Aquadrama: bouw nieuw zwembad in Enschede van tafel geveegd, motie van afkeuring tegen college

Lang verhaal kort: omdat het gemeentelijke sportbedrijf vanwege haar wankele financiële positie niet in staat is om een lening af te sluiten, wil het college de bouw van een nieuw zwembad op Het Diekman overnemen. Maar de situatie is nogal veranderd ten opzichte van de zomer van 2021, toen de raad instemde met een garantstelling aan Sportaal. Het sportbedrijf zei toen 18,2 miljoen (netto) nodig te hebben voor de bouw, maar inmiddels blijkt er door de veranderde constructie en gestegen bouwkosten een investering van minstens 30 miljoen (bruto) nodig.

Voorstel zonder dekking

In een raadsvoorstel stelt het college voor om het gemeentelijke vastgoedbedrijf het bouwplan te laten ontwikkelen. Zo hoeft er alleen een financiële oplossing te worden gevonden voor de jaarlijkse exploitatiebijdrage van de gemeente. Die wordt minstens 362.000 euro hoger dan in de huidige situatie met Aquadrome en Het Slagman. Die baden worden na de bouw bad overigens gesloopt.

Wat de oppositiepartijen steekt is dat het college geen financiële dekking aandraagt voor deze (veertig jaar lang) 362.000 euro. En dat is tegen de eigen regels in: wie een gat slaat in de begroting, moet deze ook oplossen. Het college belooft daarvoor de komende maanden een oplossing te zoeken, aangezien het ‘tekort’ zich pas in 2025 voor het eerst voordoet.

Oppositiepartijen willen juist nu duidelijkheid over waar het college denkt te gaan bezuinigen, om niet voor verrassingen te komen te staan. “Als wij met zo’n voorstel zouden komen, zonder dekking, zouden we worden weggelachen”, aldus Linda Wissink van Volt.

Geen recreatie

Het is de belangrijkste reden waarom alle oppositiepartijen maandagavond besloten om tegen het raadsvoorstel te stemmen. Maar ook andere sentimenten, zoals het ontbreken van recreatiemogelijkheden, spelen nog een rol. Met name de PVV en het CDA, maar ook GroenLinks, hebben zich altijd verbaasd over het verdwijnen van het recreatiebad.

Een investering die kan oplopen tot 32 miljoen euro voor twee rechttoe rechtaan zwembaden (instructiebad en sportbad) vinden zij simpelweg te veel geld. SP-raadslid Piet van Ek: “In Haaksbergen wordt voor de vervanging van De Wilder gesproken over 21 miljoen euro voor een subtropisch bad. Onvoorstelbaar. Worden er hier gouden leidingen of kranen aangelegd?”

De coalitiepartijen gaven vorige week in de commissievergadering al aan dat zij weliswaar niet gelukkig zijn met de toegenomen bouwkosten - in een eerlijke vergelijking al met al 4 miljoen extra, exclusief ruim 2 miljoen grondaankoop en 1 miljoen opknappen van de buitenruimte - en wat dat voor de gemeente betekent, maar dat zij zich gedwongen voelen om met het voorstel in te stemmen. Anders, zo klinkt het, is er helemaal geen nieuw bad.

Vakantie van coalitieleden

Hoe dan ook: sportwethouder Niels van den Berg slaagt er deze maandag dus niet in om de handen op elkaar te krijgen voor zijn zwembadvoorstel. Extra pijnlijk is het feit dat er een meerderheid voor de oppositiepartijen kon ontstaan, omdat er uitgerekend drie coalitieleden van zijn ‘eigen’ Burgerbelangen Enschede afwezig waren, onder meer vanwege vakantie. En omdat de coalitie een minimale meerderheid heeft, kwamen de voor-stemmers met de steun van BBE, VVD, PvdA en ChristenUnie één zetel tekort. Dat wreef PVV-fractieleider Hidde Heutink er in: "Ik vraag mij af, aangezien 30 procent van de fractie afwezig is bij de stemming: wil BBE dit zwembad wel?"

Het college moet nu een belofte in de aanbestedingsprocedure, die deze maandag afloopt, breken. Het nieuwe zwembad is gegund aan twee aannemers (één voor de bouw, één voor de installaties) onder de voorwaarde dat de gemeenteraad instemt met het voorstel. Nu dat niet is gebeurd, moet de hele aanbestedingsprocedure opnieuw of er moet een alternatief worden gezocht.

Hoe nu verder?

En dat alternatief is er dus niet, volgens het college, omdat de bouwkundige staat van Aquadrome te wensen overlaat. Met name de koepel van het recreatiebad vormt een probleem. Er zal minstens 5 miljoen euro geïnvesteerd moeten worden in een renovatie, om de levensduur met tien jaar te verlengen. “Ik ben bang dat we als stad in de toekomst zonder zwembad overblijven”, sprak Henri de Roode (ChristenUnie) tijdens het debat zijn zorg uit. Een reden voor hem om toch voor het voorstel te stemmen. "In alleen kritiek kan je niet zwemmen", aldus VVD-raadslid Malkis Jajan, die zijn collega's nog voorhield dat er op een later moment nog een recreatiebad kan worden aangebouwd.

Over het zwemwater in Enschede is veel te doen. Het Slagman in Enschede-Noord kan nog open blijven tot minstens 2027. In Glanerbrug loopt nog een haalbaarheidsonderzoek naar de renovatie en heropening van het in 2017 vanwege bezuinigingen gesloten Zwembad De Brug. Dat onderzoek is bijna afgerond, maar in de wandelgangen klinken al geluiden dat het in het coalitieakkoord opgenomen budget van 2,2 miljoen euro bij lange na niet genoeg is.

En dan is er nog de onzekerheid rond Sportaal. In het voorstel van het zwembad zat een 'reddingsboei' voor het noodlijdende sportbedrijf verwerkt. Door de grondaankoop onder het zwembad zou, volgens het college, Sportaal genoeg financiële armslag moeten krijgen om zelf leningen af te kunnen sluiten. Die leningen zijn keihard nodig om noodzakelijke investeringen te kunnen blijven doen, zoals het vervangen van sportvloeren in sporthallen en het vervangen van kunstgrasvelden. Ook daar zal, los van de toekomst van de zwembaden, een oplossing voor gevonden moeten worden.

'Dit was niet fraai"

"Een krachtige bijdrage", reageerde wethouder toen hij de kritiek vanuit een groot deel van de gemeenteraad had aangehoord. "Een eenvoudig besluit is het niet", refereerde hij aan het ontbreken van een dekking voor de jaarlijkse exploitatiebijdrage. "Het is niet fraai en zo doen we het hier niet", ging de wethouder verder. Hij belooft het een volgende keer anders te doen. "Ik besef me dat we dit zo niet hadden moeten doen."

Van den Berg bestrijdt de gedachten vanuit de raad dat het college 'te laat' is geweest met het voorbereiden van een goed zwembadvoorstel, omdat er volgens hem keihard is gewerkt. Het mocht niet baten. De oppositiepartijen namen met hun minimale meerderheid een door de PVV ingediende motie van afkeuring aan tegen het college van B&W. Ze keuren daarin het beleid. Het wordt het college kwalijk genomen dat zij - ondanks dat er maandenlang tekenen waren dat de bouw van het zwembad duurder zou uitpakken - een voorstel zonder financiële dekking aan de raad heeft aangeboden.