin zijn meegegaan.
5,5 miljoen winst
Er rolde een taxatie uit van 2,45 miljoen euro, zo onthulde het Financieele Dagblad in 2014. Go Planet werd uiteindelijk in 2007 voor 2,35 miljoen euro verkocht aan Aegri-Investment Company, een Zwitserse vennootschap van de ex-echtgenote van Hummel. Ook deze Jeanette van D. (55) staat volgende week terecht. Zij verkocht de gebouwen op Go Planet driekwart jaar later maar liefst voor 8 miljoen euro door en maakte zo in korte tijd een winst van ruim 5,5 miljoen euro.
Valsheid in geschrifte
De taxateurs van DTZ Zadelhoff, dat inmiddels is overgenomen door Cushman & Wakefield, maakten zich volgens het FD verdacht van valsheid in geschrifte, omdat de courtage voor deze taxaties zestien keer het normale tarief zou hebben bedragen. Een lage taxatie levert immers minder courtage op, dus er moest iets worden gecompenseerd.
Door de (te) lage taxatie van Go Planet werden niet alleen de erven van Endstra tekort gedaan, maar betaalde Hummel bij de verkoop aan zijn ex volgens het Openbaar Ministerie ook te weinig overdrachtsbelasting. Hummel zou zich al eens in het openbaar hebben laten ontvallen dat de taxatie niet te laag was, maar dat de kopers sukkels waren die een te hoge prijs hadden betaald.
Twentse kopers
Die kopers in 2008 waren vier Twentse partijen: Guus Brandriet en André van Leeuwen met hun bedrijf Herikerberg Vastgoed, investeerder René Kuipers (ex-Norit), Harry Kuipers uit Oldenzaal (Kuipers Logistics) en Elizen Vastgoed in Twello. Met uitzondering van Herikerberg Vastgoed, dat failliet ging, zijn de eigenaren van het vastgoed op Go Planet nog steeds dezelfde als die van 2008. Guus Brandriet voert er nog de directie.
Sukkels
Brandriet moet lachen om de bewering dat de kopers destijds sukkels waren, die veel te veel betaalden. Als je een object waarvan de bouw 55 miljoen euro heeft gekost kunt overnemen voor 8 miljoen, dan doe je volgens mij niet zo n heel gekke deal. Zeker niet als er op het moment van koop al voor vier ton aan huurinkomsten in zit en er nog tweederde kan worden verhuurd. Maar ik snap wel dat Klaas Hummel zich probeert te verdedigen met dit argument. Hij is overigens naar ons toe altijd heel correct geweest. Geen kwaad woord daarover.
Incourant object
Vastgoedtaxateurs volgen met buitengewone interesse hoe de rechtbank Amsterdam met deze zaak omgaat. De uitspraak kan in de toekomst immers ook gevolgen hebben voor hun werk. Het ging bij Go Planet om een specifiek en incourant object. De waarde daarvan wordt voor een belangrijk deel bepaald door wat exploitanten ermee kunnen verdienen, zo luidt de redenering.
En in het geval van Go Planet waren de eerste exploitanten van wie Rob Kuipers uit Hengevelde de belangrijkste was niet bepaald succesvol. Alleen de waarde van de stenen laten vaststellen en de waarde van de onderneming buiten beschouwing laten, leidt volgens vastgoedexperts tot een taxatie die niet reëel is.
© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede, foto: Lars Smook