Enschede maakt in roerig jaar miljoenen winst, ondanks crises en inflatie (en dat is niet direct goed nieuws)

Het college kwalificeert 2022 als overgangsjaar. De coronamaatregelen namen af, 'maar door de oorlog in Oekraïne kregen we te maken met een toestroom van vluchtelingen, een ongekende energiecrisis en torenhoge inflatie'. Normaal gesproken is het positief als een gemeente winst maakt. Het betekent dat er meer geld is binnengekomen, dan dat er is uitgegeven. Maar als die uitgaven niet gedaan kúnnen worden door een gebrek aan personeel of grondstoffen, dan blijft het geld onbedoeld in eigen zak. En in sommige gevallen kleven er nadelige gevolgen aan plannen die niet - of niet op tijd - uitgevoerd worden.

Beperkingen

'We hebben de voorgenomen activiteiten voor 80 tot 90 procent goed kunnen uitvoeren', stelt het college in de jaarrekening van 2022. 'Gebrek aan personeel bij ons en bij bijvoorbeeld zorgaanbieders en aannemers, grondstoffen en op onderdelen ook geld en beperkingen in regelgeving hebben er toe geleid dat we niet alles hebben kunnen doen (met de snelheid) zoals begroot.' Het betekent volgens het college 'vooral dat we niet onze maatschappelijke resultaten hebben kunnen boeken die we wilden. En de verwachting is dat deze beperkingen ook de komende jaren nog een rol zullen spelen.'

Wat voorbeelden? Door niet-ingevulde vacatures is er 600.000 euro 'over' bij handhaving, maar dat houdt wel in dat het toezicht van omgerekend zo'n tien boa's niet is uitgevoerd. Er is voor vele miljoenen niet geïnvesteerd in bouwplannen: het nieuwe bedrijventerrein op de oostkrans van de Usseler Es heeft vertraging opgelopen en de bouw van 90 woningen in de Spoorzone is zelfs tot nader order uitgesteld. Er is dus ook geen opbrengst uit grondverkoop. De investering in de verhuizing van de bibliotheek naar het Wilminktheater heeft ook niet plaatsgehad. Sterker: de aanbesteding moest opnieuw en pakt door gestegen kosten waarschijnlijk veel hoger uit.

Uitstel van betaling

Andere belangrijke meevallers van de gemeente zijn vooral incidenteel. Het gaat dus om een eenmalig positief financieel resultaat. Dit is vooral terug te zien in een aantal rijksbijdragen die de gemeente kreeg om de gevolgen van de coronamaatregelen te dempen. Mede omdat de maatregelen in 2022 vrij snel werden afgeschaald, is veel van deze gelden niet gebruikt en dus een extra aanvulling op de gemeentekas.

Dat geldt overigens niet voor alle eenmalige meevallers. Ontvangen bedragen voor de opvang van Oekraïense vluchtelingen (2,4 miljoen) en energietoeslag (6,2 miljoen) zijn geoormerkt en moeten worden overgeheveld naar volgend jaar. Ook andere begrote uitgaven die in 2022 niet plaatshadden schuiven een jaar door. In feite betekent een deel van de 'winst' dus slechts uitstel van uitvoering en betaling.

Niet sparen, maar vasthouden

Het is dus daarom ook dat het college voorstelt om het positieve jaarresultaat van 2022, een winst van 6,9 miljoen euro, niet in de algemene reserve (spaarpot) van de gemeente te stoppen voor leuke extraatjes. Lekker geld uitgeven is er dus niet bij. De komende jaren blijft het college investeren in de stad. "Dat geldt ook voor het op peil houden van voorzieningen om daarmee als stad aantrekkelijk te blijven", aldus wethouder Financiën Marc Teutelink.

"Dat betekent dat we moeten blijven focussen op een meerjarige balans in de begroting." Dat wordt met name vanaf 2026 een behoorlijke uitdaging. Tot nu toe is er door het Rijk nog geen oplossing aangedragen voor een behoorlijke bezuiniging op het Gemeentefonds, de belangrijkste inkomstenbron van gemeenten. Als die oplossing er niet komt dreigt er over vier jaar een groot tekort.