Twents netwerk van deelscooters? Verplichte vergunning in Enschede en Hengelo is de eerste stap
Nog maar twee aanbieders van elektrische deelscooters of deelfietsen: dat is wat de gemeente Enschede voor ogen heeft. Met de invoering van een vergunningplicht voor deze deelvoertuigen wil het college met behulp van een eisenpakket een 'verrommeling' van her en der geparkeerde fietsen of scooters in het straatbeeld voorkomen. Maar misschien nog belangrijker: de invoering van de vergunningplicht, waarin Enschede samen met Hengelo optrekt, wordt gezien als de eerste stap naar een Twents netwerk van deelvervoer.
De opkomst van deelvervoer heeft de afgelopen jaren een vlucht genomen. Vooral op het gebied van elektrische scooters en e-bikes is het een komen en gaan van aanbieders. En dat heeft wat nadelige bijeffecten gehad: zowel in Enschede als Hengelo regende het enige tijd klachten over het grote aantal tweewielers dat soms op de gekste plekken geparkeerd stond.
Minimaal 150 fietsen of scooters
Inmiddels zijn er in Enschede en Hengelo nog twee deelvervoerders actief met elektrische scooters (Felyx en Check) en is er met Bolt in feite nog maar één aanbieder van elektrische fietsen over. GoSharing en Dott hebben eieren voor hun geld gekozen en hun voertuigen teruggehaald. Met allerlei maatregelen, zoals verplichte parkeervakken en de intrede van mobiliteitshubs, wordt geprobeerd parkeeroverlast zo veel mogelijk te beperken.
Je zou dus kunnen stellen dat het 'open-marktmodel' uiteindelijk zijn eigen problemen oplost. Toch willen de twee grootste Twentse gemeenten regels opleggen aan deelvervoerders. En dat gaat gebeuren met een nieuwe vergunning. Er komen er twee voor het aanbieden van (elektrische) fietsen en twee voor elektrische scooters.
In de vergunning komen allerlei eisen te staan. In Enschede moet een vergunninghouder bijvoorbeeld minimaal 150 en maximaal 300 voertuigen in de omloop hebben, waarvan te allen tijde minstens 90 procent beschikbaar is. Uitbreiding van het arsenaal (met 50 voertuigen) kan alleen als met gebruikscijfers wordt aangetoond dat daar daadwerkelijk behoefte aan is.
'Three strikes you're out'
Verder krijgen deelvervoerders via de vergunning de verplichting opgelegd om de parkeerproblematiek aan te pakken. Gebruikers van deelfietsen en deelscooters moeten na de rit bijvoorbeeld een foto maken van het geparkeerde voertuig. Er geldt een 'three strikes you're out'-principe: bij de eerste overtreding volgt een waarschuwing, bij de tweede een boete en bij de derde verwijdering van de app.
Als de gemeenteraden van Enschede en Hengelo akkoord zijn met de regels, worden deze ter inzage gelegd. Iedere inwoner mag een zienswijze indienen. Daarna volgt er een openbare inschrijving, zodat er naar verwachting in maart 2024 maximaal vier nieuwe aanbieders zijn gekozen voor deelfietsen en deelscooters. De vergunning loopt in december 2028 af, omdat deelvervoer het mogelijk is dat deelvervoer dan in de provinciale aanbesteding voor openbaar vervoer wordt meegenomen.
Over de (gemeente)grens
Als er meer dan twee inschrijvingen zijn voor een vergunning, wordt op basis van het behaalde punten onderscheid gemaakt. Die punten worden uitgedeeld op basis van verschillende onderdelen in de visie en het aanbod van de partijen die zich hebben ingeschreven. Daar zit ook de wens voor een regionaal netwerk: aanbieders die met een grensoverschrijdend plan komen, waarbij ook naar omliggende gemeenten in Twente (en Duitsland) kan worden afgereisd, worden met extra veel punten beloond.
Het verkrijgen van een vergunning in Enschede en Hengelo is van groot belang. 'Deelvervoeraanbieders hebben aangegeven geen kansen te zien in omliggende gemeenten als zij de vergunning in Enschede niet verkrijgen', aldus het college in het raadsvoorstel. 'Daarentegen biedt de vergunningsverplichting ook de kans om gemeentegrensoverschrijdend deelvervoer te stimuleren.'
Uitzondering: auto's en bakfietsen
Op dit moment ziet de gemeente Enschede nog geen meerwaarde in het invoeren van een vergunning voor het aanbieden van deelauto's en deelbakfietsen. Hoewel het aanbod van deelauto's in Enschede in korte tijd flink is gestegen (van 4 in 2020 naar 25 in 2022) is volgens het college het risico te groot dat een vergunning aanbieders wegjaagt. Er moet volgens B&W eerst goed worden nagedacht over nadere regels, zoals gereserveerde parkeerplaaten, parkeervergunning en laadpalen. Voor bakfietsen geldt dat het concept nog zo nieuw is, dat het college eerst het 'open-marktmodel' wil hanteren.
