Hengelose audioloog over tinnitus: 'Vroeger keken we naar het oor, nu naar de hersenen'

Bewustwording

De Week van het Oorsuizen mikt op twee groepen mensen: mensen met oorsuizen en mensen zonder. Van Hengel: "Aan mensen mét klachten willen we duidelijk maken dat er steeds meer behandelmogelijkheden zijn en mensen die het niet hebben willen we laten weten hoeveel mensen er last van hebben. En hoe ze daarmee om kunnen gaan. Bewustwording, zeg maar."

Peter van Hengel is klinisch fysicus en als audioloog verbonden aan Audiologisch Centrum Pento in Hengelo. "We weten steeds meer van tinnitus, maar nog lang niet alles." Hij is behalve deskundig, ook ervaringsdeskundig: "Ik heb zelf sinds een jaar of vijf tinnitus als gevolg van gehoorverlies in mijn jonge jaren. De laatste jaren werd dat erger. Toen ik jong was, was er niet veel aandacht voor de gevaren van lawaai. Ik ging naar concerten, ik stak vuurwerk af en daarbij is er ook wel enige genetische aanleg. Toen dat allemaal duidelijk werd, bleek ik met een gehoorapparaat heel goed geholpen. Een bijkomend voordeel van het feit dat ik tinnitus heb, is dat ik er in gesprekken met patiënten goed op kan aansluiten. Ik vertel het overigens lang niet altijd."

Vragenlijst

Is de ernst van de tinnitus te meten? Van Hengel: "We kunnen aan de hand van een vragenlijst in kaart brengen hoeveel last iemand heeft. En op welk vlak dit het meeste effect heeft. Heeft iemand bijvoorbeeld het meeste last bij het in slaap vallen, ontspannen, concentreren of bij het verstaan van anderen? Hoeveel last je ervan hebt, dat is geen exact gegeven. Dit maakt het om verschillende mensen met klachten met elkaar te vergelijken." Van Hengel werkt als audioloog in de Twentse vestiging van de in Noordoost-Nederland opererende organisatie Pento. Hij verzorgt er al jaren informatiebijeenkomsten voor cliënten en hij heeft al honderden patiënten mogen adviseren en begeleiden.

Misverstand

Er zijn Nederlanders die er veel last van hebben. Van Hengel: "15% van de mensen heeft er last van en 1 à 2% wordt in het dagelijks leven echt gehinderd door de tinnitus. Bij sommige mensen gaat dat zover dat ze het leven niet meer zien zitten. Ik heb hier in de praktijk nog nooit mee te maken gehad, maar het geeft wel aan hoe ernstig de klachten kunnen zijn."

Wat is het meest gehoorde misverstand over tinnitus? "Dat er niets aan te doen zou zijn. We kunnen tinnitus niet genezen, maar er is heel veel mogelijk om de last te verminderen. Daarbij is het wel echt een kwestie van maatwerk; wat werkt er bij iemand? Soms is het een kwestie van meerdere vormen van hulp uitproberen of combineren."

Gehoorbeschadiging

Een ander hardnekkig misverstand is dat tinnitus altijd veroorzaakt wordt door een gehoorbeschadiging: "Gehoorverlies kan een rol spelen, maar dat hoeft niet. Er zijn namelijk ook mensen zonder meetbaar gehoorverlies die tinnitus hebben. Het meest waarschijnlijk is dat er bij mensen die last hebben van tinnitus iets misgaat in de filtering van geluiden en welke signalen aandacht krijgen."

Hersenonderzoek

In het onderzoek anno 2023 ligt de focus daarom steeds meer op hersenonderzoek, waar de deskundigen vroeger sneller naar het oor zelf keken. Van Hengel: "We zijn er inmiddels wel echter dat het vrijwel altijd fout gaat bij de verwerking van het geluid in de hersenen. Dit levert elk jaar weer nieuwe inzichten op. Daarnaast is er bij de revalidatie steeds meer aandacht voor behandelmethodes, zoals cognitieve gedragstherapie en vormen van gehoorondersteuning."

Er wordt veel onderzoek gedaan naar mogelijkheden om tinnitus echt te genezen. "Maar hoe meer we te weten komen, hoe duidelijker het wordt dat het een hele complexe aandoening is. En misschien zijn er wel verschillende vormen van tinnitus, die verschillend behandeld moeten worden."

EenVandaag toonde vorig jaar februari een reportage over dit onderwerp: