Broeders in het heetst van de strijd: Korps Nationale Reserve in Enschede

'Ik moet als groepscommandant wel orders uitdelen, maar als we eenmaal bezig zijn, maakt rang niets uit", zegt sergeant Herman Oorlog uit Enschede vlak voor zijn mannen aan een schietoefening beginnen. "Dan zijn we een team waarin iedereen belangrijk is. Ik kan niets zonder die gasten."

Reservist
Oorlog is al 28 jaar actief als reservist, na een carrière als beroepsmilitair. Nu combineert hij zijn militaire leven met een 'burgerbaan'. Tijdens het jaarlijkse schietkamp op legerplaats De Harskamp komt volgens hem het ultieme gevoel van kameraadschap naar boven. Een gevoel dat hij in dienst leerde kennen, en dat hem na zijn afscheid terugbracht naar het Korps Nationale Reserve (Natres).

"Het leven als beroepsmilitair ging mij op den duur vervelen, maar toen ik eenmaal ontslag had genomen, miste ik het gevoel van saamhorigheid." Even blijft het stil. "Echt, als ik er zo over praat, krijg ik er gewoon kippenvel van. Het klinkt misschien gek, maar je moet deze jongens beter kunnen vertrouwen dan je eigen vrouw. Simpelweg omdat je nooit weet in welke situatie je terechtkomt."

Kameraadschap
Tijdens de driedaagse op de Gelderse heide moet de Foxtrot Compagnie, normaliter gelegerd in Enschede en Eibergen, de schietvaardigheid op peil houden. Maar vraag je één van de bijna 100 vrijwillige militairen naar de hoogtepunten van het leven als reservist, dan gaat het nagenoeg direct om kameraadschap. Als er samen in de late avonduren een biertje gedronken wordt, maar meer nog als even daarvoor in het bos een bivak moet worden gebouwd.

De overnachting in het bos is een test, bedacht door commandant Ard Bregman. Hij gaf zijn compagnie de order om altijd te kunnen beschikken over de overnachtingsuitrusting, maar veel manschappen hebben hun spullen niet voor elkaar. In plaats van dat ze in de bar een biertje kunnen drinken, staan ze op deze koude avond in maart verrast om zich heen te kijken. "We drukken ze nu met de neus op de feiten, want in het echt kan dit ook gebeuren", zegt Bregman. "Ik denk dat ze niet blij zijn, want ze hebben al hard gewerkt vandaag."

Maar in plaats van in paniek te raken begint peloton Foxtrot 2 vrijwel direct een plan te smeden. Meerdere mannen hebben namelijk geen slaapzak, maar zullen wel buiten moeten slapen. Ze steken de koppen bij elkaar: "Wie heeft er geen slaapzak?" "Dan deel ik de mijne wel." Gelach. "Nee, je komt niet bij me slapen, je mag hem gebruiken als ik wacht ga lopen. Dat moet toch gebeuren." Onderlinge hulp staat dus voorop.

Schietoefening
Op zaterdagochtend, als de nacht in het bos goed is doorstaan en de dag begonnen is met wat lichaamsbeweging, blijkt de kameraadschap zelfs van levensbelang te zijn. Op het programma staat contactdrill 46, een schietoefening waarbij reservisten voor hun maatje terechtkomen en dus in diens schietzone liggen. "De kogels vliegen je hierbij letterlijk om de oren", zegt Bregman. "Tot op heden is dat altijd goed gegaan, maar je moet dus echt op elkaar kunnen vertrouwen."

Enkele minuten later tijgert een deel van de Foxtrot Compagnie over de schietbaan, gewapend met hun Colt C7's met scherpe munitie. Op 100 meter afstand staan kartonnen doelen, die geraakt moeten worden op het moment dat je maatje zich naar voren beweegt. De gezichten staan strak van de concentratie.

De oefening wordt met grote discipline afgewerkt, tot tevredenheid van de hogere legerleiding. Want dit is bepaald geen kinderspel. De kogels vliegen over het gele heidegras, knallen galmen door het bos en de schietinstructeur snuift vergenoegd de kruitlucht op. Dan verstomt het geluid, de oefening is afgelopen. Niemand raakte gewond, de fictieve vijand is bedwongen.

