Na het aannemen van een motie, waarin Enschede zichzelf onder voorwaarden per direct aanbiedt voor asielzoekersopvang, is het college onmiddellijk aan de slag gegaan. Er is dagelijks 'intensief' contact met het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers en Rijksambtenaren over het veertig punten tellende eisenpakket waarmee de wethouder afgelopen maandag op pad is gestuurd. "Ik houd me strikt aan mijn opdracht."
Arjan Kampman, wethouder 'asielzaken', is blij dat de gemeenteraad ondanks de grote onderlinge verschillen tot een breed gedragen plan is gekomen. De inzet is een azc - en vooruitlopend daarop een noodopvang - met niet meer dan 550 bewoners. Enschede is bereid die opvangplekken op zeer korte termijn te vinden, maar wil vervolgens gedurende de opvangtermijn (5 jaar met jaarlijkse verlengoptie) door het COA en het kabinet met rust worden gelaten.
"Ik zal mij strikt aan de opdracht houden die de gemeenteraad mij heeft meegegeven", zegt Kampman. Hij doelt op de lijst met veertig voorwaarden waaraan de opvang moet voldoen. De opdracht is pas voltooid als er een handtekening van staatssecretaris Eric van der Burg van Justitie en Veiligheid onder staat. Van de 38 aanwezige raadsleden, gingen er 33 met het voorstel akkoord. Alleen de PVV en FvD (tegen asielopvang) en twee raadsleden van GroenLinks (te veel harde eisen) stemden tegen.
Hoewel de veertig voorwaarden zijn gepresenteerd als een harde eis ('take it or leave it'), tempert Kampman de verwachtingen. "Ik heb het maandag ook tegen de gemeenteraad gezegd: het is de vraag of de voorwaarde dat er geen opvang mag zijn van veiligelanders (asielzoekers uit landen die Nederland als veilig ziet, red.) in strijd is met artikel 1 van de Grondwet." Oftewel: het onderscheid maken op basis van afkomst. "Dit zal gelezen worden als: we willen zo min mogelijk overlast en hoe ga je dat beperken?"
Ook andere voorwaarden, zoals een investering in de stad door het kabinet door middel van extra geld voor jeugdzorg of extra agenten, zijn discutabel. Al is het alleen maar omdat dergelijke besluiten niet aan deze staatssecretaris zijn. De kans dat Van der Burg onder de exacte motie van afgelopen maandag zijn handtekening zet is klein.
Hoe dan ook: zodra de gesprekken met 'Den Haag' zijn afgerond, komt er een bericht aan de gemeenteraad. Die moet een definitief ja of nee zeggen. "Wat mij betreft hebben we binnen twee weken een handtekening", aldus Kampman. De tijd dringt enigszins, omdat er op korte termijn op provinciaal niveau bij het Rijk moet worden aangegeven hoeveel vaste opvangplekken er volgend jaar beschikbaar zijn. In Overijssel gaat het - op dit moment - om een verdeling van 4.000 reguliere opvangplekken.
De gesprekken over de verdeling verlopen op regionaal niveau. Formeel moeten de Twentse gemeenten voor het einde van deze maand aangeven of en voor hoeveel opvangplekken zij willen instaan. Kampman: "Dat bod zal dus zijn 550, onder de voorwaarde dat we er uit komen met het Rijk." En als de staatssecretaris toch geen handtekening zet, of de gemeenteraad gaat niet akkoord met eventuele aanpassingen in de voorwaarden? "Dan is het bod 0. En dan zullen we afwachten en waarschijnlijk vanzelf een aanwijzing (verplichting, red.) tegemoet zien."
Op dit moment telt Enschede op drie locaties een vorm van asielopvang. In de voormalige vertrekhal van Twente Airport zitten 60 asielzoekers in een (tijdelijke) crisisnoodopvang. In het gemeentelijke kantoor De Noordmolen worden ongeveer 300 vluchtelingen uit Oekraïne opgevangen en op voormalig jeugdzorgcomplex De Tesinkweide wonen tijdelijk 164 Oekraïeners.
Het Ministerie van Veiligheid en Justitie wil niet inhoudelijk reageren op de vragen van 1Twente over de aangenomen motie in Enschede. Behalve dat zij en het COA voortdurend in gesprek zijn met gemeenten over het realiseren van opvangplekken. "Over die gesprekken kunnen we geen mededelingen doen."