Energiearmoede in huurwoningen Twekkelerveld: 'Huurverlaging zou op z’n plaats zijn'

Weegschaalstraat

door Joost ter Bogt, Fabienne van Ingen en Philippe Theoden

De 56-jarige Michelle woont in een klein appartementje in de Weegschaalstraat in Twekkelerveld. Zelf vindt ze het groot genoeg, omdat ze er in haar eentje woont. “Ik woonde eerst ergens anders in de stad, maar kwam hier door mijn scheiding terecht”, vertelt ze. Omdat ze nog maar net is verhuisd, wil ze liever niet dat mensen komen kijken. Veel van haar spullen zitten nog in verhuisdozen, legt ze uit.

Zuinig

Michelle leeft van een ww-uitkering en heeft het daardoor niet breed. Haar energieverbruik is laag, omdat ze naar eigen zeggen erg zuinig is. Toen ze in haar woning kwam wonen, moest ze een nieuw contract afsluiten. Op dat moment waren de energieprijzen al erg hoog, maar door haar lage verbruik kwam haar termijnbedrag voor gas en elektriciteit uit op 166 euro. Een meevaller.

Dikker glas

Haar hele woning is voorzien van dubbelglas en kieren zijn er nagenoeg niet, waardoor ze geen last heeft van tocht in haar huis, vertelt ze. “Toen ik hier net kwam wonen, kwam er een glaszetbedrijf langs. Medewerkers van dat bedrijf kwamen kijken of er nog dikker en beter glas in mijn huis kon worden gezet. Ze waren gestuurd door de woningbouwcorporatie.”

Kieren en natte ramen

Iets verderop in de wijk woont Simone. Tijdens de interviewafspraak regent het buiten, maar op de eerste verdieping van haar woning brandt licht. Simone woont samen met haar zoontje in een appartement met twee slaapkamers, een klein keukentje en een woonkamertje.

Qua grootte is haar huis vergelijkbaar met dat van Michelle. Ze is er zeventien jaar geleden komen wonen. Haar variabele energierekening verschilt enorm van die van Michelle. 400 euro moet ze er sinds dit jaar voor neertellen.

“Als ik in de ochtend wakker word en naar de woonkamer ga, zijn de ramen altijd helemaal nat”, laat ze zien terwijl ze een rondleiding geeft door haar huis. In haar badkamer is door het vocht schimmel ontstaan en de verf op veel van haar kozijnen is afgebladderd door nattigheid van de ramen.

16 graden

Ze vertelt dat ze nu nog net rond kan komen. Dat lukt door de 190 euro korting van de overheid op de energierekening in november en december én door de thermostaat niet hoger dan 16 graden te zetten. “Maar ik maak me erg zorgen over volgend jaar, als die korting er niet meer is. Ik houd m’n hart vast. Zelfs met het prijsplafond.”

Dikke gordijnen

Simone vertelt dat ze bij haar woningbouwcorporatie heeft aangeklopt met de vraag of ze dubbelglas kan krijgen in haar huis, omdat in alle ramen nog enkel glas zit. Ze vertelt dat de corporatie haar mailde dat dat geen mogelijkheid was. Het advies van de corporatie: dikkere gordijnen. “Maar daar heb ik zelf echt geen geld voor”, legt Simone uit.

Extra geld

Sinds de energiecrisis, ontstaan door de opleving van de economie na corona en de oorlog in Oekraïne, zijn door de overheid maatregelen genomen om mensen te helpen hun energierekening te betalen.

De belasting op energie is verlaagd, mensen die leven van 120 procent van het sociaal minimum of minder hebben 1300 euro energietoeslag gekregen én iedere Nederlander ontvangt in november en december 190 euro korting op de energierekening.

Daar komt nog bij dat vanaf januari 2023 een maximumprijs gaat gelden voor energie, het zogenoemde prijsplafond. Maar hoe zit het met mensen die ondanks deze maatregelen nog steeds moeite hebben met hun rekening, zoals Simone? Mogen zij iets verwachten van hun corporatie?

Verplichte afspraken

Strikt genomen hebben corporaties geen plicht om energiearmoede tegen te gaan. Ze zijn alleen verplicht zich aan afspraken over verduurzaming van hun woningbezit te houden, zegt Peter Boelhouwer. Hij is hoogleraar Housing Systems aan de TU Delft.

Relatief slecht geïsoleerde woningen met energielabels E, F en G mogen nog tot 2030 verhuurd worden, legt hij uit. Die regel geldt voor particuliere verhuur van woningen, maar ook voor sociale huurwoningen van corporaties. “De corporaties lopen wel voorop in verduurzaming, moet ik erbij zeggen.”

Enorme klus voor corporaties

Maar Boelhouwer ziet ook de moeilijkheden waar corporaties tegenaan lopen. Alle huizen verduurzamen is een enorme klus en het kost veel geld. George de Kam, emeritus hoogleraar Volkshuisvesting, sluit zich daarbij aan.

“Het geld dat corporaties uitgeven, kan bijvoorbeeld niet naar nieuwbouw”, zegt hij. Zo snijdt het ene probleem het andere. In Nederland is namelijk ook een schrijnend tekort aan woningen.

Tijdelijke huurverlaging

Boelhouwer vindt dat corporaties daarom, gezien het feit dat verduurzaming van al hun woningen nog lang kan duren, meer zouden moeten doen voor de mensen die in de slechtste woningen leven.

“Een tijdelijke huurverlaging voor de mensen in die huizen is dan bijvoorbeeld iets dat de corporaties wél zouden kunnen doen op korte termijn. Dat mag je op moreel-ethisch gebied wel verwachten zou ik zeggen, omdat ze de taak hebben te zorgen voor betaalbare woningen.” De Kam sluit zich daarbij aan.

Geen plannen

De Woonplaats, Ons Huis en Domijn, die drie woningbouwcorporaties in Enschede, laten weten geen plannen te hebben voor een (tijdelijke) huurverlaging.

De drie corporaties wijzen voor het oplossen van energiearmoede naar de overheid. “De energieprijzen stijgen voor iedereen. Daar hebben wij als woningcorporaties geen invloed op. Wij hebben hier zorgen over, maar kunnen dit niet oplossen”, laten ze in een schriftelijke reactie weten.

Snellere verduurzaming

De corporaties geven aan te verwachten dat de verduurzaming van woningen de komende tijd sneller zal gaan dan eerder, door afschaffing van de verhuurdersheffing. Dat is een belasting die corporaties moeten betalen, die per 2023 verdwijnt. Hierdoor houden de corporaties meer geld over.

“Alle huurwoningen in Enschede verduurzamen is een grote opgave. De komende jaren zijn we hier nog mee bezig. De woningen met een energielabel E, F en G hebben hierbij onze prioriteit.”

Zorgen

Michelle en Simone laten de toekomst op zich afkomen en proberen zich daarbij zo min mogelijk zorgen te maken. “Ik moet toch gewoon ergens wonen, ook als ik het allemaal niet meer betalen kan”, besluit Michelle.

(Verantwoording: De namen van Simone en Michelle zijn gefingeerd. De daadwerkelijke namen zijn bekend bij de redactie.)