Enorme stijging kosten nieuw zwembad in Enschede: 30 miljoen nodig voor vervanging Aquadrome

De opvallende mededeling van het college staat in een brief aan raadsleden, die afgelopen week vlak voor het ingaan van het meireces is verstuurd. De aanbesteding van het nieuwe zwembad is aanbeland in de laatste fase, dus is er na maanden van onzekerheid eindelijk meer duidelijkheid over de verwachte bouwkosten. Gezien de huidige inflatie en rentestijgingen was al rekening gehouden met een forse overschrijding van het budget van 18,2 miljoen euro. Het gaat uiteindelijk om (netto) 7 miljoen euro.

Sportaal kan zelf niet lenen

Het huidige zwemparadijs Aquadrome, inclusief sport- en instructiebad, zit aan het einde van zijn Latijn. Daarom vond de gemeenteraad jaren geleden al dat er een nieuw zwembad moet komen op Het Diekman. Medio 2021 is er groen licht gegeven voor de bouw van een nieuw zwembad, bestaande uit een wedstrijdbad (8 banen x 25 meter) en een instructiebad (5 banen x 25 meter). Zonder recreatiefunctie dus. Het Aquadrome gaat tegen de vlakte.

De gemeenteraad verleende Sportaal een garantstelling van 17 miljoen euro. De rest (1,2 miljoen) zou het verzelfstandigde sportbedrijf van de gemeente zelf inleggen. In de loop van vorig jaar werd echter steeds meer duidelijk dat het budget door gestegen bouw- en materiaalkosten niet genoeg is. Door een verviervoudiging van de rentekosten zouden de jaarlijkse exploitatiekosten ook fors stijgen. Bovendien bleek dat Sportaal door haar penibele financiële situatie helemaal geen lening kan afsluiten bij de Bank Nederlandse Gemeenten.

Geen andere optie

Er is volgens het college maar één serieuze oplossing: de gemeente moet de bouw van het nieuwe zwembad in eigen handen nemen. Dat zal gebeuren via het Vastgoedbedrijf Enschede, dat al eigenaar is van alle andere sportcomplexen en -accommodaties in de stad. Dat betekent dat de lopende aanbesteding door Sportaal wordt overgedragen aan de gemeente en dat het sportbedrijf uiteindelijk huurder zal worden van het nieuwe Diekmanbad.

Andere scenario's die zijn bekeken voor de financiering van het zwembad zijn het verstrekken van een lening (in plaats van garantstelling) of een eenmalige geldstorting in de kas van Sportaal, zodat het sportbedrijf wél genoeg financiële armslag heeft om een lening bij de bank af te sluiten. Omdat bij een gemeentelijke investering een lagere rente geldt, zijn de jaarlijkse exploitatiekosten in die variant een stuk lager.

Bouwkosten miljoenen hoger

Een directe investering van de gemeente dus. Die zal wel moeten plaatshebben volgens de huidige marktsituatie. De daadwerkelijke bouwkosten zijn gestegen met 3,3 miljoen euro, maar met de inrichting van de buitenruimte, de aankoop van de grond onder het zwembad van Sportaal en duurzaamheidsmaatregelen komt daar nog eens 4,1 miljoen bij.

Lees verder onder de afbeelding

Al met al (BTW-kosten meegerekend) moet er uiteindelijk een bedrag van 30,2 miljoen euro worden opgehoest. Een deel daarvan wordt betaald door Sportaal en daarnaast verwacht de gemeente dat de belastingbijdrage via een landelijk fonds wordt gecompenseerd. Er blijft een netto-investering van ruim 24 miljoen euro over.

Jaarlijkse kosten

Ondanks de fors hogere bouwkosten, blijft de stijging van de jaarlijkse bijdrage beperkt. Doordat de rentelasten van de gemeente Enschede stukken lager zijn dan een (formeel gezien) marktpartij als Sportaal, zal de stijging van de jaarlijkse exploitatiekosten 'meevallen'. Eind vorig jaar werd nog verwacht dat er jaarlijks een half miljoen extra moet worden uitgegeven om het zwembad in de benen te houden, onder meer door rentelasten en energiekosten.

Nu blijven de jaarlijkse extra kosten volgens het college beperkt tot 362.000 euro. Daarvoor is in de gemeentebegroting nog geen dekking gevonden, maar gezien de tijdsdruk (o.a. bouwplanning en stijgende kosten) wil het college daar niet op wachten en vraagt zij de gemeenteraad om toestemming.

Vertraging

Duidelijk is dat de bouw van het nieuwe zwembad op Het Diekman in ieder geval vertraging oploopt. Eerder werd nog uitgegaan van oplevering eind 2024, maar nu zal dat ergens in de eerste helft van 2025 worden. Het aanbestedingsproces is bijna afgerond. Onder voorbehoud is de opdracht gegund aan twee partijen, één voor het bouwkundige deel en één voor de installaties in het zwembad.

'Niet bouwen is geen optie'

Al met al is het raadsvoorstel voor de bouw van het nieuwe zwembad omgeven met risico's, waardoor het niet met zekerheid te zeggen is dat er op (korte) termijn geen extra geld nodig is om alle eindjes aan elkaar te knopen. Zo moet er over de eigen bijdrage van Sportaal mogelijk nog belasting worden betaald en is het niet zeker of de gemeente alle belastingkosten daadwerkelijk vanuit een landelijk fonds vergoed krijgt.

Toch is er volgens het college geen andere optie. Als er niet op korte termijn wordt begonnen met de bouw van een nieuw zwembad wordt Aquadrome gesloten omdat het niet meer aan de veiligheidseisen voldoet. Verdere versobering van de bouw van het nieuwe zwembad is niet mogelijk, omdat het dan niet meer aan de minimale eisen voldoet. Het langer openhouden van Aquadrome kan wel, maar vraagt een investering van 5 miljoen euro met blijvend hoge energiekosten. Over tien jaar zal er dan alsnog een nieuw zwembad gebouwd moeten worden. Het college vindt dat te risicovol.