Eerste aflevering 1Twente-podcast 'Achter Hengelo': De vergeten staking van 1943
1Twente komt met een nieuwe podcast-serie met daarin de verhalen achter het Hengelose nieuws. De eerste aflevering van 'Achter Hengelo' staat in het teken van de April-meistakingen van 1943. De neergeslagen opstand, die bij Stork in Hengelo begon, werd een kantelpunt in het verzet tegen de Duitse bezetter. Marco Krijnsen, regiohistoricus en voorzitter van Stichting Storkiaan, neemt de luisteraar mee langs de plekken van deze vergeten opstand.
Opstand
Het is donderdag 29 april 1943. De middagpauze van de Stork-arbeiders in Hengelo is net voorbij. Normaal gesproken zouden ze weer teruggaan naar hun machines, maar dit keer is het anders. Steeds meer wordt de druk gevoeld dat collega’s mogelijk naar Duitsland moeten om te werken voor de Duitsers. Vandaag is dat voor 300.000 Nederlandse militairen werkelijkheid geworden; zij moeten als krijgsgevangene naar Duitsland. Voor de werknemers van Stork is de maat nu echt vol: zij leggen het werk neer.
Tjitte Roorda
Tjitte Roorda was één van de aanstichters van de staking. Hij was al ver voor de staking bezig om mensen aan te sporen om in verzet te gaan. Toen bekend werd gemaakt dat alle krijgsgevangenen zich moesten melden voor de Arbeitseinsatz, kwam Roorda in opstand. “Hij is langs de verschillende afdelingen van Stork gefietst en heeft de boel verder opgestookt”, zegt Krijnsen. De werknemers van de fabriek gingen staken.
Fragment: hoe Roorda zijn collega's aan het staken kreeg
Femy Efftink
Stork-telefoniste Femy Efftink was een belangrijk radertje in het geheel. Zij belde iedereen in haar grote netwerk met de boodschap dat Stork-werknemers het werk neerlegden. “Zij is ontzettend belangrijk geweest voor de omvang van de staking.” Van de melkboeren in Groningen tot de mijnwerkers in Limburg; ruim 500.000 mensen deden mee.
Fragment: de telefoontjes van Femy Efftink leidden tot het grootste massale protest in bezet Europa.
Frits Loep
De Duitsers kregen lucht van de staking en traden hard op. In heel Nederland werden stakers én willekeurige mensen door de Duitsers vermoord. Eén van hen was ingenieur Frits Loep. De Hengeloër werkte als leidinggevende bij Stork en werd door de Duitsers opgepakt. Loep deed niet mee met de opstand, maar werd toch gefusilleerd: “Op 4 mei is hij meegenomen uit het Hengelose politiebureau aan de Marskant en werd hij buiten Hengelo geëxecuteerd. Helaas is zijn lichaam nooit teruggevonden.”
Fragment: Loep was één van de willekeurige slachtoffers.
De vergeten staking
De eerste aflevering van de podcast Anders Hengelo is nu te beluisteren via onze website en via Spotify.
Gerelateerd
