Minder radicalisering in Twente

Het beleid dat vier jaar geleden Twentebreed werd opgezet om vroegtijdig op aanwijzingen van radicalisering te reageren, werpt volgens veiligheidsadviseur Huub Egberink en woordvoerder Ton Kamp zijn vruchten af. We hebben wel signalen gehad en krijgen die nog steeds, maar hebben in Enschede nooit zware bevoegdheden hoeven inzetten als een meldplicht, een uitreisverbod of het intrekken van een paspoort.

Uit een inventarisatie van de Volkskrant bleek deze maand dat zeker 160 geradicaliseerde moslims door gemeenten en politie- en veiligheidsdiensten in de gaten worden gehouden. Vooral de gemeenten Amsterdam (59), Den Haag ( enkele tientallen ), Arnhem (20) en Rotterdam (38) volgen er veel. Twentse plaatsen kwamen in het overzicht niet voor.

Jongeren
Waarom in Twente radicalisering onder jongeren minder lijkt voor te komen, kunnen Egberink en Kamp niet met zekerheid zeggen. Belangrijk is dat in het Twents model van aanpak signalen van radicalisering vroegtijdig worden opgepakt. Daarnaast is alles erop gericht om polarisatie te voorkomen. Er is volgens hen geen sprake van een zorgelijke situatie . Wel hebben signalen van radicalisering tot gesprekken met de betreffende personen en hun omgeving geleid. Soms wordt aan iemand een tijdje extra aandacht besteed, maar als na verloop van tijd wordt vastgesteld dat het loos alarm is of de extreem ideologische kantjes van iemands opvattingen slijten, dan wordt die extra aandacht ook weer afgebouwd.

Volgens Egberink en Kamp wordt in Enschede in de moskeeën een gematigde boodschap verkondigd. De extremistische ideologie zit in de uiterst salafistische hoek en er staat in Enschede geen salafistische moskee. Dat helpt, maar biedt geen garantie. Egberink, relativerend: We willen alles hebben gedaan om te voorkomen dat mensen radicaliseren, maar we kunnen niet uitsluiten dat het toch een keer gebeurt.

Cijfers
Veiligheidsadviseur Huub Egberink wil geen cijfers geven over radicalisering, noch wil hij over concrete gevallen praten. Getallen laten we over aan de Nationale Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid , zegt Egberink. Wel neemt het aantal signalen duidelijk af. Dat lag hoger toen mensen wilden uitreizen om het kalifaat te helpen , zegt Egberink. Maar het kalifaat is niet meer en mensen zijn duidelijker gaan zien in welke erbarmelijke omstandigheden ze daar terecht zouden komen. Cijfers kunnen te snel een eigen leven gaan leiden en onnodige commotie oproepen.

Landelijk worden ruim 160 mensen in de gaten gehouden. Deze personen vallen onder de zogeheten Persoonsgerichte aanpak voorkoming radicalisering en extremisme (PGA). Het Rijk steunt de betrokken gemeenten met 6 miljoen euro. Eind september rolde de politie in Arnhem een terreurcel met plannen voor een aanslag op. Volgens Arnhem had de gemeente tijdig signalen van radicalisering uit deze groep opgepakt. Dat leidde tot lof over de PGA.

Enschede en andere Twentse gemeenten krijgen geen rijksgeld voor deze aanpak. Wel kunnen ze in het kader van de PGA een beroep doen op de expertise van kerngemeente Arnhem in dit arrondissement. Enschede heeft daar volgens Egberink wel eens gebruik van gemaakt.

Signalen
Hij beschrijft hoe er een Twentse model is ontwikkeld om signalen van radicalisering vroegtijdig op te pakken. Afdelingen van de gemeenten, de politie, reclassering, zorginstellingen, scholen, jongerenwerk: allerlei partijen werden getraind om ze te herkennen. Er werd een maandelijks overleg van deskundigen ingesteld om meer verontrustende signalen te bespreken.

Aan deze zogenoemde casustafel zitten vertegenwoordigers van het Openbaar Ministerie, de politie, de reclassering, de Raad voor de Kinderbescherming, wijkteams en de gemeenten Enschede, Hengelo en Almelo. Kleinere gemeenten schuiven zo nu en dan aan, als het urgent is.

Spanningen
Kamp, woordvoerder van de gemeente Enschede, vertelt dat in Enschede alles erop is gericht om polarisatie te voorkomen. Na spanningen rond een verwacht nieuw asielzoekerscentrum, de bouw van een moskee en demonstraties van rechtse groepen als DTG en Pegida, is er volgens hem een tijd aangebroken waarbij allerlei verschillende groepen contact met elkaar zoeken Er wordt met elkaar gesproken waardoor repressieve maatregelen voorkomen kunnen worden. Soms gebeurt dat op initiatief van burgemeester Onno van Veldhuizen, soms ontstaat het vanuit de samenleving.

Kenmerkend was een recente demonstratie van Pegida bij de moskee. Terwijl buiten gedemonstreerd werd, gingen binnen zogenoemde BruggenBouwers een groep mensen die probeert bruggen te bouwen tussen verschillende levensovertuigingen met de aanwezigen in de moskee in gesprek. Een dergelijke ontmoeting zorgt er voor dat de moslim gemeenschap zich niet geïsoleerd, maar juist gesteund voelt. In die sfeer is er minder voedingsbodem voor radicalisering.

© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede, Foto: Annina Romita