Enschede gaat zichzelf definitief bij het kabinet aanbieden voor de opvang van 550 asielzoekers. Dat is de uitkomst van een spoeddebat, deze maandagavond. Verrassend is die uitkomst niet: de motie die tot het aanbieden van een azc-locatie oproept werd vrijdag al door de coalitiepartijen en een groot deel van de oppositie ondertekend. Het college kan nu het gesprek aan met staatssecretaris Eric van der Burg van Justitie en Veiligheid.
De vraag naar verschillende vormen van asielzoekersopvang is in Nederland de afgelopen jaren enorm gestegen, maar neemt ook de komende tijd nog toe. Zodanig, dat het kabinet zelfs timmert aan een ‘verspreidingswet’ waarin gemeenten al dan niet kunnen worden gedwongen om mee te werken. De voornaamste initiatiefnemers van het voorstel, Burgerbelangen en VVD, willen dat voor zijn. Nu staat Enschede volgens een 'eerlijke verdeling' nog aan de lat voor 550 asielzoekers. "Maar straks worden het er wel duizend of meer. Daar zitten we niet op te wachten", aldus BBE-fractieleider Barry Overink.
Het aanbod is dus vrijwillig, maar niet vrijblijvend. De motie is voorzien van 40 punten waaraan een door de staatssecretaris ondertekende overeenkomst zou moeten voldoen. Het maximumaantal opvangplekken blijft bijvoorbeeld 550 en wordt nooit hoger, de duur van de opvang is 5 jaar met een jaarlijkse verlengoptie en van het COA en/of ministerie worden investeringen in de stad of omgeving van een azc verwacht. De locatiekeuze is aan het college.
Hoewel sommige partijen, zoals D66, liever geen harde beperkingen zien voor asielzoekersopvang, steunen zij de motie. Raadslid Maschja Baas (D66) gaf in de vergadering aan dat gezien de verhoudingen in de coalitie (BBE en VVD waren tot voor kort tegen reguliere asielzoekersopvang, maar in ieder geval tegen een azc) het voorliggende voorstel al een hele stap is. Vrijwel alle partijen konden zich in de motie vinden. "We zijn de VVD en BBE dankbaar voor deze switch", aldus fractieleider Piet van Ek van de SP.
GroenLinks overwoog om tegen de motie te stemmen, omdat er een keihard maximum wordt gesteld. "Het is een mooi compromis, maar we zien ook een aantal eisen die onhaalbaar lijken", aldus fractieleider Bart Peeters Weem. Onder meer de eis dat er geen 'veiligelanders' in de asielopvang komen - dus alleen vluchtelingen - is ook volgens wethouder Arjan Kampman in strijd met artikel 1 van de Grondwet en dus waarschijnlijk niet in te willigen. Uiteindelijk zou GroenLinks verdeeld stemmen.
Alleen PVV en Forum voor Democratie twijfelden geen moment om voor de motie te stemmen. Volgens Heutink hebben BBE en met name VVD hun kiezers 'bedonderd'. "Het was niet de vraag of, maar wanneer", aldus PVV-lijsttrekker Heutink. "Het werden twee hele dagen na de verkiezingen", doelt hij op de bekendmaking van de motie, afgelopen vrijdag.
Volgens Heutink moet Enschede niet onderhandelen, maar met de vuist op tafel slaan. "En zeggen: dwing ons maar, we werken toch niet mee", aldus de PVV'er. "De vraag is of die dwangwet er nog wel komt", aldus FvD-fractieleider Morgan Brejaart. "De verhoudingen in de politiek zijn veranderd sinds de verkiezingen."
In een open brief, gericht aan de Enschedese gemeenteraad, uitten omwonenden van de luchthaven dit weekend hun zorgen. Zij vrezen een nieuw grootschalig azc en noemen de motie een voorstel 'voor de bühne'. Liever hadden zij een voorstel voor gespreide, kleinschalige opvang gezien. Bekend is dat het COA interesse heeft in de luchthaven als nieuwe locatie voor asielopvang.
Het aanbod voor 'reguliere' asielzoekersopvang in de vorm van een azc ontslaat de gemeente Enschede niet van andere asieltaken. Er zal ook een extra bijdrage geleverd moeten worden in de opvang van Oekraïense vluchtelingen. Nu worden er in gemeentelijk kantoor De Noordmolen en op de Tesinkweide in Boekelo in totaal zo'n 500 Oekraïners opgevangen. Dat zouden er volgens de laatste cijfers zo'n 900 moeten worden.
Ook heeft Enschede een verplichting bij het plaatsen van statushouders, ofwel asielzoekers met een verblijfstatus. Zij hebben recht op een eigen woning. Volgens de laatste cijfers moet Enschede dit jaar 386 statushouders huisvesten. Het ligt niet in de verwachting dat deze aantallen minder worden.
De 'noabers' zagen dit als een kans om 'gebroken beloftes' te herstellen. Daarmee doelen zij op de eerdere belofte van het college dat er geen asielopvang meer zou plaatshebben op de luchthaven na de noodopvang voor 500 personen vorig jaar. Die belofte werd met de crisisopvang van 60 asielzoekers in de voormalige vertrekhal in het najaar na besluit van de gemeenteraad verbroken.
Uiteindelijk stemden 33 raadsleden voor het aanbieden van een azc voor 500 asielzoekers. Vijf stemden tegen: PVV, FvD en twee leden van GroenLinks.
Fractieleider Barry Overink schoof vrijdag 17 maart aan bij 1Twente Vandaag om het voorstel voor asielzoekersopvang uit te leggen.