Enschedese zette met medestudenten lesmethode voor Oekraïense kinderen op
Scheveningen. Het is een iconisch voorbeeld van de manier waarop taalklank volkeren van elkaar scheidt. Tijdens de Tweede Wereldoorlog scheidden verzetsmensen er kaf van koren mee. De gemiddelde Duitser viel genadeloos door de mand. Maar typisch Nederlandse klanken zijn knap lastig als je de taal graag goed wilt leren spreken. Niké Brouwer, Enschedese en logopedie-student aan Hogeschool Windesheim, zette met medeleerlingen een lesprogramma op voor gevluchte Oekraïense kinderen.
Voor Oekraïeners zit het venijn ‘m bijvoorbeeld oe-, ui-, au- en ie-klanken, vertelt Brouwer in 1Twente Vandaag. Dat geldt overigens voor veel niet-Nederlandstaligen. Vraag de gemiddelde Duitser, Fransman of Amerikaan die klanken uit te spreken; voor hen tongbrekers van de eerste orde. Net als het verschil tussen een korte en een lange a of e. Of een d, b of p.
Bilibaal, dentaal of toch nasaal?
Bij kinderen - en de meeste volwassenen ook, laten we eerlijk zijn - hoe je niet aan te komen met labiaal, bilabiaal, oraal, nasaal, dentaal of palataal om uit te leggen hoe (en waar) je een specifieke taalklank maakt. Dat is voor de experts, zoals Brouwer, en taalstudenten die zich voorbereiden op een carrière als leerkracht. Handig als je spraakklank wilt doorgronden, want alleen dan kun je het ook uitleggen.
Taalbeheersing en meedoen
Iedereen die weleens in het buitenland verkeert of met niet-Nederlanders in contact is, weet het: hoe vloeiender je een taal spreekt, des te makkelijker is het om contact te maken. Voor mensen die willen aanhaken bij een nieuwe cultuur, is het dus vet handig om de taal goed te leren spreken. Zeker voor kinderen die allicht nog een heel leven op een nieuwe plek voor zich hebben.
‘Het zat ‘m in contact’
De door Brouwer en haar mede-studenten ontwikkelde methode is speels van opzet. Dat is bewust. “We dachten aanvankelijk dat we iets aan de klanklessen toe zouden kunnen voegen, maar die zaten best goed in elkaar.” Probleem was de drukte in de klas. “Oekraïense kinderen haakten af en gingen met elkaar praten. Het zat ‘m meer in het stukje contact.”
Het leidde tot het idee van een nieuw lesboek met interactieve opdrachten. “Als aanvullende methode om in te kunnen zetten op zo’n drukke dag.”
Bewegen en leren volgens Scherder
Een voorbeeld. Plaatjes met een eenvoudige tekst, uiteraard tjokvol tongbrekers. Een bal met uitgeschreven klanken erop. Twee groepjes, die tegen elkaar strijden. Een timer. Leerkracht gooit bal naar voorste kind, kind spreekt de klank uit, gooit bal terug als dat goed is uitgesproken. Dan is het volgende rijtje aan de beurt.
Hoe effectief de nieuwe methode is, moet nog blijken. Er is getest op een school in Harderwijk met louter Oekraïense kinderen, maar het is nog te vers om daar veel over te kunnen zeggen. Maar de combinatie tussen leren en bewegen, is goud. Dat stelde onlangs hersenprofessor Erik Scherder nog.
