Zelden is het verschil tussen de reacties van de mensen op straat en de coalitiepartijen in de raad zo groot als bij het onderwerp 'schaalsprong'. Waar in de gemeenteraad iedereen inmiddels weet dat het woord verwijst naar de groei van Hengelo naar 100.000 inwoners in 2050, tonen de gezichten op straat na het horen van dat getal overwegend verbazing. "Waarom moeten we groeien? Hengelo is toch prima zo?"
Dinsdagavond was er een door de SP aangevraagde politieke markt gewijd aan het onderwerp. Het college van B en W had woordvoerders van de UT en Thales gevraagd te vertellen waarom ondernemers en onderwijs zoveel belang hebben bij meer inwoners. Welgeteld één inspreker waarschuwde Hengelo niet naast haar schoenen te gaan lopen. "Ik maak me vooral zorgen over het verwachte tempo en de druk die de woningbouw gaat leggen op de openbare ruimte", aldus bezorgde burger Henk van de Wetering.
Hoogste baas van de UT Vinod Subramaniam en Thales-directeur Job van Harmelen waren eensgezind over het belang van groei van Hengelo én de omliggende plaatsen. Subramaniam: "We hebben nu 13.000 studenten, maar willen groeien naar 20.000 studenten. Allemaal om de bedrijven die hier zitten van goed personeel te helpen voorzien." Thales is één van die bedrijven. In Hengelo heeft de multinational 2.800 werknemers. Directeur corporate communications Van Harmelen ondersteunt het verhaal van de UT-baas: "We groeien heel snel momenteel. De laatste paar jaar zijn er duizend mensen bijgekomen. Van alleenstaande starters op de arbeidsmarkt tot ouderen met ervaring. Het merendeel wil graag in Hengelo wonen, maar heeft moeite om een woning te vinden." Alleen nieuwe medewerkers met jonge kinderen die uit het buitenland komen, wonen liever in Enschede, vanwege de daar aanwezige internationale school.
Verantwoordelijk wethouders Gerrits (onder meer Ruimtelijke ordening en Wonen) en Steen (onder meer Grondzaken en Mobiliteit) vinden dat je als stad ambitie moet tonen. Ze hebben in het collegeprogramma het getal van 100.000 voor het eerst genoemd en Gerard Gerrits is duidelijk over de motieven: "Vanwege de vergrijzing krimpt de beroepsbevolking, dus je hebt mensen van buiten nodig om de voorzieningen in de benen te houden. Met de woningbouwplannen die er liggen, moeten we in 2030 al gegroeid kunnen zijn van 82.000 naar een kleine 90.000 inwoners. Sommige projecten liggen nu tijdelijk in de ijskast, maar als alles weer in beweging komt, verwacht ik dat het snel gaat. Daarbij: als je ambitie toont, krijg je ook eerder geld uit Den Haag."
Met name de SP, dat de politiek markt geagendeerd heeft, en Lokaal Hengelo verwijten het college luchtfietserij. Glenn Dedecker (LH): "Het CPB schetst voor Hengelo een groei met zo'n 1.200 inwoners de komende twaalf jaar." Hij vraagt zich wie hij moet geloven: het planbureau of de wethouders? VVD-raadslid Mitchell Boers tegen Dedecker: "U redeneert vanuit de variabelen die er nu zijn, maar die moeten we veranderen."
Boers verwijst naar Beckum, waar er plannen liggen om de komende twaalf jaar liefst 130 woningen bij te bouwen: "Die ambitie moeten we doortrekken naar Hengelo." SP-raadslid Hugo Koetsveld vindt de vergelijking mank gaan: "Beckum is juist een slecht voorbeeld. Kijk hoe lang het allemaal al geduurd heeft en wat een gedoe het oplevert. In Hengelo zal het nog veel lastiger worden."
Het College van B en W spreekt in het coalitieakkoord 2022-2026 de wens uit om te groeien naar 100.000 inwoners. Grote bedrijven als Thales en onderwijsinstellingen als UT en Saxion zien forse groei ook wel zitten, maar verschillende oppositiepartijen plaatsen vraagtekens bij wat zij 'wensdenken' noemen. Voor de Hengelose SP-fractie was het reden om het presidium te verzoeken een politieke markt over dit onderwerp te organiseren. Hengelo zit overigens nog lang niet aan 100.000 inwoners; met het huidige aantal van ruim 81.000 Hengeloërs is er nog een lange weg te gaan. In bijna 20 jaar tijd is Hengelo gegroeid met slechts 800 inwoners, zo'n 1 procent van het inwoneraantal. Almelo (1,5%) en Enschede (5%) groeiden sneller, zeggen cijfers van Kennispunt Twente.
Raadslid Han Daals deelt daarop een sneer uit naar Koetsveld, wiens partij twaalf jaar lang deel uitmaakte van de coalitie: "Geen wonder dat de SP schrikt van zoveel ambitie. Dat hebben we twaalf jaar lang niet gehad in Hengelo."
Andere partijen vliegen er niet met een gestrekt been in, maar hebben ook hun bedenkingen. Agnes Booijink (GroenLinks): "Stel, dat we de voorzieningen hiermee op peil kunnen houden, gaan we ze dan ook upgraden of blijft dat onveranderd?" Frank Peters (ProHengelo): "Het dorpse karakter maakt juist deel uit van het DNA van Hengelo. Raken we dat dan kwijt? Ik vind dat deze discussie nog wel een paar zaterdag op de hei verdient, met daarbij een paar deskundige ambtenaren en een onafhankelijke gespreksleider."
In de maart-editie van Hengeloos Peil is de schaalsprong een van de onderwerpen. Op donderdag 23 maart om 22.00 uur op het tv-kanaal van 1Twente en zondag 26 maart om 11.00 uur.
Hugo Koetsveld (SP) vindt dat UT eerst haar zaakjes op orde moet hebben, voordat de opleider een grotere broek aantrekt: "Je kunt wel zoveel studenten willen, ook buitenlandse, maar je ziet dat ze nu al moeite hebben om woonruimte te vinden." Subramaniam kopt die bal graag in: "En daarom heb ik jullie gemeentes ook nodig! Jullie kunnen zorgen voor woningen. In Hengelo, in Enschede, maar ook verder in de regio." Hij lacht: "Jullie vinden de afstand naar Amsterdam al groot, maar je bent er in anderhalf uur. In kom uit New Delhi. Daar doe je er in de spits twee uur over om tien kilometer verder te komen. Waar hebben we het hier dan over?"