Gepensioneerd ingenieur Marcel van der Meer gelooft niet in warmtenet: 'Ik vind het volksverlakkerij'
Hij is niet de enige Hengeloër die het gevoel heeft dat de gemeente het warmtenet er door wil drukken, maar als gepensioneerd Shell-ingenieur en voormalig vwo-docent natuurkunde en wetenschap is Marcel van der Meer in elk geval iemand die weet waar-ie het over heeft: "Het ontwerp Warmteprogramma dat nu ter inzage ligt, is gebaseerd op een politieke doelredenering. Het is wethouder Bruggink er kennelijk veel aan gelegen dat het warmtenet er komt, maar ik vind het volksverlakkerij."
Twintig pagina's onderbouwde kritiek
Van der Meer (70) heeft een twintig pagina's tellende zienswijze ingediend. Ieder ander kan dat nog doen tot vrijdag 3 maart. Van der Meer heeft z'n verweer ook opgestuurd naar het ministerie van Economische Zaken en naar de gemeenten Oldenzaal, Haaksbergen en Almelo. "Die gemeenten hebben ook interesse om ooit te participeren in zo'n Regionaal Warmtenet Twente, maar maken nu nog een pas op de plaats vanwege de vele onzekerheden. Alleen Hengelo, Borne en Enschede zijn aangehaakt en hebben alle belang bij de realisatie van een hogetemperatuur-warmtenet met zoveel mogelijk participerende gemeentes. Immers, de berekeningen zijn gemaakt op basis van 100.000 aansluitingen. Als er minder huishoudens aansluiten, gaan de kosten per aansluiting omhoog."
Dat Oldenzaal, Haaksbergen en Almelo (nog even) geen interesse hebben, vindt Van der Meer wel begrijpelijk, aangezien het een fikse uitdaging is de warmte over zo'n grote afstand op 70 graden Celsius te houden.
Over de schutting
De Hengelose wethouder Claudio Bruggink is vurig pleitbezorger van het gebruiken van de restwarmte van Twence voor het nieuwe warmtenet. "Huizen moeten van het aardgas af. Dat kan op verschillende manieren. Met name voor oudere, minder goed geïsoleerde huizen is een warmtepomp niet geschikt. De gemeente Hengelo geeft daarom na uitgebreid onderzoek voor verschillende wijken de voorkeur aan het warmtenet", vertelde hij onlangs nog maar eens bij 1Twente.
Van der Meer wil de zwarte piet niet alleen bij de Hengelose wethouder en z'n Twentse collega's neerleggen: "Bruggink weet heus wel dat er snel iets moet gebeuren om de opwarming van de aarde een halt toe te roepen, maar hij kijkt daarbij met oogkleppen op naar het warmtenet." De gepensioneerde ingenieur vindt dat de landelijke overheid de uitdagingen van de energietransitie wel heel makkelijk over de schutting van de gemeentes heeft gegooid: "Bij de gemeente hebben ze eenvoudigweg niet de kennis om met zulke ingewikkelde materie om te gaan."
'Volksverlakkerij'
Van der Meer spreekt bewust over 'volksverlakkerij', omdat hij vindt dat de gemeente noch in het ontwerp Warmteplan noch tijdens de infosessies met de bewoners van De Nijverheid duidelijkheid heeft gegeven over welke gemeentes voorlopig een pas op de plaats maken. Verder stoort het hem dat Hengelo schermt met '100.000 Twentse huishoudens', terwijl het feitelijk slechts om '39.000 Hengelose huishoudens' gaat, dat er niet echt wordt geluisterd naar de burgers ('tijdens de sessie waarbij ik aanwezig was, werd ik mijns inziens bewust genegeerd'), dat kosten en risico’s onvoldoende in beeld worden gebracht en het warmtenet per saldo veel duurder zal uitpakken, met name voor bewoners van oude woningen.
Restwarmte
Neem het begrip 'restwarmte'. Hij vindt dat het verkeerd gebruikt wordt: "De definitie van restwarmte is dat het warmte is die vrijkomt bij industriële processen en die niet opnieuw in het proces gebruikt kan worden. De warmte van Twence kan echter ook prima worden gebruikt voor bijvoorbeeld het opwekken van electriciteit, bijvoorbeeld voor hun eigen energievraag, maar dat levert minder op dan verkoop aan het bedrijf dat het warmtenet exploiteert. Sterker nog, nu nog kan warm water nog geloosd worden door Twence, maar in de toekomst wordt dat verboden. Dat maakt dat Twence een direct commercieel belang heeft bij een warmtenet." Overigens, de lagetemperatuur-warmte (ca. 40 graden Celsius) die voor het al bestaande warmtenet wordt gebruikt, kan wel als echte 'restwarmte' worden bestempeld. Van der Meer: "Ik vind dat de gemeente open moet zijn over dat belang van Twence."
De Nijverheid
In Hengelo zijn veel inwoners van De Nijverheid en het Genseler tegen de voorkeur die de gemeente uitspreekt. In die wijken moet het nieuwe warmtenet als eerste worden uitgerold. Later volgen mogelijk andere Hengelose wijken, waaronder Klein Driene, de wijk waar Van der Meer zelf woont.
"Voor de duidelijkheid: ik ben er voor dat we zo snel mogelijk minder aardgas gaan gebruiken om zo de opwarming van de aarde tegen te gaan. Vaak wordt gedacht en gezegd dat we de tijd hebben tot bijvoorbeeld 2050, maar dat is een grote misvatting. De reductie moet nú reeds plaatsvinden. Plannen die pas starten in 2030 of 2040 zijn feitelijk veel te laat."
Artikel gaat verder onder de foto.
Alternatieven
Van der Meer mag dan zoveel bedenkingen hebben bij een nieuw warmtenet, maar welke alternatieven heeft hij dan? Een warmtepomp? "Een warmtepomp is alleen gunstig als je kunt garanderen dat de elektriciteit is opgewekt met groene energie. In de zomer kan dit overdag met zonnepanelen, maar in de winter leveren zonnepanelen weinig op en draaien warmtepompen grotendeels op met aardgas opgewekte stroom en slechts in geringe mate op windenergie. Hier komen de hogere milieubelasting voor de productie, de installatie en het onderhoud van de veel complexere warmtepompsystemen nog bovenop. En ook de kosten voor de eventueel benodigde verzwaring van elektrische systemen en netwerken."
"Voor oude huizen is een all-electric warmtepomp niet geschikt", meent Van der Meer. "Mijn voorkeur gaat uit naar hybride warmtepompen. Die zouden later op waterstof moeten kunnen."
Besluitvorming
Op 18 januari heeft het college van B en W besloten in te stemmen met het ontwerp Warmteprogramma. In maart buigt de raad zich erover in een politieke markt en vervolgens neemt de raad in april een besluit.
Geothermie, waterstof en biogas
Okay, dat is dus niet de oplossing, in elk geval niet de beste. Wat dan? "In theorie is geothermie de beste oplossing, maar de boringen zijn extreem duur en daardoor veelal alleen geschikt voor collectieve toepassing. De ondergrond van Hengelo schijnt niet geschikt te zijn voor geothermie. Elders in de regio zijn er wel mogelijkheden te zijn, maar de afstand naar Hengelo wordt dan snel een probleem."
En hoe zit het dan met waterstof en biogas? "Waterstof heeft zeker een grote toekomst, maar er moet nog veel gebeuren om hiermee aan de slag te kunnen. Dat het gebruik van waterstof in het Hengelose Warmteprogramma nu al wordt uitgesloten als een geschikt alternatief voor de nabije toekomst is niet terecht. Min of meer hetzelfde geldt voor biogas. Ook daar liggen er zeker kansen."
'Kleinere huizen en warmer kleden'
De grootste winst valt volgens de Hengeloër te halen uit een aanpassing van onze levensstijl: "We moeten meer isoleren, minder ruimtes verwarmen, ons warmer kleden en kleinere huizen bouwen. Daarmee helpen we de energietransitie op gang en zorgen we dat de woningnood wordt opgelost." Hij legt uit: "Zorg dat ouderen kunnen doorstromen naar kleine, eenvoudig te verwarmen woningen. Dan komen grotere woningen beschikbaar voor gezinnen en trek je de woningmarkt uit het sloop. Maak dat inwoning en woningsplitsing eenvoudiger wordt." Weduwnaar Van der Meer woont zelf alleen in een veel te groot huis en wil best verhuizen, 'maar niet naar een bejaardenflat'. "En ik ben zeker niet de enige!"
Provincie: 'Twence moet afvalverbranding afbouwen'
Lokaal Hengelo heeft vragen gesteld over de 'investeringslast' van het warmtenet en in hoeverre de belastingbetaler hiervoor op moet gaan draaien. Fractievoorzitter Glenn Dedecker: "De Twentse en Achterhoekse gemeentes zijn aandeelhouder van Twence. Enexis (dat ook participeert in de plannen, red.) heeft verschillende provincies en tal van gemeentes in die provincies als aandeelhouder en Welbions (ook participant, red.) ontvangt huurinkomsten van Hengeloërs. We kunnen dus stellen dat Hengelo samen met deze partners een investeringsbeslissing neemt met publiek kapitaal. Dit reikt dus verder dan de grenzen en de budgetten van de gemeente." Lokaal Hengelo wil daarom duidelijkheid over investeringen en opbrengsten van het al bestaande warmtenet uit 2015, over hoeveel publiek geld ingezet gaat worden voor het nieuwe warmtenet en over een vorige week unaniem aangenomen motie van Provinciale Staten van Overijssel, waarin Twence wordt opgeroepen om de afvalverbranding af te bouwen. "Het geplande Twentse warmtenet zou niet aangesloten moeten zijn op een afvalverbrandingsinstallatie", aldus Provinciale Staten.
Gerelateerd