Als Opvolgend Pelotonscommandant Jeroen Groothuis met zijn geweer om zijn schouder van de schietbaan loopt, vertelt hij hoe hij twintig jaar geleden bij de Natres kwam. "Op televisie was toen een spotje waarin mensen een nieuwe buurman kregen. 'Zullen we hem uitnodigen op de camping, dan heeft hij ook eens een verzetje', was de tekst. Daarna zag je wat de nieuwe buurman in het weekend deed: werken als reservist, in uniform en bewapend. Ik heb me direct aangemeld."

Sindsdien heeft Groothuis nog geen moment aan stoppen gedacht. Weer volgt dezelfde reden: je begint omdat je wilt dienen, gaandeweg wordt het gevoel van broederschap even belangrijk. Niet gek, want reservist zijn is bepaald geen vrijblijvende hobby. Al was het maar vanwege de tientallen dagen per jaar die je samen optrekt. En dat worden er de komende jaren alleen maar meer.

Kantinedienst
Als het volgende peloton zich klaarmaakt voor de belangrijkste schietoefening, klinkt ineens een luide claxon over de heide. Alle soldaten laten spontaan het werk vallen, want de sirene betekent goed nieuws: de kantinedienst is in aantocht! Alle militairen, inclusief leidinggevenden, haasten zich richting de witte verkoopwagen die achter de schietbaan tot stilstand komt. Na een paar uur op een koude en winderige vlakte smaakt een broodje rookworst blijkbaar als een driesterrenmaaltijd. "Schieten is mooi, maar hier kun je ons echt blij mee maken."

Tussen alle mannen lijkt Angela Kleine een vreemde eend in de bijt. Maar kort nadat ze vrijdagmiddag is bevorderd tot soldaat der eerste klasse, zegt ze dat ze zich bepaald niet zo voelt. "Ik werk in de wegenbouw en studeerde Civiele Techniek, dus je kunt rustig zeggen dat ik wel gewend ben om in mannenwerelden actief te zijn. Maar hier is het echt geen issue hoor. Ik ben gewoon één van de soldaten." En ook voor haar geldt: een militaire functie was altijd al een droom, maar dat die als reservist kan worden gecombineerd met een 'burgerbaan' biedt haar het beste van twee werelden.

Commandant Bregman bevestigt even later dat Kleine als vrouw geen bijzondere positie heeft binnen de Foxtrot Compagnie. "Natuurlijk moet je je bewijzen als vrouw, maar dat is net zo als alle andere militairen. Als je eenmaal hebt laten zien dat je mee kunt komen, dan hoor je er voor honderd procent bij. Dat moet ook, want onze taken vragen ook steeds vaker om vrouwelijke reservisten. Bijvoorbeeld als er vrouwen gefouilleerd moeten worden."

Militaire passie
Het gevoel van broederschap loopt als een rode draad door het hele schietkamp. In de eetzaal, waar na een lange dag sterke verhalen over het militaire leven worden uitgewisseld, als er onverwacht voor iedereen in de buitenlucht een slaapplek moet worden gecreëerd, of als de reservisten elkaar moeten coachen tijdens risicovolle oefeningen. En allemaal om tijdens een echte inzet zo goed mogelijk als groep te kunnen functioneren.

Sergeant Oorlog wil het gevoel voor geen goud missen. En de 58-jarige Enschedeër heeft geluk: de verplichte pensioenleeftijd voor reservisten is kort geleden opgeschoven. "Eerder moest je op je 60ste verplicht met pensioen, en dat komt dichterbij", klinkt het realistisch. Nu kan Oorlog nog twee jaar langer genieten van zijn militaire passie. Tot grote tevredenheid. "Want kijk eens om je heen naar al die gasten. Dit is zo mooi..."

30 juni: kijkje in de keuken
Wie interesse heeft in een functie binnen de Natres, is zaterdag 30 juni welkom in het gebouw van de Foxtrot Compagnie aan de Lonnekerveldweg 1 in Enschede, op de voormalige Vliegbasis Twenthe. Daar zijn tussen 09.00 en 12.00 uur demonstraties, en beantwoorden reservisten alle vragen over hun werk.

© Newsroom Enschede, de samenwerking tussen TC Tubantia en 1Twente Enschede, foto: Emiel Muijderman