Spoeddebat in Enschede: lokale politiek gaat het wéér hebben over asielzoekersopvang

Aanleiding voor het spoeddebat zijn de laatste (landelijke) ontwikkelingen op het gebied van reguliere asielzoekersopvang, het plaatsen van statushouders en de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne. Gesprekken over de verdeling van die opvangplekken (vanaf 2024) worden op regionaal niveau gevoerd. Ook van de gemeente Enschede worden aan die overlegtafels concrete kaders verwacht rond de gewenste opvangcapaciteit.

Verplicht of niet?

Op dit moment bepaalt de gemeenteraad binnen welke kaders er asielzoekersopvang op eigen grondgebied mogelijk is. Wel werkt het kabinet aan een 'spreidingswet' waarbij gemeenten (al dan niet gedwongen) wordt opgelegd om asielzoekers op te vangen. Op basis van de Wet verplaatsing bevolking mag een burgemeester of de Commissaris van de Koning nu al een opvanglocatie voor Oekraïense oorlogsvluchtelingen aanwijzen.

Daarnaast moet een gemeente elk jaar een bepaald aantal statushouders (asielzoekers met een verblijfstatus) huisvesten. De provincie houdt toezicht daarop. In Enschede worden op dit moment jaarlijks enkele honderden statushouders geplaatst. Ook is er een crisisnoodopvang met 60 bewoners op de voormalige vliegbasis ingericht en worden in gemeentelijk kantoor De Noordmolen en op de Tesinkweide in Boekelo in totaal een kleine 500 Oekraïners opgevangen.

In eigen hand

Uit eerdere debatten afgelopen jaren blijkt dat er in de gemeenteraad van Enschede niet staat te springen voor reguliere opvang van asielzoekers en zeker niet voor één grootschalige opvanglocatie van minstens 500 personen. Maar met verplichting of zelfs dwang vanuit het Rijk in het vooruitzicht (en met oog op de grote interesse van het COA in de voormalige vliegbasis) is een groot deel van de raad wel genegen om opvang 'in eigen hand' te houden.

Het liefst zagen partijen als VVD en Burgerbelangen dat de reguliere opvang zou worden gecompenseerd (en zo de druk op asielzoekerscentra in het land verlichten) door versneld meer dan het minimale aantal statushouders of Oekraïners op te vangen.

Druk op sociale huursector

Het college heeft de gevolgen van zo'n keuze in kaart gebracht. En de conclusie is dat de gevolgen groot zijn. Bij het vergroten van de opvang van Oekraïners gaat het vooral over de aanspraak op (sociale) voorzieningen. Bij het verdubbelen van het verplichte aantal statushouders, bijna vier keer meer dan in 2022, zou de sociale woningsector in de stad nog verder onder druk komen.

"Naar aanleiding van de beantwoording is voor ons al meer duidelijk geworden", stellen Burgerbelangen, PvdA, VVD, ChristenUnie en CDA. "En we zouden graag het college nu concrete kaders mee willen geven richting de regietafel (regionaal overleg, red.)." Aankomende maandag moet dat dus gebeuren.